استان گیلان در اسفند ۱۳۹۷ با به صدا در آمدن سوت قطار در ایستگاه راه‌آهن رشت به شبکه سراسری ریلی کشور پیوست. این مسیر ریلی (حد فاصل قزوین تا رشت) به سبب عبور از مناطق کوهستانی، جلگه‌ای و جنگلی و وجود پل‌ها و تونل‌ها به یکی از زیباترین مسیر‌های ریلی کشور تبدیل شده است. 

از طرفی طولانی‌ترین و زیباترین پل ریلی کشور به طول یک هزار و ۴۳۰ متر (پل منجیل) نیز در این استان قرار دارد. علاوه بر این، عبور این خط آهن از کشتزار‌های رستم آباد، جنگل سراوان و ... جذابیت‌های فراوانی را در حوزه گردشگری فراهم کرده است.

محدوده جغرافیایی این خط آهن از خروجی ایستگاه استان البرز آغاز می‌شود و پس از عبور از ایستگاه‌های استان قزوین به سمت گیلان تغییر مسیر می‌دهد و با عبور از ایستگاه‌های کوهین، شیرین سو، لوشان، منجیل، رستم آباد، امامزاده هاشم، سراوان به ایستگاه فلکده رشت و پیربازار ختم می‌شود. این مسیر قرار است در آینده نزدیک به بنادر انزلی و کاسپین و در فاز بعدی به بندر آستارا متصل شود.

توقف قطار رشت به کاسپین در ایستگاه وعده‌ها

خط ریلی رشت - کاسپین به عنوان آخرین پازل از کریدور شمال - جنوب دریای خزر را به دریای عمان وصل می‌کند و با تکمیل آن می‌توان ارتباط دریا به دریا را به صورت ریلی در کشور برقرار کرد.

اجرای این پروژه علاوه بر اهمیت در حمل و نقل داخلی، بار و مسافر استان گیلان از نظر ایجاد یک کریدور ریلی جدید برای صادرات و واردات کشور و همچنین ترانزیت کالا از مناطق شمالی به خلیج فارس، آب‌های آزاد بین‌المللی و دیگر کشور‌های همسایه ایران نیز بسیار مهم است.

عملیات اجرایی راه آهن رشت - کاسپین - انزلی از سال ۱۳۹۸ از محل اعتبارات عمرانی ملی آغاز شد. این پروژه به عنوان بخشی از طرح راه‌آهن قزوین - رشت - انزلی و آخرین بخش از کریدور جنوب به شمال محسوب می‌شود که می‌تواند در تجارت کشور و منطقه خاورمیانه و آسیانه میانه و اوراسیا تحولی بزرگ ایجاد کند.

این پروژه ریلی در چند سال گذشته در ایستگاه وعده‌های بی سرانجام متوقف شده است. رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی دولت قبل در سال ۹۸ گفته بود: مردم سال ۹۹ با قطار به انزلی سفر می‌کنند. استاندار سابق گیلان هم دی ماه ۱۳۹۹ از شنیدن صدای سوت قطار قبل از پایان عمر دولت دوازدهم خبر داد که این امر محقق نشد.

در جریان سفر هیئت دولت به گیلان در بهمن ۱۴۰۰ نیز وزیر وقت راه و شهرسازی گفت: این راه آهن اواخر سال آینده (۱۴۰۱) به بهره برداری می‌رسد که آن وعده هم تحقق نیافت.

بیشتر بخوانید

• بهره برداری از راه آهن رشت – کاسپین تا پایان امسال
• بهره برداری از راه آهن رشت - کاسپین در سال جدید
• بازدید استاندار گیلان از روند تکمیل پروژه راه آهن رشت - کاسپین 

خرداد ۱۴۰۲، هدفگذاری بعدی دولت سیزدهم بود که از سوی استاندار گیلان در ۲۵ اسفند سال گذشته اعلام شد و بنا بر آنچه که به عنوان کم‌کاری پیمانکار مطرح شد، به نتیجه نرسید و با قطع همکاری با پیمانکار قبلی و امضای قرارداد با پیمانکار جدید به زمانی دیگر موکول شد.

تیر ماه امسال هم خیرالله خادمی، معاون وزیر راه در بازدید از محل پروژه راه آهن رشت - کاسپین در محدوده منطقه آزاد انزلی اظهار امیدواری کرد: این خط آهن در مرداد ۱۴۰۲ افتتاح شود که نشد.

مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی نیز در آخرین روز‌های تابستان (۲۹ شهریور ماه) از افتتاح پروژه ریلی رشت به بندر کاسپین در آبان ماه خبر داد. او اما تنها چند روز بعد در مراسم روز دریانوردی (سه‌شنبه ۴ مهر ماه) گفت: هدفگذاری کرده‌ایم که خط ریلی رشت - کاسپین تا ۳ ماه آینده تکمیل و بندر شهید رجایی در جنوب به بندر کاسپین در شمال متصل شود.

تکمیل پروژه نیازمند ۱۳ هزار میلیارد ریال اعتبار

محمد پردل‌نژاد، مدیرحوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل در گیلان هم اوائل آبان ماه در گفت‌وگویی پیشرفت فیزیکی پروژه راه آهن رشت - کاسپین (با احتساب زیرسازی و روسازی) را ۸۶ درصد و اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این پروژه را ۱۳ هزار میلیارد ریال اعلام کرد.

او با بیان اینکه این پروژه در بخش زیرسازی ۹۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، گفت: ریل گذاری ۲۵ کیلومتر از کل مسیر ۳۵ کیلومتری آن به انجام رسیده و ۱۰ کیلومتر دیگر از ایستگاه رشت (پیربازار) تا بندر کاسپین در منطقه آزاد انزلی باقی مانده است.

