به گزارش مرکز مقابله با شایعات سایبری سازمان فضای مجازی سراج، اکثر زندانیان در سرتاسر دنیا برای نشان دادن اعتراض خود از خوردن غذا امتناع می‌کنند، این واکنش اعتراضی برای زندانیان سیاسی متداول‌تر از دیگر زندانیان به‌حساب می‌آید، چراکه از این طریق اعتراض خود را به بی‌عدالتی و نابرابری‌های سیاسی، اجتماعی و ... در داخل و خارج از زندان با به خطر انداختن جان خود نشان می‌دهند. فرهنگ روزه‌گیری یا اعتصاب غذا در زندان‌ها به یکی از پرطرفدارترین نماد‌های اعتراضی برای زندانیان سیاسی ایران بدل شده و در سال‌های گذشته زندانی‌های سیاسی مختلفی دست به این اقدام زده‌اند. برای مثال زندانیان فتنه سال ۱۳۸۸ از این نماد برای بی‌گناه نشان دادن خود و یا اعتراض به مرگ هم‌بندی‌های خود استفاده کرده‌اند، در واقع زندانیان سیاسی برای حقوق از دست رفته خود و یا جامعه آخرین راه‌حل را اعتصاب غذا به‌صورت خُشک یا تَر می‌دانند. در ناآرامی‌های اخیر ۱۴۰۱ چند تن از فعالان مدنی و سیاسی، خارج از محدوده قانون کشور مطالبی را در فضای مجازی نسبت به سیستم حاکمیتی جمهوری اسلامی به اشترک گذاشته‌اند و به‌عنوان "لیدر سیاسی برخی از افراد جامعه را برای ایجاد اغتشاش در کف خیابان‌ها و ... شانتاژ کرده‌اند". از جمله این افراد «حسین رونقی فعال و کنشگر مدنیِ»، که در چند وقت اخیر بخاطر فعالیت‌های بدون چهارچوب و قانون‌مند سیاسی‌اش توسط نیرو‌های امنیتی دستگیر و راهی زندان شد و از آنجایی که اعتصاب غذا آخرین سنگر یک زندانی سیاسی محسوب می‌شود این فعال مدنی هم دست به اعتصاب غذا زد که همین امر موجب شده تا کارزار‌های اجتماعی جهت حمایت از او راه بیفتد. در ادامه گزارش به زندانیان سیاسی ایران که دست به این اقدام زده‌اند پرداخته می‌شود و از طرفی ماجرای حسین رونقی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد.

اعتصاب غذایی زندانیان سیاسی در ایران

اعتصاب غذا تا مدت‌ها زندگی یک فرد را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد، چراکه مشکلات عدیده‌ای اعم از جسمی و روحی برای فرد به‌همراه دارد، با همه این تفاسیر اکثر زندانیان سیاسی اعتصاب غذایی را آخرین راه برای رسیدن به خواسته‌هایشان می‌دانند. همانطور که در ابتدای گزارش اشاره شد، اعتصاب غذای خُشک و تَر در بین زندانیان سیاسی ایران بیش‌ازپیش جا افتاده و از آن به‌مانند ابزاری جهت پیش بردن خواسته‌های خود استفاده می‌کنند.

اعتصاب غذایی زندانیان آشوب ۸۸

پانزده زندانی سیاسی مربوط به فتنه ۸۸ از جمله حسین نوری نژاد (روزنامه‌نگار اصلاح طلب)، حمیدرضا محمدی (فعال سیاسی)، جعفر اقدامی (فعال مدنی) و چند تن دیگر زندانیانی بوده‌اند که به مدت دو هفته جهت منتقل شدن از انفرادی به بند عمومی، به مدت دو هفته در اعتصاب غذا تَر بودند. از طرفی سه زندانی دیگر با نام‌های احمد آمویی (روزنامه‌نگار)، کیوان صمیمی (روزنامه‌نگار) و مجید توکلی (فعال دانشجویی) از هفته دوم با اعتصاب غذایی خُشک در زندان تحصن کرده‌اند.

اعتصاب غذایی زندانیان آبان ۹۸

زندانیان سیاسی مربوط به آبان ۹۸ هم به مانند محمدعلی عموری، مختار آلبوشوکه و قاسم سنجری که در زندان شیبان اهواز محکومیت خود را می‌گذرانند، "مدعی شدند به‌دلیل اعتراض به بدرفتاری مسئولان زندان، شرایط بازداشت و همچنین محرومیت‌شان از دسترسی به کتاب دست به اعتصاب غذا زده‌اند". طی سال‌های اخیر تعدادی دیگر از زندانیان سیاسی ازجمله صبا کردافشاری، بکتاش آبتین و سینا بهشتی در بازه‌های زمانی مختلف دست به اعتصاب غذا زده و مدتی بعد به اعتصاب خود پایان داد‌ه‌اند.

