با پایان انتخابات ریاست جمهور ترکیه و پیروزی رجب طیب اردوغان برای یک پنج سال دیگر، به نظر می‌رسد نشست روسای جمهور ترکیه و سوریه با حضور روسای جمهور روسیه و ایران به زودی برگزار شود و از طرفی انتظار می‌رسد با علنی شدن حمایت آمریکا از مخالفان دولت ترکیه، آنکارا در آینده سیاست محتاطانه‌ای در قبال واشنگتن و متحدان غربی آن در پیش گیرد و به دنبال تقویت ائتلاف محور روسی – چینی و بهبود و گسترش روابط با همسایگان از جمله سوریه و ایران باشد.

روزنامه رای الیوم در مقاله‌ای به قلم عبد الباری عطوان نویسنده سرشناس جهان عرب به برگزاری نشست آینده و قریب الوقوع میان بشار اسد و رجب طیب اردوغان روسای جمهور سوریه و ترکیه به ویژه پس از پیروزی اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری ترکیه و چالش و موانع پیشروی برگزاری این نشست پرداخت و در این باره نوشت: با انتخاب اردوغان به عنوان رئیس جمهور ترکیه برای سومین دوره متوالی و برای پنج سال دیگر، بهتر است بگویم که مردم ترکیه و چه بسا اکثریت آنان «ثبات» و «تغییر» را با هم انتخاب کردند، به این معنا که آنان ثبات در حاکمیت قدرت و حکومتداری ترکیه و سیاست تغییر سیاست‌های منطقه‌ای آنکارا را برگزیدند، سیاستی که دولت اردوغان به ویژه پس از کودتای نافرجام ترکیه در تابستان سال ۲۰۱۶ آن را دنبال می‌کند، کودتای نافرجامی که اردوغان فاش کرد «پایگاه نظامی اینجرلیک» آمریکا مستقر در ترکیه در طراحی، برنامه ریزی، تحریک و اجرای آن نقش مهم و بزرگی داشته است. 

تغییر سیاست ترکیه به سمت نظم نوین جهانی

عطوان نوشت: تغییری که ما در اینجا از آن سخن می‌کنیم کاملا با تغییرات مورد نظری که در شعار‌های انتخاباتی مخالفان دولت ترکیه به رهبری کمال قلیچدار اوغلو و ائتلاف ششگانه آن مطرح می‌شد، متفاوت است، چون تغییر مورد نظر در سیاست اردوغان و حزب حاکم عدالت و توسعه، تغییر رویکرد و پشت کردن جزئی و یا کلی به آمریکا و ائتلاف غربی به رهبری واشنگتن و روی آوردن و گشایش به سمت نظم نوین جهانی به رهبری دوگانه روسیه و چین است و شاید بارزترین و شاخص‌ترین عنوان آن تشکیلات «بریکس» و پیمان «شانگ‌های» باشد.

به عبارت دیگر رجب طیب اردوغان سیاست‌های منطقه‌ای و اقتصادی جدیدی را آغاز کرده است که حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان از اولین روز رسیدن به قدرت در سال ۲۰۰۲ آن را در پیش گرفته بود، اما اردوغان در دام و کمین آمریکا و آنچه که به نام بهار عربی نامیده می‌شود، گرفتار و درگیر دخالت‌های نظامی برای سرنگونی نظام‌ها و دولت‌های همجوار عربی شد.

چالش‌های پیش روی رجب طیب اردوغان در آینده

سردبیر رای الیوم نوشت: اردوغان در آینده با چهار چالش مهم و اساسی روبه رو است که برخی از آن‌ها داخلی و برخی دیگر منطقه‌ای و بین المللی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود:

چالش نخست: وضعیت شکاف و دودستگی در داخل کشور است که انتخابات ریاست جمهوری باعث ایجاد آن شد، چون مخالفان دولت زمانی که فاصله و شکاف خود را با حزب حاکم توسعه وعدالت به کمتر از پنج درصد کاهش دادند، در واقع به موفقیت و دستاورد بزرگی دست یافتند و هیچ بعید نیست که مخالفان در ماه‌های آینده به گسترش موجی از اعتراض‌ها و تحصن‌ها برای متزلزل و بی ثبات کردن اوضاع (کشور) متوسل شوند.

چالش دوم: بحران اقتصادی پیشروی کشور ترکیه شامل افزایش نزدیک به ۵۵ درصد نرخ تورم، کاهش ارزش لیر ترکیه در برابر دلار آمریکا و نیز بدهی‌های خارجی ترکیه است که به نزدیک نیم تریلیون دلار رسیده است.

چالش سوم: مسئله حضور مهاجران خارجی و حضور حدود شش میلیون مهاجر، از جمله سه میلیون و ۵۰۰ هزار آواره و پناهنده سوریه در خاک ترکیه است که ائتلاف مخالفان در کارزار انتخاباتی اخیر با همکاری جناح راست و ملی گرایان افراطی ترکیه به خوبی از این مسئله به نفع خود استفاده کرد.

