مصری‌های باستان یکی از کهن‌ترین و طولانی‌ترین تمدن‌های دنیا بودند و سده هاست که تاریخ نگاران حرفه‌ای و تازه کار را مجذوب خود ساخته است. میراث فیزیکی آن‌ها صد‌ها هرم در مصر و سودان و هم چنین معابد و قبرستان‌های پیچیده در امتداد رودخانه نیل را شامل می‌گردد.

بقایای مومیایی شده و گورخانه هم چنان در سرتاسر مصر یافت می‌شود که سرنخ‌های جدیدی در مورد نحوه زندگی افراد باستان ارائه می‌دهند. با این وجود، این صرفا بقایای فیزیکی نیستند که به عنوان گواهی تمدن قابل توجه آنان عمل می‌کنند بلکه اختراعات مصر باستان همچنان بر زندگی مدرن تاثیر می‌گذارند. این اختراعات پیشرفت‌های معروف در ریاضیات، نجوم، دین و فلسفه را شامل می‌شوند. البته سایر اختراعات مصری کم‌تر شناخته شده هنوز بر نحوه زندگی امروزه ما تاثیر می‌گذارند.

در ادامه به پنج اختراع مصر باستان نگاهی خواهیم انداخت:

۱-پاپیروس (و احتمالا کاغذ)

گیاه پاپیروس همه کاره دارای قسمت‌هایی است که می‌توان آن را خورد و سابقه‌ای دارد که می‌توان از آن برای ساخت قایق استفاده کرد و اولین سطوح نوشتاری نیز از آن تهیه شده بود.

پاپیروس به عنوان ماده‌ای ضخیم‌تر از کاغذ در اوایل سال ۲۹۰۰ پیش از میلاد مسیح مورد استفاده قرار گرفت که آن را بسیار قدیمی‌تر از کاغذی کرده بود که در فاصله سال‌های ۲۰۶ پیش از میلاد مسیح تا ۲۲۰ پس از میلاد مسیح توسط سلسله چینی هان مورد استفاده قرار می‌گرفت.

علیرغم آن که اختراع کاغذ به چینی‌ها نسبت داده شده برخی از محققان بر این باورند که مصری‌ها عامل اصلی سوق پیدا کردن آنان به سوی این اختراع بوده باشند. “پیر تاله” مصر شناس در سال ۲۰۱۱ میلادی حین کاوش باستان شناسی در عین سوخنا انباری از اسناد پاپیروسی را کشف کرد.

موارد کشف شده دفترچه‌های گزارشی را شامل می‌شدند که جزئیات ساختمان هرم بزرگ جیزه را نشان می‌داد. هم چنین، یک مجله نوشته شده توسط یک مقام رسمی به نام مرر کشف شده بود که مسئول خدمه‌ای متشکل از ۲۰۰ مرد بوده مردانی که احتمالا به عنوان پیک و نامه رسان کار می‌کردند.

پاپیروس و کاغذ در حالی که از نظر فیزیکی مشابه هستند روش‌های تولید متفاوتی دارند. پاپیروس با پوشاندن برش‌های نازک بریده شده از گیاه پاپیروس در خطوط افقی و عمودی و سپس فشار دادن آن خطوط به یکدیگر ساخته می‌شود. کاغذ با شکستن فیبر گیاهی و تبدیل آن به خمیر و سپس فشار دادن آن و تبدیل به ورقه‌های نازک ساخته می‌شود. پاپیروس هنوز توسط مصری‌ها تولید می‌شود و امیدوارند این هنر باستانی را زنده نگه دارند.

۲- جوهر

امروزه نوشتن با جوهر تقریبا امری معمول و شهودی به نظر می‌رسد، اما کاتبان در دنیای باستان با خراش دادن متن بر روی لوح‌های گلی یا مومی می‌نوشتند. این مصریان باستان بودند که زمانی که متوجه شدند ایجاد علامت با جوهر روش موثرتری برای یادداشت ایده‌ها است برای اولین بار این سنت را زیر پا گذاشتند.

۳- لوازم آرایشی

رنگدانه‌ها و رنگ‌ها نه تنها در نوشتن مورد استفاده قرار می‌گرفتند بلکه به مصریان باستان کمک می‌کردند تا خود را زیبا کنند. باستان شناسان اولین میک آپ و استفاده از لوازم آرایش را دارای سابقه‌ای به قدمت ۶ هزار سال پیش در مصر می‌دانند و باور دارند که آرایش بدون در نظر گرفتن طبقه اجتماعی و جنسیت افراد انجام می‌شد. معروف‌ترین تصویر آرایش مصری را می‌توان روی نیم تنه نفرتیتی ملکه افسانه‌ای مصر باستان یافت که به وضوح او را با خط چشم به تصویر می‌کشد.

