حجت الاسلام حجت گنابادی نژاد معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی گفت: بیش از ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار زائر و مسافر از روز مبعث حضرت رسول اکرم (ص) در اسفندسال گذشته تا ۱۳ فروردین امسال به مشهد وارد شده بودند.

او درباره میزان ورود زئران در دهه آخر صفر هم گفته بود «۵ میلیون و ۸۰۰ هزار زائر از ابتدای دهه پایانی ماه صفر (۲۶ شهریور) تا پنجم مهر وارد مشهد شده بودند.» که این آمار‌ها نشان می‌دهد بیشترین ورود زائران به مشهد در بازه زمانی کوتاهی نسبت به کل سال صورت می‌گیرد. همین مسئله سبب شده است تا در این مقاطع، این شهر با مشکلاتی در حوزه اسکان زائران و همچنین گرانی حمل و نقل روبه رو شود.

به گفته فعالان بخش‌های خدمات دهی توزیع نامناسب سفر به مشهد سبب شده تا ظرفیت بیش از یک میلیون و دویست هزار نفری واحد‌های اقامتی رسمی در ایام اوج ورود زائران همچون تابستان، تعطیلات نوروزی، دهه پایانی ماه صفر و...، جوابگوی نیاز‌ها نباشد و همین مسئله به جولان خانه مسافر‌های غیرمجاز دامن بزند.

این افراد معتقدند که اگر بتوانیم با برنامه ریزی مناسب سبب توزیع سفر زائران به مشهد در طول سال بشویم، این مسئله علاوه بر اینکه هزینه‌های آن‌ها را کاهش می‌دهد، در بلندمدت به افزایش ورود زائران به شهر و ماندگاری آن‌ها نیز منجر می‌شود.

سفر‌های گروهی راهکاری برای توزیع فصلی زائران

محمود مادرشاهیان رئیس جامعه هتلداران خراسان رضوی با بیان اینکه توزیع نامتوازن سفر سبب افزایش هزینه زائران می‌شود گفت: این مسئله علاوه بر رشد هزینه‌های ماندگاری زائران، هزینه‌های مراکز خدمات دهی به زائران را هم افزایش می‌دهد.

او افزود: برنامه ریزی برای سفر‌های گروهی به مشهد یکی از راهکار‌هایی است که می‌توان برای توزیع فصلی زائران انجام داد. هتلداران هم این آمادگی را دارند که در فصل‌های غیر اوج ۲۵ تا ۴۰ درصد تخفیف برای اسکان زائران در نظر بگیرند.

رئیس جامعه هتلداران خراسان رضوی ادامه داد: درنظر گرفتن تخفیف‌هایی برای ارائه خدمات به سفر‌های گروهی به مشهد از جمله راهکار‌هایی است که می‌تواند به رونق ورود زائران در فصل غیر اوج منجر شود.

مادرشاهیان بیان کرد: در نظر گرفتن تسهیلات برای ورود گروه‌های مختلف مانند پرداخت هزینه‌های کمکی برای کارمندان، کارگران و زوج‌های جوان از دیگر راهکار‌هایی است که سبب می‌شود تا این اقشار در فصل‌های غیر اوج نیز مایل باشند تا به مشهد سفر کنند.

رونق ورود زائران به مشهد با ساماندهی تعطیلات

سعید، ولی زاده رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی خراسان رضوی با بیان اینکه سفر‌های گروهی در فصل‌های غیر اوج می‌تواند به توزیع متناسب ورود زائران کمک کند، گفت: زمانی که تقاضا برای سفر در ایام خاصی بیشتر است، با گرانی وسایل حمل و نقل مواجه می‌شویم، اما اگر بتوانیم سفر به مشهد را در قالب سفر‌های گروهی سامان دهی کنیم،  هزینه حمل و نقل و اسکان و هزینه‌های غذا در سبد نهایی زائران کاهش می‌یابد.

او افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که سفر گروهی به مشهد می‌تواند هزینه اقامت در مشهد را تا ۵۰ درصد کاهش دهد. با توجه به اینکه اکنون میانگین اقامت زائران در مشهد دو تا سه روز است، پیش بینی می‌شود که این کار بتواند میزان اقامت زائران در این شهر را دست کم دو تا سه روز افزایش دهد.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی دفاتر و شرکت‌های خدمات مسافرتی خراسان رضوی ادامه داد: سامان دهی تعطیلات هم می‌تواند یکی از راهکار‌های توزیع مناسب سفر به مشهد باشد.

ولی زاده بیان کرد: با توجه به اینکه تعطیلات در ایران در عید نوروز یا ایام خاصی است، این مسئله سبب توزیع نامتناسب سفر شده است. براین اساس اگر بتوانیم تعطیلات در تقویم را به گونه‌ای سامان دهی کنیم که امکان سفر برای خانواده‌ها در تمام طول سال فراهم شود،  کمک زیادی به رونق ورود زائران در تمام ایام سال می‌شود.

اهمیت گردشگری در توسعه اقتصادی مشهد

شیدا حیدری، متخصص اقتصاد گردشگری گفت: مشهد از عدم توازن سفر در طول سال رنج می‌برد، نبود بلیت هواپیما، قطار و حتی اتوبوس و افزایش زیاد و افسارگسیخته آن‌ها در ایام اوج و خالی ماندن واحد‌های اقامتی در بقیه سال، کلیشه‌های آشنای مشهد هستند.

او افزود: مدیریت راهبردی فصلی بودن مشهد، امر مهمی است که نیاز به برنامه ریزی صحیح و دقیق دارد.

متخصص اقتصاد گردشگری ادامه داد: مشهد با سبد محصول بسیار متنوع خود ظرفیت‌های عظیمی در جذب مسافر و توسعه اقتصادی دارد، ولی با چالش هایی، چون کاهش ماندگاری، کاهش قدرت خرید و هزینه کرد و کاهش منافع اقتصادی کسب و کار‌های سنتی و فصلی بودن ورود زائران مواجه است.

حیدری بیان کرد: فصلی بودن به عنوان یک موضوع مهم اقتصادی، در قالب تعداد مسافر، مقدار هزینه کرد، ترافیک، وسایل حمل و نقل مورد استفاده، اشتغال و تعداد بازدید از هر جاذبه بر هر مقصدی و هر کسب و کاری اثر می‌گذارد. نه تنها ایران و مشهد بلکه تقریبا تمام مقصد‌های دنیا،  از فصلی بودن سفر متأثرند.

او با اشاره به اینکه با برنامه ریزی مناسب می‌توانیم شرایط موجود را به فرصت تبدیل کنیم، تصریح کرد: در علم گردشگری، سه قانون طلایی در مورد فصلی بودن وجود دارد. هرقدر مقصدی تخصصی‌تر باشد، یعنی بر موضوع و جذابیتی متمرکزتر باشد، از فصلی بودن بیشتر رنج می‌بر د.

متخصص اقتصاد گردشگری تاکید کرد: فصلی بودن، چرخه‌ای شامل «فصل رونق»، «فصل میانه» و «فصل رکود» است، که با شناخت الگو‌های سفر در این سه، می‌توان راهبرد‌های بهتری طراحی و حتی در خلوت‌ترین زمان از فصل رکود، بازدیدکننده جذب کرد. فصلی بودن یک مقصد را نمی‌توان از بین برد، فقط می‌توان آن را کاهش داد.

حیدری درباره راهکار‌های رفع فصلی بودن سفر به مشهد اظهار کرد: برگزاری رویداد‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی با محوریت توسعه زیارت، جذب زائران سایر کشور‌ها برای بازدید از آیین‌های مذهبی، برنامه ریزی برای ورود هدفمند گروه‌های اجتماعی مانند سالمندان، دورکاران و جوانان (شامل دانشجویان، محصلان و زوج‌های جوان) به مشهد در ایام غیر اوج، تخفیف‌های ویژه برای ورود اقشار مختلف به مشهد، ایجاد قیمت گذاری متنوع خدمات در طول سال، گردشگری مجازی برای معرفی و تبلیغ بیشتر به خصوص برای زائران خارجی و پویش‌های بازاریابی برای جذب بازار‌های متفاوت در فصل‌های مختلف از جمله راهکار‌های توزیع مناسب سفر به مشهد در طول سال است.