جراحی در کانکس  آن هم در خط مقدم جبهه در زیر آتش سنگین دشمن متجاوز فقط از عهده کادر بهداشت و درمان ایثارگر و غیور  بر می‌آمد.پزشکان عضو تیم اضطرار در کنار رزمندگان و دلاورمردان در سنگرها حضور یافته و با انجام عمل های جراحی سنگین سبب نجات جان رزمندگان می‌شدند.

ایرج فاضل، جراح و عضو تیم پزشکی در دوران جنگ در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت:یکی از  ابتکارات  در دوران دفاع مقدس توسط کادر بهداشت و درمان، انجام  عمل های جراحی سنگین در نزدیکی خط مقدم و کارهای سبک‌تر در بیمارستان‌های دورتر و حتی در مراکز درمانی واقع در شهرها بود. در دوران دفاع مقدس داوطلبان زیادی از پزشکان و پرستاران جهت اعزام به جبهه حضور داشتند و یکی از کم‌ترین دغدغه های مسئولان جنگ، اعزام کادر بهداشت و درمان به خط مقدم بود.

به گفته وی لحظات شیرین یک پزشک به خصوص در دوران دفاع مقدس این بود که جان مجروح جنگی را نجات دهد. عمل های جراحی سخت در کانکس هایی در نزدیکی خط مقدم و زیر آتش سنگین دشمن ، خمپاره و توپ ها انجام می‌شدند.

او افزود: در عملیات والفجر، دو ترکش به قلب یک رزمنده اصابت کرده بود و این مجروح در همین کانکس ها جراحی شد و خوشبختانه از مرگ نجات پیدا کرد. مسئولان کادر بهداشت و درمان جنگ بعدها بیمارستان های صحرایی را در زیر زمین جهت انجام عمل های جراحی راه اندازی کردند.

او افزود: با شروع جنگ تحمیلی از آمریکا به کشور آمده و به عنوان مدیر تیم اضطرار پزشکی در تمام هشت سال جنگ و در عملیات‌های مختلف حضور پیدا کردم. تیم پزشکی و پرستاری در دوران جنگ رکوردهای خوبی را به نام خودش به ثبت رسانده است. به طوری که بیمارستان های صحرایی در نزدیکی خط مقدم راه اندازی و عمل های جراحی زیر آتش سنگین دشمن انجام شده اند.

او افزود: من در دانشگاه رایت اسمیت شهر دیتون آمریکا تحصیل کرده‌ام. در این شهر ۴۰۰ جراح از جمله خودم با ملیت های مختلف تربیت شده و مشغول به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به بیماران و مراجعه کنندگان بودند.

ولی احمد نژاد، پزشک‌یار و مسئول بهداری گردان در دوران دفاع مقدس گفت: در دوران دفاع مقدس به عنوان پزشک‌یار در منطقه به عنوان مسئول بهداری گردان مشغول به خدمت بودم.

او گفت: بر اثر تک دشمن در منطقه شرحانی در محدوده بالای فکه اسیر شده و مدتی را در سوله تانک بودم و سپس به اردوگاه رژیم بعثی منتقل شدم.

او بیان کرد: در اردوگاه رژیم بعثی به عنوان مسئول بهداری مشغول به خدمت شده و کمک حال بیماران اسیر بودم و به نوعی به عنوان پزشک‌یار خدمت می کردم.

محمدرضا کلانتر معتمدی، جراح عروق و  از رزمندگان دوران هشت سال دفاع مقدس گفت: به اتفاق دوستانم مرندی و ایرج فاضل به آمریکا رفتیم؛ هدف ما از مهاجرت صرفا تحصیل بود. بعد از این که آموزش‌های لازم را دیدیم، امیدمان این بود که شرایطی فراهم شود تا به کشور برگردیم؛ اما ساواک اجازه بازگشت را به ما نمی‌داد و همین امر باعث شد در آمریکا بمانیم.

او ادامه داد: به محض این که انقلاب شد، بلافاصله به ایران بازگشتم.

کلانتر معتمدی افزود: کمبود نیروی پزشک و کادر درمان یکی از بزرگترین مشکلات ابتدای جنگ بود؛ بنابراین واجب دانستم که دانسته‌های خود را در اختیار سایر پزشکان قرار دهم. برنامه چگونگی برخورد با مجروحان را طراحی کردم که مورد استقبال جهانی قرار گرفت. این طرح بیانگر این بود که ما باید برای رسیدگی به مجروحان جنگی، افرادی را به نام امدادگر تربیت می‌کردیم. 

او ادامه داد:  یکی از کار‌هایی که در جبهه برای اولین بار در دنیا انجام دادیم، این بود که اگر مجروحی نیاز به جراحی داشت؛ اما تحمل این عمل از توان او خارج بود، عمل را تا حد ممکن و به میزان توان مجروح انجام می‌دادیم و در نهایت ادامه عمل به روز بعد موکول می‌شد.

کلانتر معتمدی اضافه کرد: انجام عمل جراحی ۲ مرحله‌ای در دفاع مقدس برای اولین بار انجام شده و این اتفاق برای اولین بار در جبهه‌های دفاعی افتاده است.

کلانتر معتمدی گفت: دوران دفاع مقدس بهترین دوران زندگی‌ام بود. تنها جایی که احساس می‌کردم واقعاً خدمتگزار هستم؛ آن دوران از زندگی من در جبهه‌های جنگ بود و همان جا بی‌درنگ نتیجه خدمت خود را می‌دیدم.