فرشاد جعفری کارشناس و درمانگر بالینی با اشاره به این که اضطراب هم می‌تواند موجب سازند‌گی و خلاقیت شود، گفت: اضطراب مهار نشده می‌تواند عملکرد شناختی افراد را مختل سازد؛ بنابر‌این باید کنترل شود.

وی افزود: وقتی که شرکت در آزمون جزیی از زندگی ما شده باشد، نگران نتایج نیز خواهیم بود. اضطراب امتحان هم شامل پاسخ‌های جسمی، شناختی و رفتاری است که در ارتباط با نگرانی از کسب نتایج منفی همراه با عملکرد ضعیف یا نامناسب در موقعیت‌های ارزیابی بوجود می‌آید. دانشجویان به دلایل مختلف از جمله شرایط ویژه دانشجویی، قرار گرفتن در محیط آموزشی جدید و انتظارات خانواده اضطراب‌های زیادی را تجربه می‌کنند.

جعفری درباره عوامل اضطراب آفرین اظهار کرد: برخی موانع در مسیردانشجویان قرارمی گیرد که آن‌ها را مجبور به اتخاذ تصمیماتی درباره آینده شان می‌سازد. همه این اتفاقات می‌تواند اضطراب شدیدی را بر آن‌ها وارد کند.

وی از عدم اطمینان به آینده، مشکلات در روابط بین فردی تا مشکلات عاطفی، از عدم اعتماد به نفس تا مسائل خانوادگی به عنوان مهمترین اضطراب‌های دانشجویی نام برد.

این روانشناس بالینی گفت: اضطراب امتحان هنگامی در دانشجویان ظاهر می‌شود که بدانند مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند، بنابراین دانشجویانی که اضطراب امتحان بالایی دارند، چه در زمان مطالعه و چه در زمان شرکت در آزمون مهارت‌های مطالعه و یادگیری خود را پایین‌تر از حد توان و دانش خود مورد استفاده قرار می‌دهند. این مساله معمولا تنها به امتحان محدود نمی‌شود، دانشجویانی که اضطراب امتحان بالایی دارند دوران تحصیلی آن‌ها طولانی‌تر می‌شود، نگرانی‌های اجتماعی بیشتری دارند و مشکلات روانی و رفتاری بیشتری را تجربه می‌کنند، پس می‌توان گفت که اضطراب امتحان به نوعی از اضطراب اجتماعی نشات می‌گیرد که فرد را درباره توانایی‌هایش دچار تردید می‌کند و پیامد آن کاهش توان مقابله با موقعیت‌هایی مانند امتحان است.

جعفری با دسته بندی اضطراب امتحان گفت: در نوع اول کمبود مهارت‌های فراشناختی سبب اضطراب می‌شود، دانشجویان در این حالت احساس شکست می‌کنند و نتیجه آن اضطراب امتحان می‌شود و نوع دوم افرادی را در برمی‌گیرد که افکار منفی، مرتبط با تکلیف را تجربه می‌کنند و غالبا جنبه منفی را نگاه می‌کنند، این افکار نامربوط تداخل‌های فرا شناختی را ایجاد می‌کند.

این روانشناس برای درمان اضطراب به وش‌های باز خورد زیستی، آموزش تن آرامی، حساسیت زدایی منظم، مدیریت اضطراب، سرمشق گیری، آموزش شناختی، آموزش مهار‌های مطالعه و توجه آگاهی اشاره کرد.

جعفری نقش خانواده و اجتماع را در مدیریت استرس دانشجویان بسیار مهم دانست و گفت: ریشه اضطراب در مسیر تحولی و رشد زندگی یک دانشجو شکل می‌گیرد؛ والدینی که در گذشته خود تجربه اضطراب و استرس را داشته‌اند، همین وضعیت را به فرزند خود معمولا انتقال می‌دهند. والدین مضطرب اغلب به کفایت خودشان شک و تردید دارند. آن‌ها برای فرزندانشان الگوی ضعیفی محسوب می‌شوند، این والدین فرزندان خود را در مسیر تحولی رشد و تحصیلی، آماده بروز انواع اختلال‌های اضطرابی می‌کنند؛ که در واقع می‌توان گفت اگر مسیر تحولی یک کودک در یک خانواده به درستی شکل نگرفته باشد و والدین مضطرب، نگران و کمالگرا باشند، بدون شک این کودک در مسیر تحصیلی خود و با وارد شدن به دانشگاه دچار اضطراب خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: والدینی که سخت نگران سلامت و امنیت فرزندان خود هستند، ممکن است برای ارتباط فرزندانشان با همسالان یا فعالیت تحصیلی آن‌ها چنان قواعد سفت و سختی تنظیم کنند که دست و پای فرزندانشان را برای ارتباط ببندند و همین سخت‌گیری خود زمینه اضطراب دانشجو می‌شود. اگر از دانشجویان سوال کنید که چطور اضطرابشان را مدیریت می‌کنند، اغلب به ضرورت حمایت از افراد یا محیط را پاسخ خواهند داد. در واقع حمایت اجتماعی فواید بسیاری دارد.

جعفری تاکید کرد که رابطه بین حمایت اطرافیان و سلامت دانشجویان دانشکده‌ها در مطالعات بسیاری ثابت شده است، دانشجویانی که حمایت اجتماعی کمتری دریافت می‌کنند شاید سپری در مقابل اضطراب نداشته باشند؛ بنابراین دانشجویانی که از حمایت اجتماعی برخوردار هستند به مراتب وضعیت تحصیلی بهتری خواهند داشت و اضطراب کمتری را متحمل خواهند شد.

منبع: توانا