رهبر انقلاب در مراسم مشترک دانشآموختگی دانشجویان دانشگاههای افسری نیروهای مسلح در دانشگاه امام حسن مجتبی (ع) با اشاره به نقش آمریکا و انگلیس در حوادث اخیر در کشور فرمودند: «آمریکا با ایران قوی مخالف است، با ایران مستقل مخالف است. همهی بحث آنها، همهی دعوای آنها سر جمهوری اسلامی نیست؛ البتّه با جمهوری اسلامی بشدّت و عمیقاً دشمنند، در این شکّی نیست، امّا بدون جمهوری اسلامی هم با ایرانی که قوی باشد مخالفند، با ایرانی که مستقل باشد مخالفند. آنها ایران دوران پهلوی را دوست دارند: گاو شیرده و مطیع اوامر آنها که شاه مملکت برای یک تصمیم، ناچار بشود سفیر انگلیس یا سفیر آمریکا را بخواهد و از او کسب تکلیف بکند!»
بیشتربخوانید
اشاره رهبر انقلاب به این مقوله تاریخی ما را بر این داشت تا روایتهایی از سرسپردگی رژیم پهلوی به بیگانگان را بیان کنیم؛ از روزی که محمدرضا پهلوی به سلطنت نشست تا لحظهای که کشور ترک کرد شاه مملکت دائم از سفرای انگلیس و آمریکا میپرسید که چه باید بکند؟ ننگی که هیچ فرد ایران دوست و وطن پرستی نمیتواند آن را تحمّل کند.
پس از اشغال ایران توسط متفقین در زمان پهلوی اول، رضاخان بنیانگذار سلسله پهلوی از هراس محاکمه دست به فرار زد و سپس تسلیم اراده انگلیسیها مبنی بر تبعید از کشور شد. پس از کنارهگیری اجباری رضاخان از سلطنت، یکی از موضوعات مهم برای دولت انگلیس و شوروی مسأله جانشینی وی بود.
گزینش محمدرضا پهلوی به عنوان جانشین پدرش تحت نظر و مدیریت دولت انگلستان و با موافقت روسها اتفاق افتاد.
اعمال قدرت بر شاه به گونهای بود که محمدرضا اجازه نداشت، رادیو آلمان را بشنود، حسین فردوست از نزدیکترین افراد به خاندان پهلوی و دوست صمیمی محمدرضا در بخشی از خاطرات خود با اشاره به ملاقاتش با آلن چارلزترات رئیس اطلاعات انگلیس در ایران و ناراحتی او از اینکه محمدرضا به رادیوهای آلمان گوش میکند و از روی نقشههای آنها جنگ جهانی دوم را دنبال میکند؛ میگوید: پس از بازگشت جریان را به محمدرضا گفتم. او شدیداً جا خورد و پرسید: انگلیسیها از کجا میدانند که من به رادیو گوش میدهم .. فردا اوّل وقت با ترات تماس بگیر و با او قرار ملاقات بگذار و بگو که همان شب با محمدرضا صحبت کردم و گفت که نقشه را از بین میبرم و رادیو هم دیگر گوش نمیکنم؛ مگر رادیوهایی که خودشان اجازه دهند آنها را بشنوم!
در همان زمان حضور متفقین در ایران، نشست سران پیروز متفقین یعنی شوروی، انگلستان و آمریکا در تهران برگزار شد، اما با وجود آنکه ایران میزبان این نشست بود مقامات بلندپایه ایرانی از آن بی خبر بودند و تازه در روز برگزاری این نشست مسئولان ایرانی از آن باخبر شدند.
بی اعتنایی سران متفقین به مسئولان ایرانی به اینجا ختم نشد و وقتی که محمدرضا پهلوی یعنی عالیترین مقام کشور قصد ملاقات با آنان را داشت، آنان حاضر به دیدار با شاه ایران نشدند و محمدرضا پهلوی مجبور به حضور در محل برگزاری نشست آنان در سفارت شوروی شد.
مردم ایران پس از تجارب تلخ اشغال در دو جنگ جهانی و قحطیها و تماشای تاراج منابع مملکت به دست انگلیسیها در اعتراض به این وابستگی و تحقیر ملی به دنبال راهی برای قطع دست بیگانگان رفت و صنعت نفت با تلاشهای فراوان ملی شد.
اما در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ با دخالت دو دولت خارجی آمریکا و انگلستان دولت مردمی و ملی ایران با کودتا سقوط کرد و این موضوع سبب استمرار رژیم استبدادی سلطنتی شد.
پس از کودتای ۲۸ مرداد، محمدرضا پهلوی مابه ازای تاج و تختی که آمریکا و انگلیس برای او حفظ کردند، طی قراردادی موسوم به "کنسرسیوم" نفت ایران را به آنها بخشید و مُهر باطل شد بر ملی شدن صنعت نفت ایران زد.
عباس سلیمینمین، پژوهشگر تاریخ معاصر هم درباره دخالت مداوم سفرای انگلیس و آمریکا در تحولات داخلی ایران میگوید: اگر خاطرات سفرای انگلیس و آمریکا را در دوران پهلوی دوم بخوانید، میبینید که شاه بهکرات با اینها ملاقات و مرتباً درباره امور ایران با اینها مشورت میکند که چه کار باید بکند!
خاطرات علم را هم که میخوانید، مربوط به زمانی است که شرایط کشور بحرانی شده و شاه احساس خطر میکند، اما وقتی اینگونه هم نیست، میبینیم علم به عنوان نماینده شاه مرتبا با سفرای انگلیس و آمریکا ارتباط دارد و نظرات آنها را به شاه منعکس میکند. برای نمونه علم اراده انگلیس را برای جدا کردن بحرین، از طریق سفیر انگلیس دریافت و به محمدرضا پهلوی منتقل میکند. شاه میگوید: من اصلا زیربار چنین خیانتی نخواهم رفت، اما در مدت کوتاهی اراده سفیر انگلیس ــ که در واقع همان اراده لندن هست ــ به اجرا درمیآید.
بقای مقامات و رجال ایران در آن دوران، بستگی به رضایت سفارتخانههای انگلیس و آمریکا داشت و آنها اگر اراده میکردند، فردی به قدرت میرسید و در قدرت میماند یا از قدرت دور میشد!
محمدرضا پهلوی در کتاب «پاسخ به تاریخ» میگوید من راضی به نخست وزیری علی امینی نبودم؛ سفیر آمریکا آمد گفت که پنتاگون میخواهد علی امینی نخست وزیر شود و من با اکراه فرمان نخست وزیری علی امینی را صادر کردم.
خاطرات سفرا و فرستادگان امریکا و انگلیس از فرار محمدرضا پهلوی هم بسیار جالب است، آنها ضمن توصیف واکنش مردم به این خبر، تصویری از حقارت شاه را نیز ثبت کردهاند.
در خاطرات ویلیام سولیوان، آخرین سفیر آمریکا در ایران درباره واپسین روزهای حضور شاه در ایران آمده که محمدرضا پهلوی «ملتمسانه» از سفیر امریکا کسب تکلیف میکرده که «کجا باید بروم؟»
این ماجراها تنها بخشی از سرسپردگی پهلوی به کشورهای بیگانه و تحقیر توسط آنان است. در سالهای اخیر برخی از رسانهها و بازماندگان رژیم پهلوی تلاش کردهاند که چهرهای وطن پرست از رژیم پهلوی به مردم ایران به خصوص جوانانی که آن دوران را ندیدهاند نشان دهند.
منبع: جهان نیوز
گاو حیفه
الاغ شیر ده