تعداد زیادی از درختان بومی در مسیر میراث جهانی غار شاهپور کازرون به علت‌های نامشخص از سوی افرادی ناشناس به آتش کشیده و تار و مار می‌شوند.

سیاوش آریا فعال و پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس اظهار کرد: غار شاهپور به همراه شهر باستانی بیشاپور، سنگ نگاره‌های تنگ چوگان و دژ (قلعه) دختر کازرون در محور ساسانی پارس (فارس) با نام «منظر باستان شناسی ساسانی پارس» در ۳۰ ژوئن ۲۰۱۸ میلادی در بحرین و در پی چهل و دومین نشست سالانه اش در فهرست جهانی سازمان یونسکو به ثبت رسیده است.

او اضافه کرد: چشم انداز (منظر) فرهنگی و طبیعی منطقه از غار شاهپور تا بیشاپور جهانی شده است و باید از سوی همۀ مسئولان و دستگاه‌ها و نهاد‌های دولتی و خصوصی و حتی مردم مورد حفاظت، نگهداری و پاسداری قرار گیرد و کوتاهی در این زمینه، پذیرفته نیست.

پژوهشگر تاریخ ایران و میراث فرهنگی در فارس تصریح کرد: از سویی، سازمان جهانی یونسکو قانون‌های فراملی (بین المللی) سختگیرانه‌ای در زمینۀ حفاظت از یادمان‌های فرهنگی و طبیعی دارد و همۀ کشور‌هایی که میراث جهانی دارند، موظف به اجرای آن بوده و کوتاهی در این زمینه، واکنش و هُشدار‌های سازمان جهانی یونسکو را به دنبال خواهد داشت و حتی امکان دارد آن یادمان فرهنگی و طبیعی در فهرست «میراث در خطر» یونسکو قرار گیرد.

او اظهار کرد: با این همه، بخشی از بدنۀ عرصه منظر و طبیعت میراث جهانی بیشاپور کازرون، مورد تعرض و تجاوز قرار گرفته و خدشه دار شده است.

درختان ایستاده تار و مار می‌شوند

آریا بیان کرد: در بازدید میدانی از میراث جهانی غارشاهپور و در مسیر کوهی که تندیس شاهپور یکم ساسانی بر فراز آن قرار دارد، تعداد زیادی از درختان بومی منطقه از سوی افرادی ناشناس و به علت‌های نامشخص، تار و مار و شکسته و یا به آتش کشیده شده است که علاوه بر چهرۀ نازیبایی که به نمایش گذاشته شده و میراث طبیعی و جهانی کشور را خدشه دار و سرنگون کرده است، بی گمان امتیازی منفی برای ایران در سازمان یونسکو را در پی خواهد داشت.

او ادامه داد: همچنین دنبالۀ آتش زدن درختان، سبب نابودی پوشش گیاهی منطقه شده و جنبۀ زیباشناسی و ارزش‌های طبیعی و فرهنگی منطقه، به زیر پرسش خواهد رفت و چشم انداز زشت و زننده و نابهنجاری را به نمایش خواهد گذاشت.

تار و مار درختان در میراث جهانی شاهپور

آتش زدن درختان میراث جهانی غار شاهپور، دعوای سیاسی مردم منطقه یا گرم شدن کوهنوردان

این فعال میراث فرهنگی بیان کرد: برخی از فعالان زیست بومی شهر کازرون، بر این باور هستند که شاید برخی از افراد بومی منطقه و یا غیربومی که کوهنوردان غیرحرفه‌ای به شمار آمده و شب تا بامداد را در غار شاهپور به سر می‌برند برای گرم کردن خود، تنه‌های درختان را بریده و آتش می‌زنند که این موضوع نیازمند بررسی کامل و دقیق مسولان مربوطه و جای شگفتی و تامل فراوانی دارد.

او اضافه کرد: همچنین شمار دیگری از کنشگران زیست بومی و فرهنگی کازرون، این موضوع را به میان می‌آورند که شکستن و به آتش کشیدن درختان با چنین حجم انبوهی شاید به انگیزه دعوا‌های سیاسی مردم منطقه باشد که جای بسی افسوس و دریغ و پرسش براَنگیز است. با این همه، زوایا و انگیزه به آتش کشیدن درختان بومی منطقه در بدنه عرصه منظر شهر باستانی بیشاپور کازرون نامشخص است و باید دستگاه‌های مربوطه با همکاری پایگاه جهانی بیشاپور وارد عمل شده و تکلیف آن را روشن کرده و از دست اندازی و سرنگونی بیشتر درختان پیشگیری کنند.

