این آمار زنگ خطری جدی برای هوای مشهد محسوب می‌شود، البته به این معنا نیست که مشهد آلوده‌ترین هوا را در بین دیگر شهر‌های کشور دارد، بلکه در زمینه غلظت ذرات معلق وضعیت وخیمی دارد.

در نتیجه پیگیری‌ها از مسئولان دانشگاه علوم پزشکی مشهد و محیط زیست، صحت و سقم این که مشهد آلوده‌ترین شهر کشور است، تکذیب شد، اما بر اصل این که غلظت ذرات معلق در هوای مشهد بیشتر از دیگر شهر‌های کشور است.

معظمی فرد مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد گفت: «گفته‌های این مقام مسئول درست است، اما این اظهارات بر اساس ذرات معلق هوای مشهد به عنوان یک قسمت از شاخص اعلام وضعیت آلودگی هواست.» ۷۰ روز هوای ناسالم در مشهد؛ از ابتدای سال تاکنون زیبا معظمی فرد، رئیس اداره ارزیابی زیست محیطی و آلودگی هوا و تغییر اقلیم محیط زیست استان در پاسخ به این سوال که آیا بر اساس اعلام نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی، مشهد آلوده‌ترین شهر کشور است؟ گفت: مشهد دومین کلان شهر کشور است که باید نگاه حمایتی بیشتری به آن وجود داشته باشد، به واسطه کلان شهر بودن مان آلودگی هوا را در زمینه‌های مختلف آب، هوا و خاک داریم، اما به نظر می‌رسد اظهارات نماینده محترم مجلس بر اساس گزارش‌های وزارت بهداشت بوده که در سال ۱۴۰۰ اعلام شده است.

او افزود: آن چیزی را که ما ملاک عمل مان قرار می‌دهیم بیشتر گزارش منتشر شده سازمان محیط زیست درخصوص کلان شهرهاست، در سایت سازمان محیط زیست هم موجود است و در دسترس عموم قرار گرفته است، این گزارش نشان می‌دهد با درنظر گرفتن شاخص تعداد روز‌های هوای ناسالم برای گروه‌های حساس در حقیقت بعضی از شهر‌ها شرایط آلاینده تری نسبت به مشهد داشته اند که تهران، کرج و اراک از مشهد آلوده‌تر هستند. بنابراین، این گزارش آقای پژمانفر بر اساس گزارش علوم پزشکی مشهد در سال ۱۴۰۰ است.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: بر این اساس، در سال ۱۴۰۱، از ابتدای سال تاکنون در مشهد ۷۰ روز، تهران ۱۳۸ روز و اهواز ۲۳۶ روز شاخص کیفی هوا بالاتر از ۱۰۱ بوده است. شاخص کیفیت هوا هم براساس آلاینده‌های مختلفی مثل ازن، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، ذرات معلق و منوکسید کربن در نظر گرفته می‌شود، سال ۱۴۰۰ هم میزان آلایندگی بر اساس این شاخص برای مشهد ۸۵ روز، اهواز ۱۶۲ روز، تهران ۸۶ روز و کرج ۱۵۹ روز بوده است.

معظمی فرد بیان کرد: ما همچنان مصر هستیم که گزارشی که آقای پژمانفر مطرح کردند مربوط به دانشگاه علوم پزشکی است و مسلما بهتر است توضیحات تخصصی آن را دانشگاه علوم پزشکی ارائه دهد. ۱۸۹۱ فقره مرگ و میر منتسب به ذرات معلق هوای مشهد فرشید وفا، مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز در پاسخ به پیگیری‌های ما گفت: وزارت بهداشت درخصوص آثار سوء و بیمار‌های منتسب به آلودگی هوا در سال ۱۴۰۰ گزارشی را منتشر کرد، این گزارش ۲۷ شهر را توسط نرم افزار‌های مخصوص بررسی کرده که یکی از این شهر‌ها مشهد است، وقتی شما می‌گویید وضعیت کیفیت هوا، راجع به شاخص کیفیت هوا قضاوت می‌کنید، برای محاسبه شاخص کیفیت هوا پنج کمیت را احصا و بر اساس آن، شاخص را محاسبه می‌کنند، یکی از آن کمیت‌ها ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون است، کمیت‌های دیگر شامل دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، منوکسید کربن و گاز ازن است.