مدیرحوزه طرح‌های شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل در گیلان افزود: دهانه آخر پل بزرگ این مسیر بر روی بزرگراه رشت - انزلی در حال تکمیل است و در مرحله نخست برای این بخش از خط ریلی به ۵۰ هزار متر مکعب مصالح خاکی نیاز است و ۵ دستگاه پل متوسط، کوچک و بزرگ نیز باید ساخته شود.

پردل‌نژاد مجموع اعتبار مورد نیاز برای تکمیل این پروژه تا بهره برداری را ۱۳ هزار میلیارد ریال اعلام و تصریح کرد: در مرحله نخست باید ۵۰ درصد این اعتبار تخصیص یابد و مابقی برای تکمیل خطوط ایستگاهی، ساختمان ایستگاه‌ها و تقاطع غیرهمسطح هزینه شود.

به گفته او، منابع تأمین خاک در گیلان به دلیل فقر منابع سنگی و خاکی دشوار است و در صورت تأمین نیز حداقل کیفیت را دارد، به همین منظور فراهم کردن خاک مورد نیاز و مرغوب از چالش‌های این بخش به شمار می‌رود.

اتمام پروژه ریلی رشت _ کاسپین ظرف ۲ ماه آینده

همچنین خیرالله خادمی، معاون وزیر راه و شهرسازی روز شنبه ۲۰ آبان ماه در بازدید از مسیر خط ریلی رشت - بندر کاسپین گفت: با وجود آن که طول این پروژه بسیار کم به نظر می‌رسد، اما به دلیل خاکی و گِلی بودن زمین‌های کشاورزی و شرایط آب و هوایی نامناسب عملیات خاکریزی به سختی انجام شده است. 

او افزود: عملیات ریل گذاری این پروژه مراحل پایانی خود را طی می‌کند و طرف ۲ روز آینده ریل گذاری مسیر از ۲ سر یعنی ابتدا و انتهای آن آغاز می‌شود.

مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه راه‌های کشور تصریح کرد: پیش بینی ما برای تحویل پروژه راه آهن رشت - کاسپین حداکثر ظرف ۲ ماه آینده است.

به گفته خادمی، در حال حاضر نزدیک به ۳۰ هزار متر مکعب از عملیات خاکریزی این پروژه باقی مانده که رقم کمی است، اما به دلیل بارندگی و گِل آلود شدن زمین کار به کندی پیش می‌رود.

او یکی از گره‌های این پروژه را پل ۲۶۳ متری بزرگراه رشت - انزلی دانست و تأکید کرد: دغدغه‌ای که برای اتمام این خط ریلی وجود داشت اکنون به پایان رسیده و پل آماده ریل گذاری است.

بهره برداری از خط آهن رشت - کاسپین اقتصاد گیلان را شکوفا می‌کند

اسدالله عباسی، استاندار گیلان هم که در بازدید از کل مسیر خط ریلی رشت - بندر کاسپین، از مبداء ایستگاه راه آهن رشت در جیرده تا ایستگاه پیربازار با وسیله نقلیه ریلی درزین و تا انتهای این پروژه در محل بندر کاسپین (منطقه آزاد انزلی) به صورت میدانی حضور داشت، گفت: این مسیر ریلی، حلقه پایانی اتصال کریدور شمال - جنوب و شرق به غرب کشور است.

او افزود: روند پیشرفت خط آهن رشت - کاسپین در ماه‌های اخیر مناسب بود و با بهره برداری از آن بخش تجارت و اقتصاد کشورمان و استان گیلان شکوفا خواهد شد.

استاندار تصریح کرد: موانع خاصی در مسیر اجرا در این مدت نداشتیم فقط بحث بارندگی‌ها بود که به دلیل عبور این مسیر از بین مزارع خاکریزی در زمان بارندگی محدودیت‌هایی ایجاد می‌کند و ساخت ابنیه، پل سازی و آبراهه‌ها کند می‌شود.

عباسی افزود: آبراهه‌های زیادی در مسیر ۷ کیلومتر پایانی این مسیر داشتیم که همه آنها انجام شده و کار رو به اتمام است.

اهمیت استراتژیکی و بین المللی راه آهن رشت - کاسپین

تکمیل پروژه راه آهن رشت - کاسپین ضمن تسهیل و کاهش زمان و هزینه‌های حمل و نقل کالا، می‌تواند موجب تحول اقتصادی و تجاری گیلان به ویژه رونق در بخش دریایی و گردشگری استان شود.

علاوه بر این کاهش مصرف سوخت در جابجایی مسافر و بار و حق دسترسی عادلانه به حمل و نقل ارزان، کاهش آلاینده‌های زیست محیطی، ایمنی بالای سیستم حمل و نقل ریلی، استفاده کمتر از اراضی در توسعه طرح‌های ریلی در قیاس با حمل و نقل جاده‌ای و نیز پایین بودن هزینه نگهداری ناوگان ریلی نسبت به ناوگان جاده‌ای ضرورت توسعه خطوط ریلی را دو چندان می‌کند.

حال باید دید آیا این ابرپروژه ریلی کشور که قرار بود سال‌ها پیش به بهره برداری برسد ولی همچنان در ایستگاه وعده‌های مسئولان و تخصیص اعتبار قرار دارد، طبق برآورد وزارت راه و شهرسازی در زمان موعود، تکمیل می‌شود تا صدای سوت قطارِ کریدور شمال - جنوب برای نخستین بار در کشور ما به صدا درآید؟