اعتصاب غذا چهره‌های سیاسی در زندان

چهره‌های سیاسی کشور هم در زمانی‌که به دلایل مختلف از جمله فساد مالی، اجتماع و تبانی علیه امنیت، نشر اکاذیب، توهین و افترا به مقامات نظام، توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی و ... راهی زندان می‌شوند، در جهت اعتراض به بازداشت خود دست به اعتصاب غذا می‌زنند. برای مثال مصطفی تاج‌زاده به اتهام‌های «اجتماع و تبانی علیه امنیت» به پنج سال حبس «نشر اکاذیب» دو سال و «تبلیغ علیه نظام» به یک سال و در مجموع به هشت سال حبس محکوم شده، که مطابق قانون پنج سال آن قابل اجرا است. این فعال سیاسی که از منتقدان صریح جمهوری اسلامی به حساب می‌آید، در نامه‌ای به مقامات نظام بازداشت خود را غیرقانونی خوانده و دست به اعتصاب غذا زده است. مورد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، حمید بقایی معاون اجرایی محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری اسبق ایران، که به‌دلیل جرایم مالی اعم از تصرف غیرمجاز، اختلاس و تبانی در معاملات دولتی در زمان مسئولیت‌های خود محکوم به ۱۵ سال حبس شد، که اعتراض خود را به حکم دستگاه قضایی با اعتصاب غذای طولانی مدت نشان داد.

اعتصاب غذای حسین رونقی در زندان

حسین رونقی، از فعالان آزادی اینترنت به اتهام ساختن وبلاگ و فراهم آوردن زمینه‌هایی برای عبور از فیلترینگ و مخالفت صریح با نظام جمهوری اسلامی بار‌ها زندانی و محاکمه شده است. این فعال مدنی بعد از فوت مهسا امینی و شروع اعتراضات به دلیل «اقدام به تشویق و فعالیت در راستای ایجاد اغتشاش»، توسط بازداشت شد. این فعال مدنی چند روز بعد از بازداشت در یک تماس تلفنی با خانواده‌اش مدعی بود که دو پایش بخاطر شکنجه شکسته شده که همین امر سبب شد تا کارزار مجازی در توییتر برای حمایت از او راه بیفتد. بعد از شکل‌گیری این کارزار حمایتی، برادر این فعال سیاسی و چند تن از هنرمندان، زندانیان سیاسی و چهره‌های شناخته شده در فضای مجازی نسبت به وضعیت بد حسین رونقی بخاطر اعتصاب غذا خُشک و تَر انتقاد و اعتراض می‌کنند که این موضوع به سوژه اصلی رسانه‌های ضدایرانی جهت پروژه قهرمان‌سازی در می‌آید. حسین رونقی امروز به یک چهره محبوب در جامعه بدل شده و به لطف رسانه‌های ضدایرانی به یک قهرمان ملی به‌حساب می‌آید.

این فعالیت‌های در حالی بود که تصاویر منتشر شده از رونقی پس آزادی وی نشان داد، نه آنطور که ادعا میشد پا‌های این فرد شکسته شده و نه اعتصاب غذایی در کار بوده است. البته برخی از منابع خبری هم متذکر شدند که اعتصاب غذای وی با ارده و عسل بوده است!

اعتصاب غذا برای جلب توجه جامعه

امروز ماهیت اعتصاب غذا در زندان مانند گذشته است، اما شکل آن به دلیل حاکمیت فضای مجازی تغییر کرده و این امر سبب شده تا زندانیان سیاسی برای فرار از اتهامات وارده به آنان با هشتگ‌ها و راه‌اندازی کارزار‌های اجتماعی افکار عمومی را نسبت به واکنش‌های اعتراضی به ویژه اعتصاب غذایی، مطلع و تحت‌تاثیر قرار دهند. حسین رونقی هم در ظاهر به‌عنوان یک فعال مدنی به‌خوبی این فضا را می‌شناسد و از آن توانسته به‌خوبی استفاده کند، درواقع حمایت بیش از حد کارزار‌های اجتماعی و حمایت‌های رسانه ضد ایرانی نشان می‌دهد که این فعال مدنی و سیاسی پیش از اینکه به مبارزات سیاسی بپردازد دنبال راه‌اندازی یک نمایش سیاسی جهت محبوب کردن خود پیش جامعه است، درواقع فردی که ادعا می‌کند قصد دارد برای مشکلات مردم تا آخرین لحظه در ایران بماند و بجنگد در مقاله‌ای در "وال استریت ژورنال" به صراحت از فشار و تحریم ملت ایران دفاع کرده است.