«شب چله» یا «شب یلدا» که به اولین شب زمستان به عنوان بلندترین شب سال گفته میشود، با آیینها و شور و حال خاصی در سراسر کشور همراه است.
دور هم نشینی و جشن شبانه همراه بیداری تا بامداد و تماشای طلوع خورشید در اولین روز زمستان، که لازمه آن جمع شدن تمام فامیل و خانواده در منزل بزرگترها و ریش سفیدان به عنوان نماد کهنسالی خورشید در پایان پاییز، نشستن در زیر کرسی و امروز در کنار وسایل گرم کننده و همچنین خوراکیهای فراوان برای بیداری دراز مدت همچون هندوانه، انار، انگورهای بسته با نخ به سقف خانههای چوبی، کشمش، بادام، گردو، سنجد، گندم برشته، شاهدانه و کشک و تنقلاتی که مادر بزرگها از تابستان فراهم کردهاند و امشب بر روی سفره شب چله و بیشتر بر روی کرسی چوبی قرار میدهند، از رسوم شب چله (شب یلدا) در چهارمحال و بختیاری میباشد.
همزمان با شب یلدا در استان (بویژه در سالهای گذشته) چند خانواده دور هم جمع میشوند و کسانی که شاهنامه، مثنوی و دیوان حافظ را از حفظ هستند و یا توان شاهنامه خوانی، مثنوی خوانی و حافظ خوانی دارند، آن را برای دیگران میخوانند.
گرفتن فال حافظ از رسوم شب یلداست که بزرگتر فامیل برای تک تک افراد خانواده انجام میدهد و با قرائت و تعبیر این فال، سبب شادی آنها میشود.
قصه گویی پدربزرگ ها، کهنسالان و بزرگان خانواده از دیگر آیینهای زیبای این شب است.
قرائت قرآن و بیداری تا سحرگاه و نیایش برای سلامتی حاضران و آرزوی این که امشب آغازگر زمستانی پر برف و باران برای رونق مزارع و کشتزارها و پر بار شدن تابستان باشد، و فرستادن هدیه همراه با غذای شام شب چله که بیشتر پلو همراه با مرغ یا خورش و میوه و شیرینی است، برای نو عروسان و تازه دامادها و برخی اقوام و نزدیکان، از دیگر سنتهای شب چله در استان چهارمحال و بختیاری میباشد.
بختیاریها در این شب کدو تنبلهای بزرگی که نماد خورشید را برای آنها دارد، آبپز میکنند و آنرا به صورت ریز ریز شده در آش کشک میریزند و میخورند.
آنها اعتقاد دارند خوردن ماست، شیر، پنیر، کنجد، کدو و نان جو در شب یلدا موجب فزونی و فراوانی نعمت تا پایان سال میشود و سبب میگردد که وجود این نعمتها تا سال بعد داشته باشد.
این مراسم و سنتهای زیبا که بخش زیادی از آن با تغییر سبک زندگی، رو به تغییر گذاشته است، علاوه بر ایجاد صفا و صمیمیت، و انجام سنت حسنه صله ارحام، سبب رفع کدورتها و دلخوریهای فامیلی و خانوادگی هم میشود.
هم اکنون «شب چله» در استان چهارمحال و بختیاری، بدون کرسیهای چوبی قدیم برگزار میشود و بسیاری از این آیین ها، رو به فراموشی رفته است.