رودخانه‌های «زرجوب» و «گوهررود» از کوه‌های جنوبی رشت سرچشمه می‌گیرند و تا تالاب انزلی پیش می‌روند.

رودخانه‌هایی که به گفته قدیمی‌ها؛ در سالیان گذشته، شنا و ماهیگیری در آنها از تفریحات مردم بومی این مناطق بود، اما امروز به محل انتقال فاضلاب و انباشت زباله تبدیل و غرق در آلودگی شده‌اند.

رودخانه‌های رشت امروزه به خصوص در هوای بسیار گرم با درجه بالای رطوبت تابستان ۱۴۰۲ به دلیل آلودگی‌ها و بوی بد، به وضعیت أسفناکی دچار شده‌اند که بدون ماسک نمی‌توان از کنارشان عبور کرد، چه رسد به تفریح و زندگی در همسایگی آنها.

این رودخانه‌هایِ غرق در آلودگی زیست محیطی، از سال‌ها بازدید، بررسی، جلسه، کارگروه، تفاهمنامه، اختصاص اعتبار و وعده و وعید دستگاه‌های متولی گلایه دارند.

رودخانه‌های رشت حتی این را هم می‌دانند که «گذشته‌ها گذشته» و می‌شود به آینده امیدوار بود، اما چنان زیر آواری از زباله و فاضلاب قرار دارند که گویی فرسنگ‌ها از شهر و آدم‌هایش دور هستند.

در سالیان گذشته گامی اساسی برداشته نشد

محمدحسین واثق کارگرنیا، رئیس شورای اسلامی شهر رشت در جلسه‌ای که ماه گذشته با هدف برنامه‌ریزی برای تصفیه فاضلاب شهری و رفع آلودگی ۲ رودخانه رشت در شهرداری برگزار شد، وضعیت آلودگی رودخانه‌ها را بحرانی اعلام کرده بود.

او با اشاره به اینکه مشکل آلودگی رودخانه‌ها ناشی از انتقال فاضلاب خانگی و صنعتی و بیمارستانی و شیرابه دفنگاه سراوان است، افزود: در سالیان گذشته بار‌ها در این باره صحبت‌ها و نشست‌های فراوانی انجام شد، اما در نهایت گامی اساسی در این مورد برداشته نشد.

رئیس شورای اسلامی شهر رشت با بیان اینکه عزم شورا و شهرداری به منظور رفع بحران آلودگی رودخانه‌ها و معضل زباله‌های این شهر جدی است، تصریح کرد: این ۲ موضوع مشکلات زیست محیطی فراوانی برای مردم رقم زده اند.

واثق کارگرنیا افزود: دفنگاه زباله سراوان که شیرابه‌های آن به داخل رودخانه‌ها سرازیر می‌شود، سهم عمده‌ای در آلودگی رودخانه‌های رشت دارد.

او همچنین گفت: چندین سازمان (از جمله آبفا، آب منطقه‌ای، محیط زیست، شهرداری و ...) در موضوع رودخانه‌های رشت متولی هستند.

بوی بد رودخانه‌ها مردم رشت را کلافه کرده است

حسن کریمی کرنق، رئیس کمیسیون بهداشت و محیط زیست شهری شورای اسلامی شهر رشت هم در جلسه بررسی پروژه‌های طرح میثاق گفت: بوی بد رودخانه‌ها مردم شهر رشت را کلافه کرده، زیرا این مشکلات همزمان با افزایش دمای هوا در تابستان شدیدتر شده است.

او از استاندار گیلان خواست دستور ویژه‌ای صادر کند تا سایر دستگاه‌های مرتبط در راستای کاهش آلودگی ۲ رودخانه گوهررود و زرجوب با شهرداری همکاری کنند.

رئیس کمیسیون بهداشت، محیط زیست و خدمات شهری همچنین در نود و هفتمین جلسه شورای اسلامی شهر رشت از گلایه شهروندان از بوی نامطبوع رودخانه‌های رشت همزمان با گرم شدن هوای این شهر خبر داد.

کریمی کرنق با ابراز تأسف از وضعیت رودخانه‌های رشت افزود: متأسفانه به علت ورود فاضلاب به رودخانه‌ها همچنان شاهد وضعیت نامطلوب رودخانه‌های شهر هستیم.

او با تأکید به اینکه رفع مشکل رودخانه‌های رشت نیازمند حمایت و همراهی دیگر دستگاه‌های متولی است، تصریح کرد: انتظار داریم با ورود دستگاه‌های مربوطه و حمایت دولت این مشکل برای همیشه برطرف شود.

باید جلوی ورود پساب به رودخانه‌ها گرفته شود

هادی رمضانی، عضو و نائب رئیس شورای اسلامی شهر رشت هم در این جلسه گفت: برای حل معضل آلودگی ۲ رودخانه شهر رشت تا زمانی که فاضلاب ساماندهی و جلوی ورود پساب‌ها گرفته نشود مشکل به شکل کامل حل نخواهد شد.

رفع مشکلات پسماند رشت تا ۲ سال آینده

اسدالله عباسی، استاندار گیلان نیز در نشستی ۲ ساعته با شهردار و اعضای شورای اسلامی شهر رشت در خصوص بررسی برنامه‌های مدیریت شهری، از تخصیص یک هزار و ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار برای اجرای طرح ساماندهی فاضلاب این شهر در راستای پیشگیری از ورود آن به ۲ رودخانه زرجوب و گوهررود خبر داد.

او افزود: با تداوم روند فعلی تا ۲ سال آینده بسیاری از مشکلات حوزه پسماند مرکز استان رفع خواهد شد.

استاندار گفت: در حوزه رودخانه‌های گوهررود و زرجوب تلاش کردیم تا منشاء آلودگی این ۲ پهنه را شناسایی کنیم که با همکاری دستگاه‌های مرتبط این امر محقق شد.

به گفته عباسی، برای ساماندهی فاضلاب شهرک صنعتی تسهیلات خوبی در نظر گرفته شده است.

او تصریح کرد: رفع آلودگی رودخانه‌های شهر رشت وظیفه قانونی و شرعی ماست و گزارش ساماندهی آن و اقدامات انجام گرفته با توجه به حجم و سنگینی کار دائما به سمع و نظر رئیس جمهور می‌رسد.

عزم همگانی، راه برون رفت از بن بست

عوامل مختلفی این ۲ رودخانه را در زمره آلوده‌ترین‌ها قرار داده است که رها کردن و انباشت زباله در کنار رودخانه‌های رشت، ورود شیرابه‌های ناشی از زباله، فاضلاب بیمارستانی، صنعتی و شهری از مهمترین آنها محسوب می‌شوند.

آلایندگی «زرجوب» و «گوهررود» چنان از مرز هشدار عبور کرده که گویی این رودخانه‌ها در عمل به کانال انتقال فاضلاب تغییر کاربری داده اند.

مسئله‌ای که به عنوان معضلی زیست محیطی و یک نگرانی اجتماعی، رونق و توسعه پایدار شهر و سلامت و بهداشت شهروندان و گردشگران رشت را تحت تأثیر قرار داده است.

در هر صورت؛ راه برون رفت از بن بستِ احیا و ساماندهی «زرجوب» و «گوهررود»، از سمتِ همت دستگاه‌های متولی و مشارکت شهروندان می‌گذرد.

مرتضی نعمتی