در روز‌های اخیر، صدای بحران سیاسی در سرزمین‌های اشغالی و شکسته‌شدن استخوان‌های کابینه بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر جدید بیش از پیش به گوش می‌رسد. باوجود اینکه نتانیاهو در جلسه رأی اعتماد وعده حل و فصل زودهنگام مشکلات را داد، ولی با تکیه بر کرسی نخست وزیری، با بحران‌های فزاینده و درهم تنیده مواجه شد.

بیشتربخوانید

• وقتی صهیونیست‌ها نسبت به فروپاشی تل‌آویو هشدار می‌دهند

رمزگشایی از گستره و توالی اعتراضات

با نگاهی به اعتراضاتِ هفته‌های اخیر می‌توان به این درک رسید که دامنه اعتراضات به شهر‌های مختلف کشیده شده و بر شمار معترضان نیز افزوده می‌شود. شبکه «المیادین» به تازگی گزارش داده است که حدود ۱۱۰ هزار شهرک‌نشین صهیونیستی در تظاهراتی علیه کابینه نتانیاهو در خیابان «کاپلان»، مرکز تل‌آویو تجمع کردند.

برخی رسانه‌های صهیونیست گزارش دادند که «تظاهرات گسترده علیه اقدامات نتانیاهو درباره نظام قضائی، برای سومین شنبه متوالی برگزار شده و بیش از ۵۰ سازمان در تظاهرات شرکت کرده‌اند که شامل گروه‌هایی از وکلا، تکنسین‌ها و دانشجویان می‌شوند.»

آماری که از تعداد شرکت‌کنندگان در تظاهرات منتشر شده، نشانگر حضور بین ۱۱۰ هزار تا ۱۵۰ هزار نفر است و نشان می‌دهد موج مخالفت‌ها هر هفته روند تصاعدی به خود می‌گیرد و این برای کابینه به شدت لرزان نتانیاهو خطرآفرین است. مقامات سابق صهیونیستی پیش‌تر گفته بودند که برای مقابله با کابینه نتانیاهو، تظاهرات میلیونی برگزار خواهند کرد و تلاش می‌کنند شهرک‌نشینان بیشتری را به خیابان‌ها کشانده و نخست‌وزیر را از طرح‌های جنجالی خود به عقب‌نشینی وادار کنند.

پیش از آن نیز شهر‌های تل آویو، حیفا و قدس غربی شاهد اردوکشی بزرگ احزاب مخالف نتانیاهو بودند؛ در تل آویو حداقل ۸۰ هزار نفر به خیابان‌ها آمده بودند تا علیه نتانیاهو شعار دهند. از نگاه ناظران، توالی این اعتراضات در عرض چند هفته نشان می‌دهد که وضعیت تل آویو از نظر سیاسی و اجتماعی عادی نیست و کابینه به شدت تندرو نتانیاهو روی لبه تیز سقوط حرکت می‌کند.

مهمترین مطالبات معترضان چیست؟

اعتراضات به اقدامات کابینه نتانیاهو، به ویژه به اصلاحات قضائی مطرح شده از سوی «یاریو لیوین» وزیر وی برمی‌گردد که از شعار‌ها و دست نوشته‌ها نیز می‌توان به این واقعیت پی برد. لیوین تمرکز خود را بر تهیه طرح قوانین لازم برای انجام اصلاحات در سیستم قضائی رژیم صهیونیستی معطوف کرده تا آن را در پایان ژانویه به کمیسیون قانونگذاری و قانون اساسی در کِنست؟ (پارلمان رژیم صهیونیستی) بفرستد.

روزنامه «تایمز اسرائیل» گزارش داد که لیوین چندی پیش از «اصلاحات جامع و گسترده و جنجال برانگیز در سیستم قضائی و قانونی اسرائیل» خبر داده؛ اصلاحاتی که در صورت تصویب، ریشه‌دارترین تغییرات در سیستم حکمرانی در رژیم صهیونیستی است.

