تنوع فرهنگی، یکی از موضوعات مهمی است که در کشور ما به وضوح دیده میشود چراکه تنوع اقوام، سنت ها، آیینها و فرهنگها باعث شده اند ایران در زمره کشورهایی به شمار آید که از تنوع فرهنگی بسیار غنی برخوردار است و همین موضوع، میتواند دلیل مهمی باشد تا مسئولان فرهنگی کشور از آن به نحو احسن استفاده کنند.
مهین ناز میردهقان، زبانشناس و هیئت علمی دانشگاه، درمورد اهمیت تنوع فرهنگی بیان کرد: کشور ما چند فرهنگی است و تنوع اقوام و زبانهای مختلف از ویژگیهای شاخص آن محسوب میشود. در نتیجه، ما میتوانیم از این نعمتی که در کشورمان وجود دارد با برنامه ریزی صحیح استفاده کرده و از آن به عنوان فرصتی برای توسعه کشور دست پیدا کنیم که این خود، میتواند دلیل مهمی باشد تا ما به تنوع فرهنگی کشور ارج بنهیم.
او با اشاره به نگاه مجامع بین الملل به تنوع فرهنگی گفت: یونسکو، در کنفرانس جهانی سیاستهای فرهنگی، فرهنگ را کلیتی ترکیب یافته از خصوصیات مختلف تعریف کرد که از آن جمله میتوان به خصوصیات روحی، مادی فکری، احساسی و خصوصیات و هر آن چیزی اشاره کرد که میتوانند یک گروه و جامعه را مثل هنر، شیوه زندگی، نظامهای ارزشی، سنتها و باورها، ادبیات، اشکال مختلف زبان، اسطوره، آیین و نماد معرفی کنند.
میردهقان ادامه داد: ما در کشورمان، اقوام شش گانهی ترک زبان، کرد زبان، عرب زبان، لر زبان، بلوچ زبان و ترکمنها را داریم که در زمره اقوام بومی ما به شمار میآیند و هر یک از آنها ویژگیهای خاص خود از نظر زبان، گویش، پوشش، آداب و رسوم را دارند و همه اینها در کشور باعث شکل گیری فرهنگ ایرانی شده اند. بنابراین، باید همراه ویژگیهای مشترک این اقوام به تفاوتهای آنها نیز، توجه کنیم تا بتوانیم در عین حال، به اشتراکات و افتراقات ارزش قائل شویم.
میر دهقان با اشاره به فرصت سازی در زمینه تنوع فرهنگی از طریق زبان فارسی گفت: زبان بخش زیادی از هویت هر ملت است و به همین خاطر، ما میتوانیم زبان فارسی را به عنوان یک حلقه اتصال و عامل وحدت بخش اقوام ایرانی درنظر بگیریم. چون زبان فارسی نفوذ زیادی در اقوام مختلف پارسی دوست کشورمان دارد و این ویژگی وحدت بخش زبان فارسی در بین اقوام مختلف ایرانی وجود دارد و در این میان، علاوه بر زبان فارسی به زبانهای قومی و محلی نیز، تأکید میکنم چراکه سرمایههای ملی ما به شمار میآیند.
به گفته این زبانشناس، تنوع فرهنگی، میراث مشترک در کشورمان است و فرهنگهای مختلف آن با یکدیگر همزیستی دارند و ریشه این موضوع در تاریخ کهن ایران و فرهنگ ایرانی است و هویت ملی و ایرانی ما در قالب زبان از روزگاران بسیار قدیم به خوبی درخشیده و الان به ما رسیده و نقش عنصر وحدت بخش و حلقه اتصال را ایفا کرده است.
میردهقان ادامه داد: ما میتوانیم از راهکار عملی در این حوزه استفاده کنیم و آموزش زبان فارسی را از طریق شیوههای علمی و مبتنی بر اصول بین المللی برای کودکان اقوام مختلف ایرانی با بررسی مقابلهای هر کدام از این زبانها با فارسی (زبانها و گویشهای مختلف ایرانی با فارسی معیار کشور) و فرهنگها انجام دهیم. بنابراین، نباید به صورتی عمل کنیم که عکس العملی در برابر این یادگیری صورت بگیرد و حتی جامعه هدفی که بنده در نظر میگیرم مربوط به پیش از دبستان است و روی مهارتهای صحبت کردن و شنیدن زبان فارسی تأکید میکنم تا بتوانیم کودکان اقوام مختلف ایرانی را با زبان فارسی به شیوههای مختلف آشنا کنیم و با توجه به این که کارهایی برای این منظور شروع کرده ایم نیاز به حمایت داریم تا ان شاءالله بتوانیم نتیجه بگیریم و آن را به ثمر برسانیم.
او افزود: باید توجه کنیم که در این راستا، فقط نباید با آموزش زبان و فرهنگ فارسی، این کار را انجام داد بلکه باید فرهنگ آنها را در کنار زبان فارسی داشته باشیم چراکه فقط فارسی برای هدف ما جواب نخواهد داد. مثلاً اگر برای کودکان ترک زبان در حال تهیه برنامهای هستیم باید به صورتی باشد که همراه نکات فرهنگی زبان فارسی، نکات فرهنگ ترکی را هم داشته باشد و برای مهارتهای صحبت کردن و شنیدن باید نکات زبانی را قرار دهیم که کودک نتوانسته است از طریق محیط یاد بگیرد و در نتیجه، ما از طریق برنامه و کتابهای آموزشی مناسب سن او بتوانیم این موضوع را برای او تسهیل ببخشیم. اگرچه کار سادهای نیست، ولی راهش همین هست.