گوسفند‌ها گرسنه اند، می‌گویند به حدی خوراک بدهید که دام نمیرد، با این قیمت اصلا به صرفه نیست، کارگری کنیم بهتر از دامداری است، با هیچ حساب و کتابی نمی‌صرفد. این‌ها بخشی از درد و دل‌های افرادی است که قبلا به آن‌ها می‌گفتند دامدار، انسان‌هایی که روزی خوشحال از رسیدگی به گاو و گوسفندان خود بودند و حالا به هرکاری مشغول اند جز شغلی که به آن علاقه دارند.

مشکل خوراک است همان نیاز اساسی که روزی در کتاب اجتماعی دبستان کنار پوشاک و مسکن به چشم می‌آمد، این بار، اما از نیاز اساسی انسان صحبت نمی‌کنیم، خوراک دام قوزی شده است بالای قوز مشکلات دامداران

گوسفندانی که باید بخورند و پروار شوند و به کشتارگاه بروند تا دامدار به نان و نوایی برسد حالا اگر از گرسنگی نمیرند باید در همان واحد دامداری جان به جان آفرین تسلیم کنند وگرنه همان اندک گوشتشان هم در راه رسیدن به کشتارگاه آب می‌شود.

معضل اصلی دامداران کمبود و افزایش قیمت ذرت، سویا و جو و خوراک دام است که در بازار فراوان یافت می‌شود، اما گران، همین مساله کافی است تا دامدار عطای گاو و گوسفند هایش را به لقایش ببخشد و شغل آبا و اجدادی اش را رها کند.

درد دامدار دوا دارد

مشکل دامداران کشور انگار به گوش همه رسیده است الی خواجه حافظ شیرازی؛ آنقدر که تا دلتان بخواهد برایش گزارش خبری و تحلیل و بررسی نوشته شده و جلسات در فلان نهاد تا فلان اداره برگزار شده، اما نتیجه تقریبا هیچ است، اما در گوشه‌ای از شمال کشور جایی که به آن دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری گفته می‌شود چند جوان با میانگین سنی ۲۰ تا ۲۵ سال کاری کرده اند که تا درد اساسی دامدارن کمی التیام بخشد.

سامان چالاکی دبیر انجمن علمی علوم دامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری یکی از جوان‌هایی است که با مطالعه بر روی خواص مرکبات توانسته خوراک دام حاصل از مرکبات تولید کند.

او می‌گوید: افزایش قیمت نهاده دامی باعث بروز مشکل در صنعت دامداری شده و کاهش سود واحد‌های دام پروری و حذف واحد‌های کوچک دامپروری از گردونه تولید را به همراه داشته است.


چالاکی گفت: وقتی مشکلات دامداران را شنیدیم به این فکر افتادیم تا بتوانیم با تحقیقات صورت گرفته دردی از درد هایشان را بر طرف کنیم و با توجه به هزینه بالای خوراک دام وارداتی محصولی تولید کنیم تا بتوان از تفاله مرکبات خوراک دام تهیه کرد

او می‌گوید: با خوراندن پسماند‌ها و سیلو‌های حاصل از تفاله مرکبات به دام‌های سبک به نتیجه‌ای در انتهای این طرح رسیدیم که می‌توان بجای استفاده از خوراک گرانقیمت وارداتی از خوراک دام حاصل از مرکبات استفاده کرد.

چالاکی گفت: کاهش وابستگی دام به غلات، حذف هزینه‌های اضافی و افزایش ارزش تغذیه‌ای کربو هیدرات‌های محلول از ویژگی‌های این محصول است.

طرحی کم هزینه با بهره وری زیاد

تامین خوراک دام حاصل از مرکبات، راهکاری است برای برون رفت از بحران کمبود و گرانی خوراک دام که در کشور شاهد هستیم، این را رئیس شاخه شمال انجمن علوم دامی ایران می‌گوید و ادامه می‌دهد: جمعیت دامی متاثر از تامین نیاز‌های تغذیه‌ای؛ بازده غذایی، ارزش تولیدات اکولوژی منطقه، حفظ محیط زیست، بهینه سازی منابع آب به ویژه در کشاورزی است.

