«حساب خزانه واحد»، کلیدواژه پرتکراری از سوی مدیران شهری پایتخت که عملیاتی شدنش را عامل رویکرد فسادستیزانه دوره اخیر می‌دانند و شفافیت و انسجام پولی و مالی را ثمره اصرار ورزیدن بر اجرای تدریجی و گام به گام آن می‌دانند.  از این‌رو، تمرکز بر یکپارچه‌سازی حساب‌های درآمدی شهرداری تهران در دوره ششم مدیریت شهری یکی از راهبرد‌های مدیریت مالی این نهاد خدمت‌رسان بوده است. سیاستی که با عنوان «خزانه واحد» شناخته می‌شود و با هدف ایجاد انضباط و شفافیت مالی طی یک سال و نیم گذشته دنبال شده است.

ماجرا از این قرار است که ۱۲۰۰ حساب غیرمنسجم درآمدی و هزینه‌کرد شهرداری تهران که در سازمان‌ها، مناطق و ادارات عریض و طویل این نهاد عمومی غیردولتی بوده، به شدت محدود و یکپارچه‌سازی شده تا هرگونه درآمد و مخارج برای اداره شهر زیرکلید معاونت مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران بیاید. مدیران شهرداری تهران، انسداد روزنه‌های هدررفت اموال شهر، پرداخت یکپارچه حقوق و مزایای کارکنان از یک منشأ مشترک، عدالت در تخصیص اعتبارات و حتی بخشی از توفیق در تحقق ۱۴۳ درصدی بودجه سال گذشته را از ثمرات تمرکز بر سیاست خزانه واحد می‌دانند.

در همین رابطه، لطف‌الله فروزنده معاون مالی و اقتصاد شهری شهرداری تهران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان در خصوص ضرورت ایجاد حساب یکپارچه «خزانه واحد» توضیح داد: با ایجاد حساب خزانه واحد، ۱۲۰۰ حساب غیرمنسجم شهرداری تهران تجمیع و یکپارچه شده است. در شهرداری‌ها که یک نهاد درآمدی- هزینه‌ای محسوب می‌شوند، شفافیت و انضباط مالی یک رکن ضروری برای مدیریت منابع است.

وی درباره کارکرد‌های حساب خزانه واحد افزود: تمرکز حساب‌های شهرداری تهران علاوه بر اینکه موجب مدیریت و نظارت بر نقدینگی شده، نارضایتی‌هایی نظیر عدم واریز بیمه و مالیات‌ها را کاهش داده است. درحال حاضر تمامی پرداخت‌های نقدی شهرداری اعم از حقوق، دستمزد، هزینه‌های مختلف و جاری ادارات و سازمان‌ها و. بعد از کسر بیمه، مالیات و اقساط کارمندان به صورت متمرکز و در یک روز توسط اداره کل خزانه‌داری انجام می‌شود.

همچنین، قهرمانی مدیرکل خزانه‌داری شهرداری تهران در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با تأکید بر اینکه در گذشته دریافت و پرداخت‌ها در سازمان‌های مختلف شهرداری تهران به صورت متمرکز نبوده و امکان نظارت دقیق بر منابع و مصارف وجود نداشت، اظهار کرد: بر همین اساس شهرداری تهران با تأسی از ارکان دولت و برنامه‌ریزی، سامانه خزانه واحد را راه‌اندازی کرد. بر این اساس، درآمد‌هایی که در بخش‌های مختلف شهرداری اخذ می‌شود، وارد خزانه شده و بر اساس اعتباری که مصوب شده و تخصیص یافته، نسبت به پرداخت آن‌ها اقدام می‌شود.

وی با تاکید بر توزیع عادلانه اعتبارات و منابع با وجود اجرای خزانه واحد عنوان کرد: این انضباط مالی سبب شده، شرایط مناسبی جهت پاسخگویی به مراتب بالادستی اعم از شورای شهر یا مدیران شهرداری به وجود آید؛ چرا که صورت‌های مالی شفاف‌تر از قبل شده است.

گفتنی است، حساب خزانه واحد یکی از راه‌های موثر برای جلوگیری از فساد در شهرداری است. این حساب به عنوان یک ابزار کنترل داخلی و پشتیبانی از افزایش شفافیت و اطلاع‌رسانی، می‌تواند اثرات مثبت زیادی را در کاهش فساد داشته باشد. حساب خزانه واحد شهرداری به عنوان یک نظام کنترل داخلی مالی، مسئول بررسی صحت و سقم تمام صورت‌های حسابداری و مالی شهرداری است. این حساب، با پیشگیری از خطا‌ها و اشکالات مالی، باعث ایجاد اعتماد و امنیت برای جامعه و همچنین افزایش شفافیت در مدیریت مالی شهرداری می‌شود.

برای بررسی صحت و سقم صورت‌های حسابداری و مالی شهرداری، خزانه واحد شهرداری ابتدا صورت‌های حسابداری و مالی دریافت شده را مطالعه و بررسی می‌کند. سپس با استفاده از الگوریتم‌های مناسب، تمامی اطلاعات را در سیستم مدیریت مالی یا ERP (Enterprise Resource Planning) وارد کرده و در آن ثبت می‌کنند. سپس، با استفاده از این اطلاعات، خزانه واحد شهرداری با چندین روش مختلف، از جمله بررسی مستندات، تأیید صورت‌های حسابداری و مالی، و برگزاری جلسات کنترل داخلی و حضور در عملیات غیرمستقیم، اطمینان حاصل می‌کند، تمامی صورت‌های حسابداری و مالی شهرداری به درستی تهیه و اجرا شده‌اند.

به طور کلی، وجود خزانه واحد شهرداری نه تنها می‌تواند به عنوان یک نظام کنترل داخلی موثر در شهرداری شناخته شود، بلکه باعث ارائه اطلاعات مالی شفاف و دقیق به جامعه و سایر شرکای مدیریت شهری می‌شود. برای این منظور، پیاده‌سازی خزانه واحد شهرداری از اهمیت بالایی برخوردار است. خزانه واحد تنها یکی از روش‌های مدیریت مالی است که در شهرداری‌های پیشرو در زمینه مدیریت و شفافیت مالی به کارگیری می‌شود. با استفاده از این سیستم، تمامی پول‌های ورودی شهرداری در یک حساب جمع‌آوری می‌شوند و پس از آن، برای استفاده در پروژه‌های مختلف، به اصطلاح وجه مورد نظر بانکی شده و از طریق بانک انتقال داده می‌شود.

بر اساس آنچه مطرح شد، افزایش شفافیت تبادلات پولی و مالی در دستگاه‌های اجرایی کشور، علاوه بر زیر کلید بردن تمام منابع از سوی سیاست‌گذار، منجر به انضباط مالی و صرفه‌جویی در منابع و مصارف به عنوان یکی از خاصیت‌های زیر ذره‌بین رفتن تحرکات پولی می‌شود.