باستان شناس بومی کازرون: میراث طبیعی و فرهنگی بیشاپور در خطر است

یک باستان شناس بومی شهر کازرون که با منطقه آشنایی کامل دارد پس از دیدن نگاره‌های (تصاویر) آتش گرفتن و شکستن درختان در مسیر میراث جهانی غارِ شاهپور بیان کرد: «نخست دیدن چنین نگاره‌هایی اسباب نگرانی و شوربختی شدید مرا به دنبال داشته است. دو دیگر، به راستی متولی چه کسی است و کجاست؟ و چه اِقدامی در این زمینه انجام داده است. جامعۀ محلی در کجای این داستان قرار دارند و چه واکنشی داشته اند؟».

پایه‌های لرزان بیشاپور/بازسازی جاده آسفالت مسیر کازرون – کوه چنار بدون مطالعه

این باستان شناس که خود مدیر یکی از پایگاه‌های ملی میراث فرهنگی کشور است در ادامه سخنانش تصریح کرد: «بیشاپور با همۀ فراز و نشیب‌های خود، سرانجام چند سال پیش از این در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار گرفته است؛ ولی پایه‌های آن لرزان است! از یک سو، نمایندۀ کنونی شهر کازرون بدون مطالعه و دقت لازم در پی بازسازی (ترمیم) جاده آسفالت کنونی مسیر کازرون - کوهچنار است که عرصه را به دو نیم کرده است؛ ولی نمی‌داند که وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی نمی‌تواند بدون در جریان گذاشتن سازمان یونسکو، «فی سبیل الله» اجازۀ چنین امری را بدهد و مهم‌تر این که، آیا عَرصه و حریم مصوب جهانی چنین اجازه‌ای را می‌دهد یا نه؟ که باید به ضوابط مصوب آن بازگشت؛ و از دیگر سو، بیننده مصیبتی دیگر در میانۀ راه دسترسی به غار سترگِ شاهپور هستیم!

شکستن درختان در میراث جهانی شاهپور

او در ادامه گفت: شکستن و آتش زدن درختان بومی که بخشی از بدنه عرصه منظر و طبیعت میراث جهانی بیشاپور است، بدعتی خطرناک و امتیازی منفی برای پروندۀ آن در سازمان یونسکو خواهد بود و همان گونه که می‌دانیم و دیده ایم، سازمان یونسکو در این گونه موارد بسیار سخت گیر است.

مدیر یکی از پایگاه‌های ملی میراث فرهنگی کشور اضافه کرد: شکستن و آتش زدن درختان در درازای این مسیر دست یابی، هیچ گونه مسئولیتی را از شانۀ متولیان همچون منابع طبیعی، اداره میراث فرهنگی شهر کازرون و پایگاه جهانی بیشاپور بر نخواهد داشت.

او افزود: اعلام چنین امری از سوی متولیان به ویژه اداره میراث فرهنگی شهرستان به عنوان متولی حقوقی به دادستان عمومی و اِنقلاب شهر کازرون بدون هیچ گونه تردیدی منجر به گشودن پرونده‌ای در این باره خواهد شد. امری که بی گمان پای همۀ عوامل مسئول را به صحنه کشانده و به تکاپو وادار خواهد کرد.

این باستان شناس ادامه داد: دادستانی خود نیز باید با شدت این مهم را پیگیری و افراد خاطی را به دست عدالت بسپارد. تکذیب و ندانستن موضوع خود عذری بدتر از گناه خواهد بود. البته اگر متولیان چنین سخنانی را بر زبان رانده باشند.

او تصریح کرد: عرصه و حریم محوطۀ جهانی بیشاپور- تنگ چوگان صحنۀ پایش مداوم یگان حفاظت میراث فرهنگی است و این نیرو و سایر نیرو‌های حفاظت پایگاه، موظف به پیگیری و اعلام گزارش هستند.

