مسیر شغلی دانشمندان چه تأثیری بر آینده فرزندان‌شان دارد؟
شاید ضرب‌المثل «گیرم پدر تو بود فاضل/ از فضل پدر تو را چه حاصل!» را شنیده باشید. توصیفات مختلفی در این زمینه مطرح شده است و نمونه‌های زیادی وجود دارد که فرزندان، پا در مسیر والدین‌شان گذاشته‌اند.
شما هم قطعاً این ضرب‌المثل را شنیده‌اید که «گیرم پدر تو بود فاضل/ از فضل پدر تو را چه حاصل!». توصیفات مختلفی در این زمینه مطرح شده است، ولی شاید اگر کمی دقیق‌تر به این مفهوم دقت کنیم، نمونه‌های زیادی را می‌بینیم که بسیاری از فرزندان، پا در مسیری گذاشته‌اند که والدین‌شان پیموده و تلاش کرده‌اند که مثل پدر و مادرشان، از فضل و دانش بهره‌مند شوند.
۵ نوبل برای خانواده کوری
ماری و پیر کوری، زوج دانشمند فرانسوی، نام‌های آشنایی برای مردم جهان هستند. این دو دانشمند بزرگ صاحب دو فرزند شدند که یکی از آن‌ها ادامه‌دهنده راه پدر و مادر خود بود. ایرن ژولیو- کوری، فیزیکدان و شیمیدان نه تنها در رشته پدر و مادرش فعالیت کرد، بلکه همراه با همسرش، فردریک ژولیت کوری که دستیار ماری کوری نیز بود، به‌خاطر کشف رادیواکتیویته مصنوعی جایزه نوبل شیمی ۱۹۳۵ را کسب کرد و به دومین زوج - پس از پدر و مادرش - تبدیل شد که موفق به دریافت جایزه نوبل شدند. ایو دنیس کوری، دختر دیگر ماری و پیر کوری، اگرچه مسیر پدر، مادر، خواهر و شوهرخواهرش را طی نکرد، اما خانواده وی هم از جایزه نوبل بی‌بهره نماند و همسر ایو، هنری ریچاردسون، در سال ۱۹۶۵ جایزه نوبل صلح را دریافت کرد و به این شکل، خانواده کوری پنج جایزه نوبل را از آن خود کرد.
پسر اینشتین هم «اینشتین» بود
پسر اول آلبرت اینشتین و میلوا ماریچ، هانس آلبرت اینشتین، استاد مهندسی هیدرولیک در دانشگاه کالیفرنیای برکلی بود. انجمن مهندسین عمران امریکا به منظور ارج نهادن به دستاورد برجسته وی در مهندسی هیدرولیک، جایزه هانس آلبرت اینشتین را در سال ۱۹۸۸ تأسیس کرد و این جایزه سالانه به کسانی اعطا می‌شود که سهم قابل توجهی در این زمینه داشته باشند.
سوانت پابو و پدرش
اما اگر از سال‌های دور فاصله بگیریم و پا به سال ۲۰۲۲ بگذاریم مثال مشابه دیگری را خواهیم دید. سوانت پابو، زیست‌شناس سوئدی به خاطر کشفیاتش درباره «ژنوم انسان تباران منقرض شده و تکامل انسان» برنده جایزه نوبل پزشکی ۲۰۲۲ شد. اما نکته قابل توجه اینجاست که پدر سوانت پابو، سونه برگ اشتروم، درست ۴۰ سال قبل، جایزه نوبل پزشکی ۱۹۸۲ را به همراه بنگت ساموئلسون و جان رابرت وین برای اکتشاف در مورد «پروستاگلاندین و مواد مرتبط با آن» دریافت کرده بود.
نیوتن، نیوتن می‌شود.
اما در این بین، دانشمندان بزرگ و برجسته‌ای هم هستند که با وجود بی‌بهره بودن از این موقعیت (داشتن والدین دانشمند)، نام‌شان برای همیشه در آسمان علم جهان می‌درخشد. یکی از این دانشمندان، ایزاک نیوتن است. پدر نیوتن، کشاورزی بی‌سواد بود که چند ماه قبل از به دنیا آمدن وی درگذشت. مسئولیت نگهداری از ایزاک سه‌ساله بعد از ازدواج مجدد مادرش، به مادربزرگش سپرده شد. این اتفاق، تأثیر بدی بر روحیه ایزاک داشت و اوایل تحصیل، عملکرد خوبی در مدرسه نداشت، اما به مرور نبوغ و توانایی خود را در علم نشان داد.
«والدین» الگو‌هایی برای فاضل شدن
با این وجود نمی‌توان نقش مؤثر والدین و به طور خاص، تأثیر مسیر شغلی دانشمندان در تعیین آینده فرزندان‌شان را نادیده گرفت. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند، احتمال دنبال کردن مدارج علمی در کودکانی که والدین‌شان دارای مدرک در برخی رشته‌های علمی هستند، دو برابر بیشتر از کودکانی است که والدین‌شان، مدرک تحصیلی در رشته‌های دیگر دارند. نیچر در گزارشی، زندگی چهار پژوهشگری را مورد بررسی قرار داده که زندگی والدین دانشمند آن‌ها و قرار گرفتن در معرض علم از کودکی، الهام‌بخش این افراد برای حرکت در مسیر علم بوده است. والدین دانشمند می‌توانند الگو‌هایی برای فرزندان خود باشند و غالباً از طریق فعالیت‌های فوق برنامه با محوریت علم، فرزندان‌شان را در معرض علم قرار می‌دهند. فرزندان آن‌ها می‌توانند به طور مستقیم فراز و فرود‌های شغلی در پژوهش‌های آکادمیک و صنعتی یعنی اکتشافات، همکاری‌ها و فرصت‌های زندگی و کار در خارج از کشور را ببینند، اما این اوج‌ها می‌توانند با حجم کاری زیاد، قرارداد‌های موقت، فشار برای انتشار مقاله و زمان دوری از خانواده‌ها کاهش یافته و خنثی شود.
منبع: جوان آنلاین
