داریوش گل‌علیزاده سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست ، درباره منابع انتشار آلودگی هوا در کشور گفت: منابع انتشار آلودگی در سال‌های اخیر نه تنها کم نشده بلکه افزایش پیدا کرده است، به طوری‌که تعداد خودرو‌های استاندارد، فرسوده، جمعیت، فعالیت صنایع و مصرف انرژی بیشتر شده است.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به مصرف بنزین روزانه در تهران و کل کشور اشاره کرد و توضیح داد: اکنون در تهران روزانه ۱۶ میلیون لیتر بنزین و در کشور ۱۰۳ میلیون لیتر بنزین و گازوئیل مصرف می‌شود. این مواد سوخت فسیلی هستند و انتشار آلاینده‌های ناشی از مصرف آن‌ها باعث بروز اثرات تجمعی می‌شود.

به گفته وی مصرف سوخت در نیروگاه‌ها، صنعت، خودرو، موتورخانه‌ها، سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی و ... باعث تجمع آلاینده‌ها می‌شود. این اثرات تجمعی بیش از ظرفیت تهویه هوا هستند، بدین جهت باد نمی‌تواند آلودگی را تخلیه کند.

وی تصریح کرد: در تابستان نیز همین میزان انتشار وجود دارد، اما عدم وارونگی دما باعث تخلیه آلودگی و شاخص مطلوب کیفیت هوا می‌شود.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: مشکل اصلی ما این است که طی این سال‌ها هیچ اتفاقی برای منابع انتشار ما نیفتاده است. با انباشت تکالیف انجام نشده مواجه هستیم این در حالیست که حمل و نقل عمومی را باید توسعه دهیم، خودرو‌های فرسوده را از رده خارج کنیم که هیچ کدام اتفاق نیفتاده است.

گل‌علیزاده درباره توزیع سوخت استاندارد در کشور اظهار کرد: در کشور ۳۸ درصد بنزین تولیدی منطبق بر استاندارد‌های یورو ۴ و ۵ است که علاوه بر استان تهران در کلانشهر‌ها توزیع می‌شود.

وی در پاسخ به اینکه در صورت توزیع سوخت استاندارد در کلانشهر‌ها علت آلودگی هوای کلانشهر‌هایی مانند اراک، اصفهان، خوزستان و ... چیست؟ گفت: سوخت استاندارد نیز انتشار آلودگی به اندازه استاندارد دارد. اثرات تجمعی تعداد خودرو‌های موجود و عدم تعویض تجهیزات آلایندگی مانند کاتالیست یا فیلتر گاز دوده باعث به وجود آمدن چنین شرایطی می‌شود. در صورت عدم تعویض این تجهیزات خودرو از حالت استاندارد خارج می‌شود، انتشار آلایندگی بیشتری دارد و باید از طریق مراکز معاینه فنی رصد شود.

گل‌علیزاده افزود: در شرق، جنوب و غرب تهران صنایعی هستند که به اندازه خود آلاینده منتشر می‌کنند. موتورخانه‌های بخش تجاری و خانگی نیز از دیگر منابع انتشار هستند. با بارگذاری بیش از ظرفیت، تهویه انجام نمی‌شود و آلودگی ادامه دارد.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست به تعداد خودرو و موتورسیکلت‌های فرسوده کشور اشاره کرد و گفت: از ۲۵ میلیون خودرو شماره‌گذاری شده در کشور حدود ۶.۵ میلیون خودرو فرسوده هستند که مصرف انرژی و انتشار آلایندگی بیشتری دارند همچنین حدود ۹۰ درصد از ۱۲ میلیون موتورسیکلت در حال تردد فرسوده، کاربراتوری و غیراستاندارد هستند.

وی افزود: اکنون با سوخت یورو ۵ و ۶ نیز در صورت انتشار بیش از ظرفیت، اثرات تجمعی به صورت آلودگی نمود پیدا می‌کند. در صورت وزش باد با سرعت لازم، تخلیه آلایندگی صورت می‌گیرد، هوا تهویه و صاف می‌شود. اکنون وارونگی دما باعث حبس آلودگی در ارتفاع تنفسی مردم می‌شود که آسیب‌های بسیاری برای سلامتی آنان به دنبال دارد.

گل‌علیزاده ادامه داد: تمامی این موارد که به آن‌ها اشاره شد عوامل تشدیدکننده هستند. ما نمی‌گوییم باید مازوت‌سوزی انجام شود، اما عامل اصلی آلودگی هوا مازوت نیست چراکه اگر این نظریه صادق باشد درصورت عدم مازوت‌سوزی و گازسوز شدن تمامی نیروگاه‌ها باید مشکل آلودگی هوا نداشته باشیم که اینگونه تمام برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری‌های خود را زیرسوال می‌بریم.

وی مشکل اصلی را انجام نشدن تکالیف و راهکار‌های اصلی که منجر به کاهش آلودگی هوا می‌شود، دانست و توضیح داد: به دلیل شرایط اقتصادی کشور و محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها نتوانستیم کیفیت سوخت را ارتقا دهیم، توزیع سراسری سوخت استاندارد داشته باشیم، به نوسازی و توسعه حمل و نقل عمومی بپردازیم، نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایجاد کنیم و موتورسیکلت‌ها و خودرو‌ها را نو کنیم. تمامی این موارد باعث قرار گرفتن در شرایط فعلی شده است.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست باد را عامل شرایط سالم یا ناسالم کیفیت هوا در سال ۹۷ دانست و گفت: هوای سالم در سال ۹۷ نتیجه عملکرد دستگاه‌های اجرایی، چون محیط زیست، وزارت نیرو، وزارت نفت و ... نبود بلکه نتیجه وزش بسیار باد بود. در صورت انباشت و عدم وزش باد آلودگی هوا داریم و این امری طبیعی است. با شرایط سکون هوا در صورت نوسازی تمام خودرو‌ها نیز آلودگی هوا داریم.

گل‌علیزاده به ارائه راهکار‌های کاهش آلودگی هوا پرداخت و افزود: با الکتریکی کردن حمل و نقل عمومی تهران و ورود خودروی نو احتمال حل مشکل آلودگی تهران وجود دارد، اما به هرحال این موارد نیز آلایندگی خاص خود را دارند.

وی اضافه کرد: حل مشکل آلودگی هوا نیازمند تامین الزامات، زیرساخت‌ها و اعتبارات لازم است. به عنوان نمونه باید برای کمبود حمل و نقل عمومی در کلانشهر‌هایی مانند تهران سرمایه‌گذاری کنند و اتوبوس نو وارد شهر‌ها کنند. با توسعه مناسب و کارآمد شدن حمل و نقل عمومی مردم به خودرو‌های تک سرنشین رو نمی‌آورند چراکه استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی هم اقتصادی و هم راحت‌تر است. اکنون حمل و نقل عمومی ما کارآمد و جوابگوی نیاز‌های مردم نیست چراکه مناطق را به‌طور کامل پوشش نمی‌دهد.

گل‌علیزاده در پایان گفت: راهکار‌ها مشخص است تنها دولت و مجلس باید اعتبارات و نیازمندی‌های لازم را تامین کنند.