بر اساس گزارش این رسانه، تغییراتی که لیوین آن را در کنفرانس مطبوعاتی در کنست مشخص کرد، بشدت از قدرت دیوان عالی اسرائیل خواهد کاست و به کابینه اجازه خواهد داد که کمیته انتخاب قضات را در دست گیرد و همچنین به صورت گسترده از قدرت مشاوران حقوقی کابینه نیز کم خواهد کرد.

از سوی دیگر، بازنگری در سیستم قضائی به دلایلی همچون پرونده فساد و رشوه‌های نتانیاهو در راستای اهداف نخست وزیر نیز خواهد بود که از نگاه معترضان دور نمانده است. ضمن اینکه در کابینه نتانیاهو دست کم سه وزیر سابقه محکومیت در دادگاه دارند.

معترضان می‌گویند که کابینه نتانیاهو با این اصلاحات به‌دنبال آن است تا پرونده فساد و رشوه‌های سال گذشته او را مختومه کنند. از همین رو معترضان نتانیاهو را یک چهره فاشیست می‌دانند که برای کسب قدرت دست به هر کاری می‌زند، حتی اگر این کار تغییر سیستم قضائی باشد.

دلایل و نشانه‌های زوال کابینه

یکی از نشانه‌های فروپاشی و زوال کابینه تندرو نتانیاهو به برکناری «آریه درعی» بر می‌گردد. چند روز پیش، نتانیاهو پس از درخواست دادستان تل‌آویو مجبور شد تا آریه درعی را که به عنوان وزیر امنیت داخلی منصوب کرده بود از کار برکنار کند، اما او از سوی دیگر با خطر خروج اعضای حزب درعی با نام حزب «شاس» روبه‌روست.

«حزب شاس» ۱۱ کرسی در پارلمان دارد و اگر بخواهد از کابینه و ائتلاف حاکم خارج شود، نتانیاهو اکثریت پارلمانی که اکنون ۶۴ کرسی از میان ۱۲۰ کرسی را از آن خود دارد، از دست خواهد داد. در آن صورت کابینه فرو می‌پاشد و باید دوباره انتخابات برگزار شود.

اما در ارتباط با دلایل فروپاشی می‌توان به اقدامات تنش زا و تحریک کننده برخی اعضای تندرو کابینه اشاره کرد که واکنش وزیران تندرو در اعتراض به تخلیه یک شهرک در کرانه باختری از آن جمله به شمار می‌رود.

به تازگی شبکه ۱۲ رژیم صهیونیستی اعلام کرد که وزیران مذهبی این رژیم قصد دارند در اعتراض به تخلیه کانون «أور حاییم» در شمال کرانه باختری جلسات کابینه را تحریم کنند. اسموتریچ وزیر دارایی رژیم صهیونیستی هم در واکنش به تخلیه این کانون جواب تماس تلفنی نتانیاهو را نداده است.

لازم به ذکر است که «یوآو گالانت» وزیر جنگ رژیم صهیونیستی دستور تخلیه این کانون را داد، اما اسموتریچ به عنوان وزیر دوم در این وزارتخانه گفت تا زمانی که بررسی انجام نشده این کانون تخلیه نشود. در نهایت عملیات تخلیه به حمایت نتانیاهو انجام شد و همین امر اسموتریچ و حزبش را عصبانی کرد.

افزون بر آن، از دیگر دلایل اعتراضات در سرزمین‌های اشغالی به اقدامات تحریک کننده و دردسرساز برخی اعضای این کابینه تندرو همچون هتک حرمت «ایتامار بن گویر» وزیر امنیت ملی رژیم صهیونیستی در قبال مسجدالاقصی بر می‌گردد که حتی صدای اعتراض متحدان عربی-غربی تل آویو را نیز بلند کرد.

وزیر جدید امنیت داخلی رژیم صهیونیستی در اولین هفته کاری خود به همراه گروه دیگری از صهیونیست‌ها با حمایت نظامیان این رژیم در اقدامی تحریک آمیز به مسجد الاقصی یورش برد و آن را مورد هتک حرمت قرار داد.

این اقدام که مشابه آن در سپتامبر سال ۲۰۰۰ از سوی «آریل شارون» نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی صورت گرفت و منجر به انتفاضه فلسطینی‌ها شد اکنون نیز با واکنش گسترده مسلمانان رو به رو شد و برخی دولت‌های کشور‌های اسلامی این اقدام بن گویر را محکوم کردند.

