آقای حمیدرضا سلیمانی رئیس مرکز نوآوری و فناوری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درباره روند بیابانزایی در ایران و جهان و اثرات تغییرات اقلیمی بر آن گفت: ۴۰ درصد اراضی زراعی دنیا که در مناطق خشک واقع شده با چالش‌های زیادی از جمله تغییرات اقلیمی و بیابانی شدن روبرو است.

سلیمانی افزود: تغییرات اقلیمی و گرم شدن زمین بر الگوی بارش، کاهش رطوبت، افزایش دما و تبخیر و تعرق اثر گذاشته و همین امر موجب تکرار و طولانی شدن دوره‌های خشکسالی و سیلاب‌ها و کاهش پوشش گیاهی و در نهایت بیابانزایی می‌شود.

اوبا بیان اینکه بر اساس آخرین گزارش‌های سازمان ملل متحد، سالانه بیش از ۴ میلیون کیلومتر مربع از اراضی دنیا در حال تخریب و بیابانی شدن است، گفت: بیابانی شدن اراضی پس از تغییرات اقلیمی و کمبود آب شیرین، سومین چالش بزرگ زیست‌محیطی در جهان به شمار می‌رود.

سلیمانی سرعت بیابانی شدن اراضی در ایران بر اثر عوامل مختلف انسانی، مدیریتی، طبیعی و تغییرات اقلیمی را سالانه نزدیک به یک میلیون هکتار اعلام کرد و افزود: براساس اعلام سازمان ملل متحد در قالب گزارش "یک دهه تخریب" از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ حدود ۲۴ درصد از زمین در سطح جهان در حال تخریب است و مناطق تخریب شده شامل بیابان‌های روبه رشد در چین، ایران، مغولستان، پاکستان، سوریه و کوه‌های فرسوده نپال و مناطق کوهستانی لائوس نیز می‌شود.

او اضافه کرد: مناطقی در غرب، مرکز و جنوب آسیا، برخی از مناطق آفریقای مرکزی، آمریکای جنوبی و آمریکای شمالی به شدت تحت تاثیر تغییرات اقلیمی و بیابانزایی قرار گرفته‌اند.

پیش‌بینی آوارگی ۱۳۵ میلیون نفر با بیابانزایی

سلیمانی همچنین به آمار کنوانسیون بین‌المللی مقابله با بیابانزایی درباره پیامد‌ها و خطرات بیابانزایی اشاره کرد و گفت: براساس بررسی‌های این کنوانسیون، زندگی ۲۵۰ میلیون نفر تحت تاثیر بیابانزایی قرار گرفته و ممکن است تا سال ۲۰۴۵ بیش از ۱۳۵ میلیون نفر به دلیل این پدیده آواره شوند.

او در عین حال کاهش بهره‌وری در تولید محصولات کشاورزی و دامی، افزایش خطر آتش‌سوزی و حریق در جنگل‌ها و مراتع، از دست رفتن تنوع زیستی و کاهش درآمد افراد به ویژه جوامع محلی را از جمله تبعات ناشی از بیابانزایی و تغییرات اقلیمی نام برد.

رئیس مرکز نوآوری و فناوری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور، وضعیت ایران را به لحاظ بیابانزایی نامطلوب ارزیابی کرد و گفت: ایران در منطقه خاورمیانه و در منطقه خشک واقع شده و به رغم اقدامات و فعالیت‌های ارزشمندی که طی سه دهه اخیر در حوزه بیابانزدایی صورت گرفته، اما این پدیده گسترده شده و تبعات مختلفی همچون مهاجرت‌های داخلی را به همراه داشته است.

او افزود: بر اثر رشد بیابان و افزایش گرد و غبار در این مناطق، مهاجرت از مناطق مرکزی و شرقی و جنوب شرقی به مناطق شمال و شمال غربی ایران صورت می‌گیرد.

این کارشناس ارشد در حوزه تغییر اقلیم، بر همکاری بخش‌ها و ارگان‌های مختلف کشور برای مقابله با بیابانزایی و سازگاری با تغییرات اقلیمی تاکید کرد و گفت: برای حفظ محیط زیست و بیابانزدایی تمام فعالیت‌ها و اقدامات در بخش‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مهم هستند و از این رو یک کشاورزی حفاظتی، کشاورزی هوشمند اقلیمی، مدیریت هوشمند جنگل‌ها، شهرسازی متناسب یا تغییرات اقلیمی و تولید انرژی سالم و پاک همگی جزء راهکار‌ها به شمار می‌روند.

او ادامه داد: اثرات منفی مصرف سوخت فسیلی را نمی‌توان بر تغییرات اقلیمی و رشد بیابانزایی نادیده گرفت و بنابراین اگر به سمت انرژی‌های پاک، اقتصاد سبز، کشاورزی پایدار هوشمند و مدیریت جامع آبخیزداری حرکت کنیم، می‌تواند راهکار مناسبی برای احیای اراضی تخریب شده باشد.

سلیمانی درباره شعار امسال کنوانسیون بین‌المللی مقابله با بیابانزایی در حوزه تامین حقوق زنان در جلوگیری از تخریب سرزمین توضیح داد: یکی دیگر از راهکار‌ها برای بیابانزدایی، افزایش آگاهی درباره تاثیر بیابانزایی، خشکسالی و تخریب سرزمین بر زنان و کودکان است و همچنین شناخت موانعی که زنان در تصمیم‌گیری درباره مسایل مربوط به زمین با آن روبرو هستند.

او برجسته‌سازی و فعال‌سازی نقش زنان در مدیریت پایدار زمین را برای مقابله با بیابانزایی و اثرات آن مهم دانست و گفت: حمایت برای پیشبرد حقوق زنان در حوزه جلوگیری از تخریب سرزمین به عنوان استراتژی‌ کلان در جهان مطرح شده است.

رئیس مرکز نوآوری و فناوری سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور گفت: زنان بازیگران اصلی در تلاش‌های جهانی برای معکوس کردن تخریب سرزمین هستند و این درحالی است که بنابر اعلام کنوانسیون بین‌المللی مقابله با بیابانزایی، اکثر زنان دسترسی نابرابر و محدود بر زمین دارند.

او گفت: ما نمی‌توانیم در دنیا بدون برابری جنسیتی و بی‌طرفی، مانع تخریب سرزمین شویم و نمی‌توان نیمی از جمعیت زمین را به دلیل جنسیت‌شان از تصمیم‌های مربوط به مدیریت سرزمین حذف کرد.