این باستان شناس افزود: حجم شکستن و آتش زدن درختان هرچند خشکیده در پایین دست غار بزرگ شاهپور خود بسیار پرسش برانگیز است. چه افرادی نسبت به این کار اصرار کرده و ادامه می‌دهند؟

آیا بومیان و جامعۀ محلی دربارۀ خطرات و بار منفی این رویداد‌ها توجیه شده اند؟ تا چه اندازه آن‌ها نسبت به این مسائل حساس و آمادگی ذهنی دارند. آیا افرادی با آرمان منافع شخصی به این کار‌ها مبادرت می‌ورزند؟ و ... به هر روی، این پرسش‌ها و چرا‌های دیگری وجود دارند که نیازمند پاسخی درخُور و مناسب هستند».

این کارشناس میراث فرهنگی که نخواست نامش آشکار شود در پایان سخنان گفت: «گشت زدنی به صورت شیفت‌های گوناگون در درازای مسیر‌های عرصه و حریم و نصب سیستم پایش الکترونیک بی سیم همراه با سیستم هشدار، خود رویه‌ای مثبت برای کاهش یا به صفر رساندن چنین رویداد‌های ناخوشایندی خواهد بود.

او افزود: در اختیار گذاشتن کپسول‌های اطفای حریق برای عوامل یگان حفاظت خود کمک بزرگی در کاهش این رویداد‌ها خواهد داشت. بی تردید وجود این درختان شکسته و آتش گرفته، چشم انداز بدی به محدوده قرارگیری خواهد داد و سبب حساسیت سازمان یونسکو، آشفتگی ذهنی دوستداران طبیعت، زیست بوم، میراث فرهنگی و گردشگران بسیاری خواهد بود. از همین روی، شایسته است پایگاه جهانی بیشاپور با هماهنگی منابع طبیعی برای این موضوع چاره اندیشی کند و در صورت صلاحدید آن‌ها را به نحو شایسته‌ای از محدوده منطقه خارج کند.

این باستان شناس گفت: جامعه محلی نیز باید به گونۀ مناسب توجیه شده و همیار پایگاه جهانی بیشاپور باشند. بی گمان بدون همیاری جامعۀ محلی، پایگاه جهانی بیشاپور در موقعیت سختی قرار می‌گیرد. یادمان باشد جامعۀ محلی از بازوان قدرتمند حفظ میراث طبیعی- فرهنگی هستند و بدون مشارکت آن‌ها امور آن گونه که باید به پیش نخواهد رفت. تعامل و تفاهم با منابع طبیعی برای حفاظت از منابع ملی، حریم میراث جهانی بیشاپور (گشت منابع طبیعی) و گشت انتظامی پاسگاه مستقر در عرصه و حریم بیشاپور خود دو اِمتیاز دیگر در کنار جلب مشارکت جامعۀ محلی است که باید به نحو شایسته‌ای آن‌ها را پای کار آورد».

آتش زدن درختان در میراث جهانی شاهپور

انگیزه شکستن و آتش زدن درختان بومی در بدنۀ عرصه منظر فرهنگی و طبیعی میراث جهانی بیشاپور هر چه باشد، فرقی ندارد. اما مسئولان مربوطه به ویژه پایگاه جهانی بیشاپور بی درنگ و هرچه زودتر باید وارد عمل شده و پرونده‌ای در این زمینه گشوده و تا پایان داستان آن را پیگیری کنند و نتیجه را به آگاهی افکار همگانی (عمومی) برسانند.

غار شاهپور در ۵ کیلومتری تنگ چوگان و شهر بیشاپور جای دارد و در آن تندیس شاهپور یکم ساسانی قرار گرفته است. کازرون در ۱۲۰ کیلومتری غرب شهرستان شیراز واقع شده است.

اخبار پیشنهادی
تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
Iran (Islamic Republic of)
ناشناس
۰۹:۲۵ ۲۱ اسفند ۱۴۰۱
واقعا چه افراد بی فکر و نادانی هستند که درختان، طبیعت و آثار تاریخی را نابود می کنند همچنین آثار تاریخی، اطلاعاتی از گذشتگان و نیاکان ما را در اختیار آیندگان قرار میدهد و نشان می دهد که ما ایرانی ها چه فرهنگ و هنر باشکوهی داشته ایم.
آخرین اخبار