در ادامه تخت گاز تندروها، روزنامه عبری زبان «یسرائیل هیوم» نوشت که بن گویر در نشست آتی کابینه تشدید اقدامات مربوط به کسر مبالغ اختصاصی تشکیلات خودگردان فلسطین را خواستار خواهد شد. به نوشته این روزنامه عبری زبان، درخواست بن گویر در چارچوب تلاش‌های او برای اعمال فشار بر تشکیلات خودگردان فلسطین جهت متوقف کردن حمایت مالی از عاملان تیراندازی در کرانه باختری مطرح می‌شود.

با نگاهی به رویکرد و عملکرد تیم تندرو نتانیاهو، می‌توان به چرایی نگرانی معترضان در سرزمین‌های اشغالی و هراس کارشناسان در اقصی نقاط جهان پی برد.

در همین ارتباط پروفسور «رافیل شانیسکی» کارشناس امور خاورمیانه و استاد سیاست بین الملل دانشگاه «یوتا» آمریکا در گفتگو با روزنامه قطری «الشرق»، کابینه نتانیاهو را تهدیدی برای منطقه و جهان دانست.

این پروفسور آمریکایی تاکید کرد که تداوم سیاست‌های کابینه اسرائیل به ریاست نتانیاهو برای نزدیک شدن به تندروترین و افراطی‌ترین پایگاه انتخاباتی اسرائیل از طریق اعمال خشونت آمیز و مستمر سرکوب فلسطینیان در کرانه باختری و همچنین تلاش برای تصویب قوانین افراطی به منظور تغییر وضعیت تاریخی و پایان دادن به شاخصه‌های کشور فلسطینی با جدا کردن کرانه باختری و تشدید سیاست‌های کوچاندن، سرکوب، فشار‌های سیاسی و مادی و بکارگیری همه ابزار‌های آزار و اذیت فلسطینی‌ها و نیز ادامه اقدامات تحریک آمیز در ارتباط با مقدسات اسلامی و مسیحی، امنیت منطقه و جهان را تهدید می‌کند.

فرجام سخن

کابینه تندروی نتانیاهو در همین آغاز راه با سیل اعتراضات مواجه شده است که علاوه بر شهرک‌نشین‌ها، برخی آن‌ها از مقامات سابق و کنونی رژیم از آن جمله به شمار می‌روند؛ همانند «رونین هوفمن» سفیر رژیم در کانادا که به نشانه اعتراض به کابینه افراطی جدید نتانیاهو از سمت خود استعفا کرد؛ «موشه یعلون» وزیر اسبق جنگ که به نتانیاهو اعلام جنگ داده و گفته است که جلوی او و دیکتاتوری اش خواهد ایستاد.

نتانیاهو به عنوان رهبر حزب «لیکود» به قدری جنون قدرت داشت که برای تکیه بر کرسی نخست وزیری به ناچار با احزاب دست راستی و تندرو ائتلاف کرد؛ ائتلاف شکننده‌ای که صدای شکستن استخوان‌های آن از همان روز‌های آغاز به گوش می‌رسید و تردیدی وجود نداشت که او نتواند از عهده اجرای وعده‌های انتخاباتی سربلند بیرون آید.

از نگاه کارشناسان، در صورت تداوم تحریکات و دردسرسازی‌های اعضای تندروی کابینه، عمر دولت نتانیاهو که از آن با عنوان «افراطی‌ترین کابینه تاریخ اسرائیل» نام برده می‌شود، طولانی نخواهد بود و در کمتر از یک ماه دیگر به سرنوشت کابینه‌های قبلی دچار خواهد شد.

در چنین شرایطی، نتانیاهو باید برای همیشه با پست نخست‌وزیری خداحافظی کند. افزون بر آن، با تشدید و تعمیق اعتراضات نه تنها خاتمه کابینه نتانیاهو محتمل است بلکه احتمال جنگ داخلی نیز سرزمین‌های اشغالی دور از ذهن نیست.

منبع: مهر