ید الله چاشنی دل با بیان اینکه پسماند حاصل از صنعت مرکبات، به عنوان ضایعات از خط تولید خارج می‌شود، افزود: حذف هزینه‌های اضافی، افزودن تفاله‌های خشک به علوفه‌های سیلویی و تامین رطوبت مطلوب برای مواد سیلویی ورشد میکروارگانیسم‌های شکمبه از ویژگی‌ها استفاده از تفاله پسماند‌های صنعت مرکبات در تعذیه دام‌ها است.


رئیس شاخه شمال انجمن علوم دامی ایران با بیان اینکه ارزش تغذیه‌ای خود پرتقال مشابه با برخی غلات و گاهی بیشتر از علوفه خشک است، گفت: تفاله مرکبات بهره برداری از الیاف جیره را به دلیل اثر مثبت بر فعالیت میکروارگانیسم‌های شکمبه بهبود می‌بخشد.

او افزود: تفاله مرکبات به دلیل مقادیر بالای کربوهیدارات‌های محلول در شوینده خنثی مانند اسید‌های آلی، گلوکان‌ها و غیره، می‌توانند جایگزین بخشی از غلات در جیره نشخوارکنندگان باشند.

چاشنی دل با اشاره به اینکه داشتن ترکیبات موثر در بهبود بافت تفاله مرطوب موجب افزایش خوش خوراکی علوفه می‌شود، ادامه داد:کاهش نرخ عبور به وسیله افزایش زمان نشخوار، سطح تغذیه و افزایش سقف شکمبه‌ای جیره می‌تواند صورت بگیرد.


رئیس شاخه شمال انجمن علوم دامی ایران ادامه داد: علاوه بر تفاله مرکبات، با فرآوری ضایعات درختان شامل برگ و شاخه‌ها نیز می‌توان بخشی از خوراک مورد نیاز دام را تامین کرد.

رفع مشکل خوراک دام اولویت است

سازمان جهاد کشاورزی نهادی است که وظیفه حمایت از کشارزان دامداران و هر فردی که در زمینه کشاورزی فعالیت میکند را دارد، این نهاد که به واسطه بحران در تامین نهاده‌های دامی تحت فشار است حالا به حمایت از طرح‌های دانش بنیان در تامین خوراک دام فرآوری شده روی آورد.

دریکنده مدیر امور دام جهاد کشاورزی مازندران با اشاره به اجرای طرح مردمی‌سازی یارانه‌ها، گفت: قیمت نهاده‌های دامی نسبت به دلیل حذف ارز ترجیحی افزایش پیدا کرده و یکی از دغدغه‌های ما در این بخش ارزان‌سازی خوراک دام است.

دریکنده گفت: در حال حاضر ۴.۶ میلیون تن کنجاله سویا وارد کشور می‌شود که به دلیل آب بری زیاد نمی‌توانیم توسعه کشت سویا را افزایش دهیم بنابراین باید بر روی جایگزینی آن کار کنیم.


مدیر امور دام جهاد کشاورزی مازندران با بیان اینکه باید به بخشی از حلقه تولید در محصولات پربازده بپردازیم، گفت: در کنار استفاده از خوراک دام جایگزین، افزایش بهره‌وری در حوزه خوراک دام را نیز شاهد خواهیم بود.

او با بیان اینکه ظرفیت‌های زیادی در زمینه تامین نهاده‌های دامی در کشور وجود دارد‏، افزود: به طور مثال می‌توانیم از مرکبات و تفاله آن‌ها در حوزه خوراک دام استفاده کنیم که این گیاهان می‌توانند در بخش پروتئین‌ها جایگزین شوند.

دریکنده افزود: بسته‌های حمایتی برای شرکت‌های دانش بنیان در نظر گرفته شده است و در جیره بندی سال آینده دامداری‌های استان از محصول جایگزین این شرکت‌ها استفاده خواهیم کرد.