کارگاه تخصصی آشنایی با تالارها، مخازن تخصصی و کتابخانه عمومی در تالار ایران‌شناسی ساختمان کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.

بابک طهماسبی مدرّس این کارگاه تخصصی در ابتدا شرح مختصری از فعّالیت‌های اداره کل اطلاع رسانی در بخش‌های خدمات حضوری و غیر حضوری، خدمات آموزشی، پژوهشی و پشتیبانی ارائه کرد و گفت: گروه مخازن تخصصی و عمومی، بزرگترین گروه اداره کل اطلاع رسانی به لحاظ تعداد منابع است که بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نسخه کتاب را در سه بخش تخصصی، کتابخانه عمومی، و آماده سازی در خود جای داده است.

وی ادامه داد: بخش تخصصی دارای هفت مخزن است که شامل مخازن بسته ۱، ۲، ۳، ۴، مخزن اهدایی، مخزن لاتین، و مخزن نفایس می‌شود. در مخزن نفایس، کتاب‌های نفیسی همچون کتاب‌های چاپ سربی یا کتاب‌های چاپ شده قبل از سال ۱۳۲۰ نگهداری می‌شود. تعداد منابع این مخزن نزدیک به ۱۸ هزار نسخه است که نیمی از آن‌ها دیجیتال سازی شده‌اند. همچنین کتابخانه عمومی، دارای تالار و مخزن مجزا است و امکان امانت خارج از کتابخانه را برای مراجعه کنندگان فراهم کرده است.

طهماسبی گفت: بخش آماده سازی نیز وظیفه دریافت کتاب از اداره کل پردازش و اداره کل فراهم آوری و الصاق تگ، برچسب رده یا بازیابی و ورود جانما جهت فایل کتاب در مخازن را برعهده دارد. مهمترین وظیفه گروه مخازن تخصصی و کتابخانه عمومی علاوه بر نگهداری و حفاظت، امانت منابع است. مخازن تخصصی نیز منابع را برای استفاده در تالار‌های تخصصی و کتابخانه عمومی به صورت خارج کتابخانه‌ای امانت می‌دهند.

طهماسبی در ادامه با ارائه آمار نسخ منابع کتابی در ۶ ماه نخست سال جاری گفت: در ۶ ماه نخست سال جاری، تعداد یکصد و یک هزار و ۵۳۰ نسخه منابع کتابی در این اداره دریافت شده است. طبق قانون واسپاری، از هر عنوان کتاب و نشریه منتشر شده، ۲ نسخه به صورت رایگان در اختیار کتابخانه ملّی قرار می‌گیرد که پس از کنترل با موجودی و تکمیل نواقص، منابع مازاد ازطریق گروه مبادلات برای بهره برداری در اختیار سایر کتابخانه‌های متقاضی قرار می گیرد. همچنین پیگیری‌های لازم برای رفع نقص مخازن و آرشیو‌ها در این اداره انجام می‌شود و درنهایت فهرست کسری منابع تهیه و در اختیار اداره کل فراهم آوری و حفاظت قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه اداره کل اطلاع رسانی دارای هفت مخزن تخصصی (بسته یک، بسته دو، بسته سه، بسته چهار، اهدایی، لاتین، و نفایس) است؛ اظهار داشت: مخزن بسته یک، در مساحتی بیش از ۳۲۰۰ متر مربع قرار گرفته و تعداد ۵۱۱ هزار و ۹۱۴ نسخه کتاب را در خود جای داده است. مخزن بسته دو مساحتی بیش از ۱۳۰۰ متر مربع است که ۵۴۶ هزار و ۲۶۸ نسخه کتاب دارد. مخزن بسته سه با مساحتی بیش از ۱۶۰۰ متر مربع است و تعداد ۵۴۲ هزار نسخه کتاب فارسی در این مخزن نگهداری می‌شود.

طهماسبی گفت: مخزن لاتین در مخزن بسته سه به صورت قفسه‌های مجزا، ولی مشترک به لحاظ مکانی است که تعداد ۲۷۸ هزار و ۵۶۳ نسخه با منابع فارسی را در بر می‌گیرد. مخزن بسته چهار مساحتی بیش از ۱۸۰۰ متر مربع دارد و تعداد ۳۷۲ هزار نسخه کتاب در این مخزن موجود است.

این کارشناس کارگاه تخصصی آشنایی و معرفی مخازن تخصصی و کتابخانه عمومی یادآور شد: ظرفیت کتابخانه عمومی بیش از ۲۰۰ هزار کتاب است و ظرفیت پذیرش مراجعان در تالار‌های کتابخانه عمومی نیز ۳۶۰ میز و صندلی است.

طهماسبی با اشاره به این مطلب که کتابخانه عمومی تنها واحد شبانه روزی کتابخانه ملّی ایران است، اظهار داشت: اعضای کتابخانه ملّی با ارائه درخواست استفاده از نوبت شب و با بررسی‌های لازم در کمیته مربوطه برای مدّت معینی اجازه استفاده از خدمات نوبت شب از ساعت ۹ شب تا ۷ صبح فردا را دارند.

او می گوید: بخش دیگری از فعالیت‌های تالار مطالعه کتابخانه عمومی، خدمات رسانی به پژوهشگران و محققان برای استفاده از سرای پژوهش است و در کتابخانه عمومی بیش از ده سرا برای این منظور در نظر گرفته شده است.

وی با اشاره به اینکه تالار‌های موجود در کتابخانه ملّی ایران بر اساس دسته بندی‌های موضوعی تقسیم بندی شده است؛ خاطرنشان کرد: تالار «رازی» (علوم و فنون) دارای ۷ هزار و ۴۵۳ نسخه کتاب است. تالار «ابن سینا» مختص به کتب علوم انسانی است و شامل ۱۴ هزار و ۳۰۹ نسخه می‌شود. تالار «ابن ندیم» مربوط به کتاب‌های مرجع و کتابشناسی است و ۷ هزار و ۸۳۰ نسخه کتاب دارد.

طهماسبی گفت: در تالار «فارابی» کتاب‌های مربوط به علوم اجتماعی و هنر نگهداری می‌شود که تعداد ۱۳ هزار و ۲۱۱ نسخه کتاب را در خود جای داده است.