سرمه برای چشم استفاده می‌شد و با استفاده از دوده و گالِن ساخته می‌شد که به عنوان سولفید سرب نیز شناخته می‌شود. با این وجود، سرمه تنها برای زیبایی چشم‌ها استفاده نمی‌شد. در آن زمان تصور می‌شد که سرمه چشم‌ها را تمیز نگه می‌دارد، بینایی را بهبود می‌بخشد و چشم بد را دفع می‌کند. مصریان باستان اغلب چشمان خود را با سایه چشم سبز تزئین می‌کردند تا درشت‌تر به نظر برسند.

رنگ این رنگدانه از ترکیب مالاکیت و چربی حیوانی به دست می‌آمد و با ابزاری از عاج، استخوان یا چوب به دقت مورد استفاده قرار می‌گرفت. چربی حیوانی نیز یک عنصر کلیدی در بسیاری از محصولات دیگر بود. برای مثال، مصریان باستان با افزودن چربی به اخرای قرمز رژ لب و رژگونه درست می‌کردند. هم چنین، عطر مخلوط با چربی حیوانی ماندگاری بیشتری داشت. روغن‌های معطر و عطر‌های ساخته شده با رزین‌های طبیعی و گیاهانی مانند آویشن، بابونه و اسطوخودوس نیز به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

۴- خمیر دندان

غذا‌های مصر باستان به دلیل فرآیند‌های اولیه آسیاب کردن اغلب حاوی شن یا ماسه بودند و این می‌توانست به دندان‌ها و لثه‌ها آسیب برساند. در نتیجه، مصریان خمیر دندانی را اختراع کردند که از موادی از جمله خاکستر، پوسته تخم مرغ آسیاب شده و گاهی حتی سُم گاو ساخته شده بود.

ترکیبات دیگر افزوده شده شامل نمک سنگ، گل زنبق خشک و نعناع بود که برای افزایش طراوت مورد استفاده قرار می‌گرفتند. هنگامی که پودر با آب مخلوط می‌شد خمیری شکل می‌گرفت که با استفاده از نوک انگشت روی دندان‌ها و گاهی اوقات لثه‌ها قرار می‌گرفت. در سال ۲۰۰۳ میلادی متصدیان کتابخانه ملی در وین با دستور العمل‌هایی برای خمیردندان در اسناد پاپیروس مواجه شدند که شامل مدخل‌هایی در مورد نحوه تمیز کردن دندان‌ها بود.

پاپیروس ایبرس که قدمت آن به قرن شانزدهم پیش از میلاد مسیح می‌رسد ۱۱ راه حل برای درمان انواع مشکلات دندانی از جمله لق شدن دندان‌ها را فهرست می‌کند. در آن زمان پر کردن دندان با استفاده از مخلوطی از جو آسیاب شده، عسل و اخرای زرد انجام می‌شد که دومی به عنوان یک عامل ضد عفونی کننده عمل می‌کند.

۵- ژل مو

چربی حیوانی نه تنها یکی از وسایل پایه‌ای محبوب برای آرایش (میک آپ) بود بلکه به سر‌های مصری باستان نیز راه یافت جایی که به عنوان نسخه اولیه ژل مو استفاده می‌شد. مصریان باستان دوست داشتند مو‌های خود را با مُدهای مختلف آن زمان شکل دهند از مدل‌های بلندتر با اکستنشن مو گرفته تا سر‌های تراشیده شده با تیغه‌های سنگی. در آن زمان افراد ثروتمند اغلب کلاه گیس بر سر می‌گذاشتند.

در مطالعه دانشگاه منچستر که در آن از ۱۸ مومیایی نمونه برداری شده بود مشخص شد که مصری‌ها از ماده‌ای شبیه چربی استفاده می‌کردند تا اطمینان حاصل کنند که مدل مو‌های شان در زندگی و مرگ همان طور که می‌خواستند باقی بماند. اگرچه در متون و هنر مصری هیچ اشاره‌ای به استفاده از محصولات مو نشده است کلاه گیس‌ها با موم زنبور عسل پوشانده شده بودند.

منبع: تاریخ ما