سازمان مدیریت بحران کشور، خراسان جنوبی را جزو ۵ استان سیل خیز کشور معرفی کرده است و بیشترین خسارات سیل را رودخانه‌هایی به بار می‌آورند که در مجاورت شهر‌ها و روستا‌ها هستند.

لایروبی رودخانه‌ها راهکاری برای مهار سیلاب‌های مخرب است و هرساله قبل از شروع فصل بارش‌ها اقدامات پیشگرانه در رودخانه‌های خراسان جنوبی آغاز می‌شود.

۱۲۸ رودخانه فصلی و مسیل‌های کوچک و بزرگ در خراسان جنوبی وجود دارد که طول آن‌ها به بیش از ۴ هزار و ۴۰۰ کیلومتر می‌رسد و تاکنون هزار و۶۰۰ کیلومتر آن لایروبی و رفع تصرف شده است.

ساخت دیوار ساحلی تکیه گاه مستحکمی برای سیل

یکی از این اقدامات پیشگیرانه ایجاد دیوار ساحلی است که در رودخانه شاهرود بیرجند در مسیر روستای امیرآباد در حال انجام است.

یکی از کارگرانی که برای احداث این دیوار تلاش می‌کند به ما می‌گوید: حدود دوهفته‌ای می‌شود که اینجا مشغول به کار شده ایم تا ارتفاع نهایی این دیوار را به سه متر برسانیم که سیلاب وارد روستا نشود.

او افزود: قرار است این دیوار ۲۰۰ متر از این رودخانه را در بربگیرد تا تکیه گاه مستحکمی در برابر سیل باشد.

یکی از اهالی روستا که خانه اش در مجاورت با این رودخانه است می‌گوید: تا قبل از ساخت دیوار ساحلی، با آمدن هر باران، سیلاب جاری می‌شد و ما همیشه نگران بودیم، ولی خداروشکر امسال این مشکل را نخواهیم داشت.

او گفت: با این حال انتظار داریم این کار هرچه زودتر انجام شود و تا قبل از شروع فصل باران‌ها کار ساخت دیوار به اتمام برسد.

لایروبی رودخانه چهل، کلید خورد

رودخانه چهل یکی از اصلی‌ترین و بزرگترین رودخانه‌های شهرستان فردوس است که بازگشایی و لایروبی بستر آن برای جلوگیری از ورود سیلاب به مناطق مسکونی و زمین‌های کشاورزی آغاز شده است.

بنی اسدی از اهالی فردوس به ما می‌گوید: در گذشته بیشتر مردم زباله‌های خودرا در این رودخانه می‌ریختند و همچنین برداشت غیر اصولی از سطح رودخانه انجام می‌شد که اگر سیلی می‌آمد باعث می‌شد جریان آب به مشکل بخورد.

او ادامه داد: این لایروبی باعث می‌شود که آب روان‌تر و بهتر به مسیر خود ادامه بدهد و اگر سیلی بیاید خانه‌های ما و اراضی کشاورزی تهدید نشود.

به گفته او مردم هرساله در فصل بارش‌ها نگران سیل‌های حادثه خیز بودند و بعد از این خیالشان از این بابت راحت می‌شود.

سیل بند‌هایی که بغداده را نجات داد

روستای بغداده در شهرستان سرایان که هر ساله در فصل بارش‌ها برای ساکنان آن حادثه ساز بوده حالا با ایجاد بیش از یک کیلومتر سیل بند، نگرانی اهالی روستا برطرف شده است.

اهالی این روستا می‌گویند در بارندگی‌های رگباری پارسال وضعیت این روستا بحرانی شد و باعث وقوع سیل در این روستا و وارد شدن خسارت به زمین‌های کشاورزی و تلف شدن دام‌ها شد.

یکی از اهالی به خبرنگار ما می‌گوید: نزدیک ۲۰ رأس دام در سیل پارسال تلف شدند و عشایر روستا که از این مسیر رفت و آمد داشتند هم با مشکلات زیادی روبرو شدند و راه ارتباطی آنان با روستا قطع شده بود.

او گفت: امسال که به کمک شرکت آب منطقه‌ای این سیل بند‌ها ایجاد شده ما دیگر نگران شروع فصل بارش‌ها نیستیم چرا که این سیل بند‌ها به نوعی روستای مارا از سیل دوباره نجات خواهد داد.

دیگری می‌گوید: این سیل بند‌ها هم عمق رودخانه را بیشتر کرده و هم به شکل حصاری آن را در برگرفته که آب دیگر وارد خود روستا و اصطبل‌های اطراف آن نشود.

۳۵ کیلومتر رودخانه چشم به راه لایروبی شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی است تا نقاط بحرانی در مسیر رودخانه‌های استان را شناسایی کرده و عملیات لایروبی و پاکسازی آن‌ها با اعتبار دومیلیارد تومان انجام شود.

مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان جنوبی در این زمینه می‌گوید: تا پایان امسال ۳۵ هکتار از بستر رودخانه‌ها از گل ولای پاک می‌شوند.

سروری گفت: لایروبی ۱۳.۷ کیلومتر از رودخانه شاهرود محدوده پل شهید ناصری به سمت فرودگاه بیرجند، رودخانه عباس آباد بیرجند، رودخانه دهنه قاین، رودخانه چهل فردوس و رودخانه بغداده سرایان در حال انجام است.

خراسان جنوبی درصدر استان‌های سیل خیز

خراسان جنوبی از جمله استان‌هایی است که خطر سیلاب آن را بسیار تهدید می‌کند و سازمان مدیریت بحران کشور آن را جزو پنج استان سیل خیز کشور معرفی کرده است.

ماهیت بارش‌ها در خراسان جنوبی رگباری است و همیشه با خودش سیلاب به راه می‌اندازد.

مردم سه قلعه دی پارسال شاهد ورود سیلاب به داخل شهرشان بودند؛ سیلابی که در ۳۰ سال گذشته بی سابقه بود و در کمتر از یک ساعت تمام شهر را فرا گرفت.

راهکار عملی برای جلوگیری از ورد سیلاب به داخل شهر‌ها و روستاها، پاکسازی رودخانه‌ها و رفع تصرف آنهاست که به نظر می‌رسد با ورود جدی دادستانی، راه برای لایروبی رودخانه‌های حادثه ساز هموارتر می‌شود.

گزارش از سمیرا گنجی