خوشبختانه پژوهشگران موفق به شناسایی دارویی شده‌اند که می‌تواند با خواب آلودگی روزانه مقابله کند که البته متشکل از کافئین نیست.

خواب آلودگی بیش از حد در طول روز (EDS) برای افرادی که آپنه انسدادی خواب (OSA) دارند، می‌تواند زندگی روزمره آن‌ها را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این بدان معنی است که میل شدید به خوابیدن در زمان‌های نامناسب - برای مثال در حین رانندگی یا غذا خوردن - و اغلب برای انجام کار‌های ساده، این افراد را با مشکل جدی مواجه می‌کند.

در حالی که ماسک فشار مثبت هوایی (PAP) یک راه حل استاندارد برای مبتلایان به OSA است و می‌تواند به حمایت از ریه‌ها با هوای فشرده در شب کمک کند، اما همیشه EDS را از بین نمی‌برد. در نتیجه، کارشناسان در حال کار برای شناسایی دارو‌هایی هستند که بتوانند کمک کنند.

تایلر پیتر، پزشک متخصص داخلی از دانشگاه مک‌مستر در کانادا می‌گوید: مهم‌ترین کاری که افراد مبتلا به OSA باید انجام دهند، استفاده از دستگاه PAP است، اما اگر هنوز خواب‌آلود هستند، گزینه‌هایی به شکل دارو وجود دارد که می‌تواند خستگی آن‌ها را کاهش دهد.

پیتر و همکارانش در مطالعه خود که در ماه مه منتشر شد، ۱۴ کارآزمایی بالینی قبلی را که شامل ۳۰۸۵ فرد مبتلا به OSA و EDS بودند، بررسی کردند و به بررسی اثربخشی مقایسه‌ای سه داروی ضد خستگی شامل سولریامفتو (solriamfetol)، آرمودافینیل-مودافینیل (armodafinil-modafinil) و پیتولیزانت (pitolisant) پرداختند. هر سه با درجات مختلفی نسبت به دارونما‌ها در مبارزه با EDS موثرتر بودند.

پژوهشگران با ترکیب داده‌های این ۱۴ کارآزمایی دریافتند که سوریامفتول از نظر بیداری بیشترین تفاوت آماری را نسبت به دارونما دارد. شواهد برای آرمودافینیل-مودافینیل و پیتولیزانت کاملا روشن نبود و نشان می‌داد که تا حدودی بیداری را تقویت می‌کند، اما به طور کامل راه چاره نیست و پس از یک ماه استفاده شرایط را بهبود می‌بخشد.

آمار‌ها همچنین نشان داد که عوارض جانبی می‌تواند مشکل استفاده از آرمودافینیل-مودافینیل و سولیامفتول باشد و بیماران احتمال بیشتری داشت که استفاده از اولی را متوقف کنند.

در حالی که خلاصه کردن یافته‌ها در آزمایش‌های متعدد دشوار است، اما مقایسه اثرات این داروها، سوریامفتول را داروی بهتری نشان می‌دهد که احتمالاً در نتیجه‌ی افزایش سطح نوراپی‌نفرین (آماده کردن بدن برای فعالیت) و دوپامین (مرتبط با لذت و انگیزه) در مغز است.

پژوهشگران می‌گویند، مزایا و معایب سوریامفتول، به ویژه از نظر اثرات طولانی مدت بر افرادی که آن را مصرف می‌کنند، ارزش بررسی بیشتری دارند، زیرا شواهد کمی در مورد استفاده طولانی مدت آن وجود دارد و این فقط افراد مبتلا به OSA و EDS نیستند که ممکن است سوریامفتول و این دارو‌های دیگر را مفید بدانند.

دنا زراعتکار استادیار بیهوشی از دانشگاه مک‌مستر می‌گوید: جالب است که می‌بینیم این دارو‌های ضد خستگی چقدر برای درمان بیماری‌های مرتبط مانند سندرم خستگی مزمن و کووید طولانی‌مدت موثر هستند. حالا می‌دانیم این دارو‌ها برای بیماری‌های مشابه نیز کار می‌کنند.

اما هنوز چیز‌های زیادی در مورد کووید یا خستگی مزمن طولانی وجود دارد که نمی‌دانیم و هرگونه درمان برای آن‌ها باید به شکل ایده‌آل آزمایش و انجام انجام شود.

دو مورد از این دارو‌های مورد مطالعه قبلی برای درمان OSA و EDS تجویز می‌شوند و پیتولیسانت هنوز توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در حال بررسی است و مجوز نگرفته است.

اینکه پزشک چه دارویی را تجویز کند به عوامل مختلفی از جمله مشخصات سلامت شخصی بیمار بستگی دارد. با این حال، این اولین بار است که این درمان‌ها با یکدیگر به این شکل مقایسه می‌شوند.

در حالی که این دارو‌ها عوارض جانبی خاص خود را دارند و به عنوان مثال سوریامفتول با افزایش فشار خون مرتبط است، مصرف کنندگان باید مراقب باشند.

گفته می‌شود حدود یک میلیارد نفر در سراسر جهان تحت تأثیر OSA قرار دارند و به وضوح نیاز فوری به درمان‌های بهتر برای آن‌ها وجود دارد.

پیتر می‌گوید: ۱۵ تا ۳۰ درصد از مردم در آمریکای شمالی OSA دارند و شیوع آن می‌تواند بسیار بیشتر شود، زیرا بسیاری از افراد دیگر وجود دارند که هنوز تشخیص داده نشده‌اند. بسیاری از افراد دارای علائم هستند، زیرا این بیماری به شدت با چاقی مرتبط است که تعداد زیادی از افراد در کانادا، ایالات متحده و سایر کشور‌های پردرآمد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

این پژوهش در مجله Annals of Internal Medicine منتشر شده است.

منبع: ایسنا