اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی پیرامون وقایع و رویداد‌های جامعه به مخاطبان، مسئولیت سنگین و حساسی است که به دستان توانمند و روشنگرانه خبرنگاران و روزنامه نگاران به امانت سپرده شده است. تلاش‌گرانی جستجوگر و شجاع که برای روشن شدن حقیقت و تحقق عدالت مسیر‌های سخت و دشوار را می‌کاوند. همانانی که نگاه دقیق و پرسش‌گرانه خود را معطوف تمام اتفاقات و حوادث جامعه می‌کنند و انگشت نقادانه خویش را بر نقاط مبهم و سوال برانگیز می‌نهند تا حقی از مردم تضییع نشود.

روز خبرنگار، تکریم افرادی است که همیشه در خط مقدم وقایع و اتفاقات حضور داشته و با وجود تمام مشقات، همواره از اوضاع روز جامعه؛ برای آگاهی بخشی و ارتقاء سطح فرهنگی، فکری، سیاسی، و اقتصادی جامعه، برای ساختن فرهنگ غنی و تحقق اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران؛ با تعهد و تخصص و با سلامت فرهنگی و فکریِ قلم هایشان، صادقانه تلاش و جهاد می‌کنند تا اطلاعات و اخبارموثق را در اختیار مردم قرار دهند.

هفدهم مردادماه، روز پرچمداران وادی قلم و آگاهی است. روز تکریم و بزرگداشت خون پاک کسانی است که جان دادند تا حقیقتی گفته شود. روز حضور در ورطه نوشتن، حکایت بودن در دنیای کلمات و واژه‌ها است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره خبرنگاران فرموده‌اند: اگر زحمات خبرنگار‌ها نباشد، این لحظه‌ها هرگز ماندگار نمی‌شود. خبرنگاران آن را حفظ می‌کنند و در اختیار افکار مردم قرار می‌دهند.

بیش از دو دهه است که به یادبود شهادت خبرنگار شهید محمود صارمی، ۱۷ مردادماه روز خبرنگار نامگذاری شده است، مقرر شد این روز یادآور همه ارزش‌هایی باشد که خبرنگاران و بسیاری از فعالان عرصه اطلاع رسانی و کسانی که جان و یا آزادی خود را در راه آن از دست داده اند.

۱۷ مردادماه سال ۷۷ به دنبال اشغال شهر مزار شریف افغانستان به دست گروه طالبان، عده‌ای از اشغالگران به کنسولگری ایران در این شهر هجوم آورده و هشت دیپلمات ایرانی به همراه خبرنگار خبرگزاری جمهوری اسلامی را زیر رگبار گلوله به شهادت رساندند. این روز در تقویم کشورمان به پاسداشت مجاهدت‌های خبرنگاران روز خبرنگار نامگذاری شده است.

همچنین اینکه امسال موضوع تغییر عنوان «روز خبرنگار» به «روز خبرنگار – سالروز شهادت شهید محمود صارمی» در آستانه ۱۷ مرداد و طی نامه‌ای از سوی معاونت امور مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی، پیشنهاد و براساس مصوبه کارگروه نام‌گذاری روز‌ها و مناسبت‌های خاص شورای فرهنگ عمومی، نام‌گذاری این روز باعنوان «روز خبرنگار – سالروز شهادت شهید محمود صارمی» به تایید کارگروه مذکور رسید.

شهید سید محمد اسحاقی، غلامرضا رهبر، شهید حسین ضامن، شهید داریوش گودرزی کیا، شهید حسین فرهادی کوهپائی، شهید علی نبی پور انگجی، شهیدمنصور برخوردار، شهید مجیدجباری شهیر و سردار شهید ناصر دادرس از جمله خبرنگارانی هستید که در راه روایت شهید شدند. همچنین اینکه کتاب‌هایی درباره شهدای عرصه خبر و خبرنگاران این حوزه به رشته تحریر درآمده است.

رسانه‌های قدسی

کتاب «رسانه‌های قدسی» شامل مجموعه وصیت‌نامه‌های شهدای خبرنگار است که به اهتمام محمد قاسم فروغی جهرمی و مهری افشاری گردآوری و تدوین شده. این کتاب توسط نشر شاهد سال گذشته در ۴۳۲ صفحه به چاپ رسید. در این کتاب وصیت‌نامه ۷۴ شهید عرصه خبرنگاری جمع آوری و به چاپ رسیده است.