او تصریح کرد: نکته این است که از بین پنج کمیت مذکور معمولا یکی از این‌ها آلاینده غالب است، یعنی نقش تعیین کننده‌ای در میزان شاخص آلودگی هوا دارد، در شهر‌های مختلف هم این شاخص می‌تواند متفاوت باشد، به طور مثال، در تهران کمیت غالب دی اکسید گوگرد است، در مشهد آلاینده غالب بر اساس نتایج محیط زیست، ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون است.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد تاکید کرد: در بعضی جا‌ها مثل مشهد آلایندگی غالب ذرات معلق است و ممکن است عامل تعیین کننده شاخص آلودگی هوا هم باشد، یعنی ممکن است ذرات معلق در محدوده زمانی بالا باشد، اما، چون شاخص‌های دیگر کمتر است، شاخص آلودگی هوا به آن اندازه بالا نرود. طبق محاسبه‌های وزارت بهداشت و چیزی که آقای پژمانفر هم به درستی اشاره کرده اند، بخشی از مرگ و میر و آثار بهداشتی یا عوارض طولانی مدت یا مزمن منتسب به آلودگی هوا مربوط به ذرات معلق است، این معنی اش خیلی با «ناشی از» فرق دارد. یعنی می‌توانیم نسبت دهیم که با توجه به شاخص ذرات معلق این تعداد از مرگ و میر منتسب به بحث ذرات معلق باشد، یعنی احتمال دارد. در این گزارش اعلام شده در جمعیت بالای ۳۰ سال ۱۸۹۱ فقره مرگ و میر در مشهد منتسب به بحث ذرات معلق است؛ یعنی منتسب به عوارض یا آثار بهداشتی مزمن.

معظمی فرد درباره تایید این ادعا که «مشهد آلوده‌ترین شهر کشور است» که توسط برخی رسانه‌ها تیتر شده است، اظهار کرد: آقای پژمانفر هم مطلبی که اعلام کردند، درست است و من آن را رد نمی‌کنم، اما اظهارات وی بر اساس ذرات معلق مشهد است، اما این بالاتر بودن ذرات معلق بیانگر این نیست که شاخص کیفیت هوا دقیقا همین بوده است. یعنی یکی از این شاخص ها، غلظت هوا بوده و آن چهار شاخص دیگر هم باید در فرمول قرار بگیرد و بعد شاخص کیفیت هوا را اعلام می‌کنند.

او افزود: در متن گزارش وزارت بهداشت اعلام شده، سازمان جهانی بهداشت می‌گوید حد استاندارد غلظت ذرات معلق به طور روزانه ۱۵ میکروگرم در متر مکعب است، در حالی که در مشهد ۳۵۷ روز بالاتر از استاندارد جهانی بوده است. این بالاتر بودن غلظت دال بر این نیست که شاخص آلودگی هوا هم همین گونه بالاتر باشد، در واقع فرمایش ایشان درست است، اما این یک قسمت از شاخص اعلام وضعیت آلودگی هواست، گفته‌های من با اظهارات آقای پژمانفر که درخصوص ذرات معلق مطرح کردند، منافاتی ندارد که غلظت ذرات معلق مشهد ۲۷ شهر بررسی شده و مشهد بیشترین است، ممکن است شهری هم باشد که غلظت ذرات معلق آن از مشهد بیشتر باشد، اما جزو ۲۷ شهر بررسی شده نباشد.

مدیر سلامت محیط و کار دانشگاه علوم پزشکی مشهد ادامه داد: ذرات معلق هوا دو منشأ دارند که یکی از آن‌ها منبع طبیعی مانند ریزگردهاست و جنبه دیگر آن مصنوعی یا انسان ساز است، مانند منابع ثابت و متحرک ناشی از سوخت خودروها، نیروگاه‌ها و....

معظمی فرد بیان کرد: شاخص آلودگی در مشهد خوشبختانه هنوز به آن دامنه حادی که در بعضی از شهر‌های کشور وجود دارد، نرسیده است، یک مورد حدود دو تا سه هفته قبل بود که کمیته اضطرار تشکیل شد.

منبع: خراسان