حکم برداشتن خاک و سنگ از صفا، مروه و مشعرالحرام

در کنار اعمال واجب و مستحب در حج تمتع، برخی رویداد‌ها و اعمال پیش می‌آیند که از نظر فقهی باید به آن‌ها توجه کرد. به عنوان مثال برخی افراد در سعی میان صفا و مروه و یا در مشعرالحرام سنگ یا خاکی برداشته و با خود می‌برند.

متن پرسش و پاسخ‌های عنوان‌شده به این شرح است:

پرسش: برداشتن سنگ از صفا و مروه و مشعر‌الحرام چه حکمی دارد؟ و در صورت عدم جواز، آیا برگرداندن آن واجب است؟

امام خمینی (ره) و آیت‌الله خامنه‌ای:

از صفا و مروه جایز نیست، ولی از مشعرالحرام مانع ندارد.

آیت‌الله بهجت (ره):

از صفا و مروه جایز نیست و در غیر این امکنه، اگر برداشتن موجب مفسده باشد، جایز نیست. اگر آورده باید برگرداند.

آیات عظام سیستانی و تبریزی (ره):

مانعی ندارد.

آیت‌الله گلپایگانی (ره):

بیرون بردن سنگ از حرم (صفا و مروه و مشعرالحرام) ممنوع است علی‌الاحوط.

آیت‌الله مکارم شیرازی:

از صفا و مروه جایز نیست و از مشعرالحرام نیز احتیاط در ترک است.

آیت‌الله نوری همدانی:

از صفا و مروه جایز نیست و اگر بردارد باید برگرداند و از مشعرالحرام مانع ندارد.

آیت‌الله وحید خراسانی:

بنابر احتیاط واجب برندارد و اگر برداشت احتیاطاً آن را برگرداند.

آیت‌الله خویی (ره):

از مشعرالحرام مانعی ندارد.

آیت‌الله شبیری:

سؤال: آوردن خاک، ریگ و سنگ از عرفات، مشعرالحرام، منی، صفا و مروه و یا منطقه حرم چه حکمی دارد؟ و چنانچه از روی عمد یا جهل آورده باشد، آیا برگرداندن آن واجب است؟

برداشتن سنگی که متعلق به صفا و مروه یا مساجد یا ملک اشخاص است – بدون رضایت مالک آن- جایز نیست و از غیر آن اشکال ندارد و برگرداندن آن واجب نیست، مگر آنکه پس از برگرداندن، در این اماکن مورد استفاده قرار گیرد یا مالک آن راضی نباشد.

آیت‌الله فاضل لنکرانی (ره):

از صفا و مروه جایز نیست و از غیر آن دو مانعی ندارد و در هر صورت برگرداندن لازم نیست، ولی به طور کلی لازم است مؤمنین از این قبیل اعمال پرهیز کنند.

منبع: تسنیم