پرداخت زکات فطره از جمله اعمال واجب پایان ماه مبارک رمضان و عید سعید فطر است و مؤمنان پس از یک ماه روزه‌داری با پرداخت زکات فطره مستضعفان را هم در شادی عید فطر سهیم می‌کنند. از جمله مهم‌ترین موارد مصرف زکات فطره پرداخت به فقرا است، خصوصاً افراد آبرومندی که بر اثر مشکلات مالی به فقر دچار شده‌اند.

در این مورد رهبر معظم انقلاب در پاسخ به استفتائی البته می‌فرمایند: این کمک را در صورت موردی می‌توان به عنوان هدیه به فرد مستند یا خانواده محبوس گرفتار بند بدهند و لازم نیست صرفا در اعطای زکات به او یا نماینده‌اش گفته شود که این مبلغ زکات فطره است؛ ولى باید در نیت قصد زکات فطره باشد.

موضوع مصرف زکات فطره برای آزادی زندانیان نیازمند طی سال‌های اخیر بسیار مطرح است و اغلب علما در این زمینه نظر موافق دارند و پرداخت زکات فطره را برای پرداخت بدهی افراد آبرومند و آزادی زندانیان جرایم غیرعمد (محبوسان غیربزهکار) جایز می‌دانند.

آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به استفتاء یکی از مؤمنان مبنی بر پرداخت زکات فطره برای بدهی افراد و یا آزادی زندانیان نیازمند چنین پاسخ دادند؛ سؤال: اگر شخصی به واسطه ورشکستگی و بدهکاری فقیر شود آیا می‌توان زکات فطره را مستقیماً بابت بدهی او به شخص طلبکار داد یا باید حتماً به دست فقیر برسد؟ مصرف زکات فطره برای آزادى افراد فقیرى که بر اثر اشتباهاتى در زندان به سر مى برند، چه حکمى دارد؟ پاسخ: مانعی ندارد.

رهبر معظم انقلاب در پاسخ به استفتاء رئیس اسبق سازمان زندان‌ها مرقوم کردند: اگر افراد مذکور توانایی پرداخت بدهی خود را ولو با پرداخت غیر مستثنیات دین ندارند، پرداخت زکات به آن‌ها برای ادای دین مانعی ندارد.

آیت‌الله سیستانی هم در این مورد در پاسخ به سؤال رئیس سازمان زندان‌ها فرمودند اگر فرد شرایط را دارد پرداخت زکات برای آزادی‌اش مانعی ندارد.

آیت‌الله نوری همدانی هم در این زمینه می‌فرمایند: در صورتی که دین از راه غیر معصیت بر ذمه آن‌ها است صرف زکات در راه آزادی آن‌ها جایز است.

مرحوم آیت‌الله بهجت هم در پاسخ به این سؤال فرمودند: مانعی ندارد. همچنین مرحوم آیت‌الله فاضل لنکرانی هم پرداخت زکات فطره برای آزادی زندانیان نیازمند را بلامانع اعلام کردند.

آیت‌الله وحید خراسانی در درباره پرداخت زکات فطره برای آزادی زندانیان اعلام نموده‌اند: در صورتی زندانی را بشناسید و او فقیر و مستضعف باشد و بابت امر گناه و خلاف شرع به زندان نیفتاده باشد پرداخت زکات فطره بابت آزادی زندانی بلامانع است.

در این زمینه تعدادی از علمای اهل سنت هم پرداخت زکات را برای آزادی زندانیان تحت حمایت ستاد دیه را جایز دانسته‌اند.

از همین روی در آستانه عید فطر، ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند از عموم مؤمنان و هموطنان روزه‌دار تقاضا دارد با پرداخت زکات فطره و یا دیگر وجوهات شرعی خود در این امر خداپسندانه، یعنی آزادی زندانیان نیازمند بدهکار در جرائم غیر عمد مشارکت جسته و گرفتاری را که به صرف ناتوانی مالی در پرداخت دیون خصوصی در بند حضور دارد با بذل مبالغ خود به آغوش گرم خانواده بازگردانند.

با عنایت به عدم وجود پایگاه خاصی جهت جمع آوری این وجوه نقدی، هموطنان عزیز به‌منظور آزادی زندانیان تحت پوشش ستاددیه کشور از طریق شماره حساب‌های ۷۴/۷۴ جام بانک ملت (شعبه مستقل مرکزی)، ۲۲۴۰ بانک رفاه (شعبه مرکزی) و ۷۷۷۷ بانک تجارت (شعبه مرکزی) یا واریز وجوه به شماره کارت بانک ملی ۶۰۳۷۹۹۱۱۹۹۵۱۷۵۰۳ (بنام ستاد دیه کشور) می‌توانند مبلغ زکات فطریه خود را به حساب ستاد مردمی رسیدگی به امور دیه و کمک به زندانیان نیازمند واریز نمایند.