خبرنگار جنگی

کتاب «خبرنگار جنگی» اثری به قلم رضا رئیسی است که در آن سعی کرده خاطرات مریم کاظم‌زاده، از خبرنگاران و عکاسان دوران جنگ را ثبت و ضبط کند. کاظم زاده که عضو گروه «دستمال سرخ‌ّها» بود علاوه بر فعالیت‌های شهادت‌طلبانه در اوایل انقلاب در عرصه کار خبری نیز فعالیت جدی داشت و عضو تحریریه روزنامه کیهان بود. کتاب خبرنگار جنگی از آثار انتشارات یاد بانو در ۲۳۵ صفحه منتشر شده است.

آقای رهبر

کتاب «آقای رهبر» شامل خاطراتی از نزدیکان و همکاران شهید غلامرضا رهبر، خبرنگار و گوینده رادیو نفت ملی آبادان است. این کتاب توسط سید قاسم یاحسینی نوشته شده و انتشارات صحیفه خرد آن را طی سال ۱۳۹۵ در ۱۸۴ صفحه منتشر کرد.

پرواز تا عرش

کتاب «پرواز تا عرش» یک اثر در ژانر سرگذشت‌نامه است و در آن درباره زندگی شهدای خبرنگار سانحه پروازی سی ۱۳۰ می‌توان مطالب زیادی را پیدا کرد. کتاب به قلم احمد حسین‌نیا توسط موسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی روانه بازار نشر شده است. این کتاب ۴۲۴ صفحه‌ای همچنین شامل بخشی از خاطرات شهدای خبرنگار این سانحه هوایی سال ۱۳۸۴ نیز می‌شود.
 
زندگی و خاطرات شهید محمد صارمی

کتاب «زندگی و خاطرات شهید محمود صارمی» اثری به دو زبان انگلیسی و فارسی است که توسط امین مولایی نژاد در انتشارات میراث فرهیختگان منتشر شده است. این کتاب ۳۶ صفحه‌ای شامل شرحی مختصر بر زندگی این شهید است که در سال ۱۳۹۹ منتشر شده است. زندگی‌نامه (بیوگرافی) شهید، چگونگی کشته شدن، آخرین پیام وی، یادبوش، ویژگی‌های شهید صارمی و بخشی از وصیت‌نامه او مطالب اصلی کتاب را شامل می‌شوند.

سوار سمند سپیده

کتاب «سوار سمند سپیده» یکی از آثار منتشر شده با محوریت شهدای خبرنگار است. این کتاب به قلم فرشته حکمت درباره شهید جلال نوبهار، خبرنگار روزنامه اطلاعات نوشته شده است. جلال نوبهار سال ۱۳۳۸ به دنیا آمد و هجدهم فروردین ۱۳۶۶ در عملیات کربلای ۸ به شهادت رسید.

پروانه‌های عرصه خبر

کتاب «پروانه‌های عرصه خبر»، اثری به قلم رحیم مخدومی، از پیشکسوتان دوران دفاع مقدس است که درباره شهدای خبرنگار در سال ۱۳۸۲ منتشر شده است. در این کتاب ۱۳ شهید و خبرنگار مفقود الاثر معرفی می‌شوند که عناوین فصل‌های مربوط به هر شهید و اسامی این شهیدان عبارتند از: منش احمد (احمد آریایی)، صدایش مثل آهنگ بود (سیدمرتضی آوینی)، اخوان از مرز‌ها گذشت (مفقودالاثر کاظم اخوان)، عضوی به نام قلم (محمدرضا امانی)، آن ژنرال جوان (حسن باقری)، خوش آواز مهریز (غلامرضا برهان)، خبرنگار مجاهد (مرتضی چمن)، آن رهبر شوخ و شجاع (غلامرضا رهبر)، نشان یک گمشده (محمدرضا ژیان سیداحمدی)، آگهی یا آگاهی (سیدحسن شاهچراغی)، در باغ را برای که گشودند؟ (محمود صارمی)، خبرنگار بی قرار (بهروز فلاحت پور) و رمز گل چیست؟ (حسن هادی).

یاد‌ها و خاطره‌ها 

کتاب «یاد‌ها و خاطره‌ها» شامل مجموعه‌ای یادداشت‌ها و خاطرات خبرنگاران و نویسندگان دفاع مقدس درباره شهیدان عرصه خبر است. این کتاب توسط حسین بردبار و داوود غیاثی جمع آوری شده و انتشارات زعیم آن را در سال ۱۳۸۵ منتشر کرد.