 اما مسئله و چالش چهارم در برابر دولت آینده اردوغان، بازسازی ویرانی‌های زلزله ویرانگر اخیر این کشور و جبران خسارات و پرداخت غرامت به آسیب دیدگان این رویداد است و به نظرمی رسد سیاست‌هایی را که دولت اردوغان در این باره در پیش گرفته با موفقیت وپیشرفت بزرگ وقابل توجهی همراه بوده است، چون ۶۰ درصد از رای دهندگان در مناطق زلزله زده ترکیه در انتخابات اخیر به رجب طیب اردوغان رای دادند.

آمریکا شکست بزرگی را در ترکیه متحمل شد

عطوان در ادامه مقاله اشاره کرد که آمریکا با اتکا و دلبستگی به احزاب مخالف ترکیه در انتخابات ریاست جمهوری این کشور شکست بزرگی را متحمل شد و نتوانست به اصلی و بارزترین هدف خود که دور کردن ترکیه از چین و روسیه و بازگشت کامل و دوباره ترکیه به آغوش آمریکا بود، دست یابد و اتفاقی که رخ داد کامل متفاوت و برعکس خواسته آمریکاست، به این معنا که اردوغان با این پیروزی مجوز و اختیار کامل از جانب مردم را برای ادامه پیشبرد سیاست هاش در مسیر گشایش و حرکت در محور چین و روسیه و گسترش و تقویت روابط با دو همسایه اش یعنی سوریه و ایران را بدست آورد.

مذاکره برای برقراری مصالحه میان ترکیه و سوریه

نشست‌های فشرده‌ای میان ترکیه و سوریه با نظارت روسیه و ایران در ماه‌های گذشته برگزار شد که وزیران خارجه و دفاع ترکیه و سوریه در آن شرکت داشتند و موفق شدند اساس و پایه‌های اصلی برای آشتی و مصالحه میان آنکارا و دمشق را در همه سطوح پی ریزی کنند.

 عطوان در ادامه افزود:دو هفته پیش زمانی که با بشار اسد رئیس جمهور سوریه به مدت چهار ساعت در خانه شخصی اش در دمشق ملاقات کردم، او مطمئن بود که اردوغان در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری ترکیه پیروز خواهد شد و در این دیدار احساس کردم بشار اسد که در حال حاضر سیاست به «صفر رساندن مشکلات» با همه کشور‌های عربی (مخالف) سوریه را در پیش گرفته است، خواهان گشایش صفحه جدیدی از برقراری روابط با ترکیه است، اسد به مخالفان ترکیه اعتماد زیادی نداشت و با رهبران آن به علت داشتن روابط قوی و محکم با آمریکا و نیز مواضع مخالف آنان با ائتلاف سه جانبه روسیه- چین و ایران، با احتیاط رفتار می‌کرد. بشار اسد به همین علت با تمایل مخالفان ترکیه و اشتیاق کمال قلیچدار اوغلو و یا هیئتی از ائتلاف شش گانه مخالفان برای دیدار از دمشق قبل از برگزاری انتخابات ترکیه موافقت نکرد و به پیشنهاد وسوسه انگیز آنان برای مشارکت ترکیه در روند بازسازی سوریه و پرداخت غرامت به سوریه در ازای تسهیل و تسریع در روند بازگرداندن آوارگان سوری به کشورشان پاسخی نداد.

یکی از بند‌های اساسی در توافقات محرمانه‌ای که در جریان نشست‌های چهار جانبه در مسکو با حضور وزیران سوریه و ترکیه حاصل شد، تضمین‌های روسیه و ایران برای خارج کردن نیرو‌های ترکیه از خاک سوریه پس از پیروزی (اردوغان) در انتخابات ریاست جمهوری است که به نظر می‌رسد بشار اسد به آن اعتماد کرده است.

اگر وعده‌ها برای آغاز عقب نشینی و خروج نیرو‌های ترکیه از خاک سوریه و بازگشت به توافقنامه سال ۱۹۹۸ آدانا، درست و واقعی باشد، به نظر می‌رسد برگزاری نشست میان روسای جمهور سوریه و ترکیه و چه بسا با حضور ولادیمیر پوتین و ابراهیم رئیسی روسای جمهور روسیه و ایران قریب الوقوع باشد. چون این دو موضوع مبنای اصلی برای این آشتی تاریخی خواهد بود و به نظر می‌رسد اردوغان که قدرتمندترین متحد برای روسیه و بزرگترین دشمن برای آمریکا تبدیل شده است، به آن ایمان دارد و چه بسا بسیار مشتاق آن است و بارزترین نتیجه آن بازگشت آوارگان سوریه به کشورشان و سرازیر شدن سرمایه‌های کشور‌های عربی حوزه خلیج (فارس) برای حمایت از اقتصاد ترکیه خواهد بود.

ترکیه جدید که علائم و نشانه‌های آن با پیروزی دوباره رجب طیب اردوغان در انتخابات ریاست جمهوری، در همه سطوح نمایان خواهد شد، با ترکیه قبل از انتخابات کاملا متفاوت خواهد بود، چون ترکیه جدید در مسیر گسترش جهت گیری به سمت شرق و تقویت روابط با سوریه، عربستان، ایران و مصر و نیز با الجزایر، تونس و لیبی در شمال آفریقا خواهد بود.