اصغر گودرزی، مدیرکل توسعه کتابخانه‌های نهاد میهمان تلفنی برنامه «کتاب فرهنگ» رادیو فرهنگ شد. این برنامه به موضوع توسعه کتابخانه‌های عمومی اختصاص یافت و طی آن شنوندگان رادیو فرهنگ به بیان پیشنهاد‌ها و درخواست‌های خود در حوزه کتابخانه‌های عمومی پرداختند.

اصغر گودرزی، مدیرکل توسعه کتابخانه‌های نهاد در خصوص ضرورت وجود کتابخانه در سراسر کشور به‌ویژه مناطق کمتربرخوردار گفت: در مناطق روستایی و کمتربرخوردار کتابخانه‌های عمومی اکثراً به عنوان تنها مرکز فرهنگی و اجتماعی فعالیت می‌کنند. در این مناطق نقش کتابخانه‌های عمومی در توسعه و تحکیم سوادآموزی غیرقابل انکار است؛ همچنین کتابخانه‌های این مناطق در حوزه کسب‌وکار‌های محلی و برگزاری نمایشگاه‌هایی از صنایع و محصولات محلی ایفای نقش می‌کنند. در کتابخانه‌های عمومی، دسترسی به کتاب، یکی از مقدمات اصلی است، اما کار کتابخانه‌ها محدود به امانت کتاب نمی‌شود و برگزاری دوره‌های متنوع آموزشی اهمیت کتابخانه‌ها را بیش از پیش نمایان می‌کند.

وی ادامه داد: در حال حاضر وضعیت کتابخانه‌های عمومی با گذشته قابل قیاس نیست. طبق آمار‌های موجود در سال ۱۳۵۷ حدود ۳۷۰ کتابخانه عمومی در کشور وجود داشت و امروز بیش از ۳۷۰۰ باب کتابخانه تحت پوشش نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور فعالیت می‌کند. با این حال با توجه به گستره جمعیت، این میزان کتابخانه کافی نیست.

گودرزی اضافه کرد: در موضوع توسعه کتابخانه‌های عمومی، نهاد دو رویکرد اصلی را در پیش گرفته است؛ نخست، تکمیل پروژه‌های کتابخانه مرکزی در استان‌ها و دوم، پیگیری برای ایجاد کتابخانه در شهر‌ها و مناطق فاقد کتابخانه بر اساس اولویت. بر این اساس درخواست مسئولان، نمایندگان و مردم برای ایجاد کتابخانه در منطقه مورد نظر به دست ما می‌رسد و در «کمیته ایجاد»، که به این منظور تأسیس شده، مطرح و پیگیری‌های لازم در خصوص آن انجام می‌شود.

وی تصریح کرد: متأسفانه در بودجه نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، اعتباری برای توسعه و ایجاد کتابخانه‌ها لحاظ نشده و به لحاظ قانونی، نهاد تنها بهره‌بردار پروژه‌های کتابخانه‌ای است. این موضوع توسعه کتابخانه‌ها را با کندی روبه‌رو کرده و به نوعی دست نهاد را بسته است. اولویت نهاد در حال حاضر ایجاد کتابخانه در مناطقی با بیش از ۲۵۰۰ نفر جمعیت است با این حال برای مناطق با جمعیت کمتر، خدمات‌رسانی از طریق کتابخانه‌های سیار یا پیشخان کتابخانه‌ها انجام می‌شود. متأسفانه تعداد روستا‌های فاقد کتابخانه به قدری زیاد است که طبیعتاً بودجه نهاد کفاف ایجاد کتابخانه سیار یا پیشخان کتابخانه را نمی‌دهد. بر اساس پژوهشی که از سوی نهاد در سال‌های گذشته انجام شد، در خوشبینانه‌ترین حالت تنها ۲۰ درصد مردم ایران به کتاب و کتابخانه دسترسی دارند. این میزان دسترسی از نگاه ما قابل قبول نیست، اما با وجود این عدد پایین، ما هنوز از لحاظ تعداد کتابخانه در منطقه اول هستیم.

مدیرکل توسعه کتابخانه‌های نهاد با اشاره به اجرای برنامه‌های ترویجی برای تسهیل دسترسی مردم به کتاب در مناطق فاقد کتابخانه، گفت: یکی از طرح‌های در حال اجرا، برنامه ترویجی با عنوان «کوله کتاب» ویژه مناطق فاقد کتابخانه است. طی این طرح مناطق فاقد کتابخانه می‌توانند افراد معتمدی را به عنوان سفیر به کتابخانه‌های ما معرفی کنند. این افراد می‌توانند ۱۵۰ تا ۲۰۰ کتاب به امانت بگیرند، در مراجعه بعدی خود کتاب‌ها را پس بدهند، کتاب‌های جدیدی به امانت بگیرند و آن‌ها در بین دوستداران کتاب‌خوانی توزیع کنند.

وی تصریح کرد: نقاط فاقد کتابخانه مشخص شده و اطلاعات آن در اختیار رؤسای ادارات شهرستان‌های ما قرار دارد. رؤسای ادارات کتابخانه‌های عمومی در شهرستان‌ها ملزم به ایجاد دسترسی اهالی ساکن در این مناطق به کتاب و کتاب‌خوانی هستند؛ به این منظور یکی از راه‌ها ایجاد «پیشخان کتابخانه» و دیگری، انتخاب سفیر از یک منطقه فاقد کتابخانه برای اجرای طرح کوله کتاب است. در حال حاضر این طرح در استان‌های مختلف از جمله مازندران، خوزستان، فارس و... در حال اجرا است.

گودرزی ادامه داد: در کنار اجرای برنامه‌های ترویجی، سعی ما استفاده از ظرفیت سایر سازمان‌ها برای تسهیل دسترسی مردم به کتاب بوده است؛ مثلاً برای تسهیل دسترسی عشایر به کتاب و کتاب‌خوانی، بسیج عشایر در کنار ما مشغول فعالیت است و به جای انتخاب سفرا از بین جامعه عشایری، بسیج عشایر پای کار آمده و نقش سفیر را ایفا می‌کند.

وی اضافه کرد: چنانچه سازمان‌ها یا گروه‌های دیگری دغدغه تسهیل دسترسی مردم به کتاب را دارند، ما مشتاق همکاری هستیم. در مناطق کم‌برخوردار اشتیاق مردم به کتاب و کتاب‌خوانی و خوشحالی حاصل از رساندن کتاب به دست این عزیزان، نیز بیشتر است. در جشنواره کتابخوانی رضوی، تعداد قابل توجهی از شرکت‌کنندگان از میان عشایر بودند. سایر برنامه‌های نهاد از جمله «طعم کتاب با عشایر» نیز با هدف تسهیل دسترسی این عزیزان به کتاب انجام می‌شود. امید است در قانون جدید نهاد، توجه ویژه‌ای به بحث بودجه شود تا دست ما در توسعه کتاب‌خوانی و کتابخانه‌ها بازتر شود.

گفتنی است، در این برنامه مقرر شد درخواست یکی از شنوندگان رادیو فرهنگ مبنی بر ایجاد کتابخانه در روستای دول‌الیاس شهرستان سرپل ذهاب، در کمیته ایجاد نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مورد بررسی قرار گیرد.