خون و القلم

کتاب «خون و القلم»، اثری است که روایت‌گر شهدای عرصه خبر در کرمان است. این کتاب شامل وصیت‌نامه و خاطراتی از ۹ شهید استان کرمان می‌شود و توسط کانون خبرنگاران دفاع مقدس و پایداری استان کرمان آماده شده و اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس این استان آن را منتشر کرده است.
 
خبرنگاران شهید

کتاب «خبرنگاران شهید» شامل یادنامه، وصیت‌نامه و خاطرات شهیدان خبرنگار از شروع هشت سال دفاع مقدس تا شهدای خبرنگاری پرواز «سی- ۱۳۰» را در بر می‌گیرد. وحید سماوات و مصطفی رحیمی از اعضای مجمع خبرنگاران و نویسندگان مطبوعاتی دفاع مقدس پیشتر اعلام کرده بودند در حال تدوین این کتاب هستند و اثرشان شامل ۴۰۰ صفحه خواهد بود. در چاپ این کتاب بنیاد شهید و امور ایثارگران استان تهران نیز به عنوان حامی فعالیت داشته است.

همچنین برای پاسداشت مقام خبرنگاران فیلم‌هایی ساخته شده که شخصیت اصلی آن یک خبرنگار بوده است.

سرب

یکی از نخستین تلاش‌های سینمای ایران برای تصویرگری حرفه‌ای زندگی یک خبرنگار، در سال ۶۷ و با فیلمی از مسعود کیمیایی رقم خورد. مرحوم هادی اسلامی، در این فیلم، یکی از بهترین بازی‌های کارنامه خود را ارائه می‌دهد و تصویر خبرنگاری را به ثبت می‌رساند که برای برملاشدن حقیقت، جان خود را فدا می‌کند.

نارنجی‌پوش

ساخته داریوش مهرجویی، داستان یک عکاس مطبوعاتی با بازی حامد بهداد است که در زندگی شخصی خود، دچار یک مشکل می‌شود و از برهه‌ای تلاش می‌کند تا با تغییر سبک زندگی خود، شغل دیگری را امتحان کند. شغلی که توسط همکاری مطبوعاتی او با بازی طناز طباطبایی رسانه‌ای شده و جریان عجیبی را در جامعه به راه می‌اندازد.

یک روز بخصوص

آخرین ساخته سینمایی همایون اسعدیان به سال ۹۴ و فیلم یک روز بخصوص برمی‌گردد. فیلم، داستان خبرنگاری است که به دلیل مشکلی که در زندگی شخصی‌اش رخ می‌دهد، بر سر یک دوراهی حساس قرار می‌گیرد. این فیلم به نسبت دیگر آثار، دوربین خود را وارد تحریریه کرده و از این حیث، رکورددار است.

فرشاد مهدی پور معاون امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به مناسبت روز خبرنگار گفت: معاونت مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تنها متکفل امور رسانه‌های داخلی نیست، بلکه امور رسانه‌های خارجی را هم بر عهده دارد. ما برای اینکه توسعه کمی یک الگو دائمی نباشد، سعی کردیم توسعه کیفی افزایش پیدا کند.

وی ادامه داد: این نهاد به عنوان نهاد تنظیم گر با یک ساختار دیوان سالار در همه بستر‌ها از جمله صوت، متن و تصویر نظارت دارد و سعی کردیم این نظارت عادلانه باشد. چرخه نظارت و هدایت را با هم، با همکاری رسانه‌ها پیش بردیم. ۸ هزار و ۵۰۰ رسانه چاپی، ۵ هزار رسانه الکترونیک و برخط و ۳ هزار رسانه‌ای که تازه پروانه و مجوز فعالیت گرفته اند، داریم.

مهدی پور افزود: در مدت ۲۲ ماهه حضورم در این معاونت ۵۰ سفر استانی و دیدار با مدیران رسانه، شورای اطلاع رسانی و خبرنگاران فعال داشتیم. تعداد خبرنگاران در سامانه جامع رسانه‌های کشور از هزار و ۷۰۰ به ۸ هزار و ۵۰۰ نفر افزایش پیدا کرده است. تسهیلات و امکاناتی که برای خبرنگاران در نظر گرفته شود از طریق همین سامانه خواهد بود. همچنین در صندوق هنر روزنامه تعداد نگار‌ها ۳ برابر افزایش یافته است.

معاون امور مطبوعاتی و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: آئین نامه آگهی‌های دولتی، نظام روزنامه نگاری، کار حرفه‌ای، قانون آگهی‌ها و سایر آئین نامه‌ها که بیش از ۳۰ بود که بازنگری نشده بودند، بازنگری شدند و در مراحل تصویب خواهی از مراجع بالادستی است.