وی ادامه داد: در شمال شرق ایران نیز هر از گاهی و به طور متناوب زمین لرزه‌های کوچک، بزرگ و نسبتا بزرگی اتفاق می‌افتد. حاصل فشردگی‌ها و زمین لرزه‌ها شکستگی‌هایی است که در زمین شناسی از آن به عنوان گسل نام برده می‌شود.

عضو هیأت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد در خصوص گسل فعال خاطرنشان کرد: گسل فعال به گسلی گفته می‌شود که عملا در طول آن فعالیت‌های لرزه‌ای و در سطح آن تجمع تنش را داریم. ممکن است دو فاکتور یاد شده همیشه در کنار یکدیگر نباشند؛ به عنوان مثال پیش از وقوع زمین‌لرزه‌هایی که در بم، کرمانشاه و طبس داشتیم زمین‌لرزه خاصی ثبت نشده بود، اما تجمع تنش در گسل‌های این مناطق اتفاق افتاده بود؛ بنابراین این گسل‌ها فعال بودند.

حسینی با بیان اینکه در مشهد دو گسل اصلی داریم، تصریح کرد: گسل سنگ بست- شاندیز و گسل کشف رود دو گسل اصلی هستند که مشهد را محاصره کرده‌اند. این دو گسل دارای شاخه‌هایی هستند که هریک نامگذاری‌های متفاوتی دارند. از گسل‌های مهم دیگری که در منطقه شمال شرق ایران وجود دارد می‌توان از گسل نیشابور و گسل درونه نام برد. نیشابور مهمترین شهری است که می‌تواند تحت تاثیر گسل نیشابور قرار بگیرد، همچنین شهرهایی مثل تربت حیدریه، کاشمر، بردسکن و حتی خواف و تایباد از جمله شهرهایی هستند که می‌توانند تحت تاثیر گسل درونه قرار بگیرند. این گسل‌ها در طول تاریخ زمین شناسی بارها زمین‌لرزه‌های بزرگی را ایجاد کرده‌اند.

وی افزود: از جمله دیگر گسل‌های شمال شرق گسل کپه‌داغ است که در شمال استان قرار دارد، این گسل از شرق وارد کشور افغانستان می‌شود. همچنین گسل قوچان از دیگر گسل‌های مهم و خطرناکی است که می‌توان از آن نام برد.

زمین‌لرزه‌ها دوره بازگشت دارند

عضو هیأت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد و متخصص لرزه، زمین و ساخت با یادآوری اینکه با تجمع انرژی در بخش‌های خاصی از گسل‌ها در عمق زمین هر ازگاهی انرژی آزاد می‌شود، اضافه کرد: ما برای زمین‌لرزه‌ها دوره‌های بازگشت تعریف می‌کنیم. یکی از کارها در مطالعات زمین‌لرزه‌ای این است که دوره‌های مختلفی که زمین‌لرزه‌های نسبتا بزرگ اتفاق افتاده را مورد بررسی قرار می‌دهیم. با استفاده از داده‌های حاصل از این بررسی‌ها ما متوجه می‌شویم در چه مکان‌ها و زمان‌های تقریبی زمین‌لرزه‌های بزرگی اتفاق افتاده و براساس آن به یک برآورد زمانی برای تناوب وقوع(دوره‌های بازگشت زمین‌لرزه‌ها) در هرمنطقه برسیم. هرچه دوره بازگشت زمین‌لرزه طولانی‌تر شود و زمین لرزه بزرگی طی یک بازه زمانی طولانی اتفاق نیفتاده باشد باید انتظار زمین‌لرزه‌های بزرگتری را در آن منطقه داشته باشیم.  

حسینی اظهار کرد: با توجه به وضعیت استان در مورد زمین‌لرزه اقدامات زیادی از سوی نهادهای حاکمیتی صورت گرفته است اما من آن را کافی نمی‌بینم و هنوز ما با نقطه مطلوب فاصله داریم. نهادهایی مثل استانداری و شهرداری مشهد مدت‌ها است که علاوه بر ساخت پناهگاه‌ها، در زمینه‌های آموزش فعالیت‌های بسیار خوبی را آغاز کرده‌اند، اما با توجه به زمین لرزه‌ای که انتظار داریم در مناطق مختلف استان اتفاق بیفتد این فعالیت‌ها همچنان باید ادامه پیدا کند و باید مقاوم‌سازی‌ها، آموزش‌ها و پناهگاه‌ها بیشتر باشد.

وی با اشاره به اینکه شاید نتوان جایی از استان را پیدا کرد که از نظر خطر وقوع زلزله امن باشد، تشریح کرد: روستاهای ما از این لحاظ بسیار ضعیف هستند و شاید با زلزله‌های بیش از ۵.۵ ریشتر دچار خرابی شوند. در خصوص شهرهایی که بیشترین خطر زلزله آن‌ها را تهدید می‌کند علاوه بر مشهد می‌توان از نیشابور، قوچان، تربت جام، خواف، سبزوار، تربت حیدریه، کاشمر، بردسکن و گناباد نام برد، روستاهایی که مابین این شهرها وجود دارد نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

زلزله‌هایی که در افغانستان اتفاق می‌افتد چیزی جدا از زلزله‌های داخل ایران نیست

عضو هیئت علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه فردوسی مشهد با تاکید بر اینکه زلزله‌هایی که در افغانستان اتفاق می‌افتد چیزی جدا از زلزله‌های داخل ایران نیست، گفت: چیزی که مهم است و باید به آن توجه کرد، در حقیقت حرکت زمانی وقوع زلزله‌ها در منطقه است. در چند سال گذشته در قسمت شرقی این گسل(شرق کابل) ما زمین لرزه بزرگی را داشتیم، در حال حاضر این زلزله به سمت غرب(شمال هرات) مهاجرت کرده است. هرچه به سمت غرب می‌رویم وارد ایران می‌شویم که شاخه‌هایی از این گسل وجود دارد که شامل برخی گسل‌ها مثل گسل‌های کپه داغ، کشف رود، نیشابور و درونه است. لذا ممکن است که زلزله بزرگ بعدی در طول یکی از این گسل‌ها اتفاق بیفتد. زمان وقوع زلزله را نمی‌دانیم اما انتظار می‌رود مکان وقوع زلزله بعدی در طول یکی از گسل‌های کپه داغ، کشف رود، نیشابور و درونه باشد.  

حسینی با تاکید بر مقاوم‌سازی سازه‌ها و آموزش همگانی مردم با توجه به خطر زلزله در استان خاطرنشان کرد: مقاوم‌سازی و آموزش دو موضوع مهمی است که باید در این خصوص به آن توجه شود. مقاوم‌سازی در درجه اول اهمیت است که در این خصوص علاوه بر دقت مردم باید در مورد مهندسی سازه نیز توجه شود. اگر سازه‌های ما مقاوم باشد تا حد زیادی وقوع زلزله برای افراد مخاطره انگیز نخواهد بود. همچنین آموزش‌ همگانی به همراه مانور زلزله بسیار اهمیت دارد. آموزش‌ها باعث ایجاد آمادگی در مردم برای مواجهه با وقوع زلزله خواهد شد.