تعداد پروانه‌های ساختمانی که هر فصل در شهر‌های مختلف صادر می‌شود بازگوکننده وضعیت ساخت‌وساز در کشور است. از مهم‌ترین معضلات کلان‌شهر مشهد در چند سال اخیر کمبود مسکن بوده و یکی از اساسی‌ترین برنامه‌های دولت سیزدهم تأمین کسری مسکن در کلان‌شهرهاست که بر اساس سیاست‌گذاری دولت سهم استان خراسان رضوی از طرح ملی مسکن ۴۰۰ هزار واحد مسکونی است.

اما داده‌های مرکز آمار کشور حاکی از آن است که طی یک سال گذشته وضعیت ساخت‌وساز در استان چندان مطلوب نبوده طوری که تعداد کل پروانه‌های مسکونی صادر شده در شهر‌های استان در بهار سال گذشته بیش از ۳۵۸۰ فقره بوده و در بهار امسال تعداد پروانه‌های ساختمانی صادر شده در استان به ۲۵۰۲ فقره (کاهش ۴۳ درصدی) تنزل یافته است.

البته تعداد کل پروانه‌های ساختمانی صادر شده در کل شهر‌های کشور نیز کاهش داشته و از بیش از ۳۷ هزار فقره در بهار سال گذشته به حدود ۳۱ هزار فقره (کاهش حدود ۲۰ درصدی) در بهار امسال رسیده است. بدین ترتیب کاهش تعداد پروانه‌های ساختمانی استان خراسان رضوی دو برابر کاهش متوسط کشوری است.

علاوه بر این تعداد پروانه‌های «احداث ساختمان» در بهار امسال در شهر‌های استان ۲۲۴۱ فقره بوده در حالی‌که در بهار سال گذشته ۳۰۵۸ فقره پروانه «احداث ساختمان» در استان صادر شده است که کاهش حدود ۳۷ درصدی را نشان می‌دهد.

کاهش ۴۱ درصدی واحد‌های مسکونیداده‌های مرکز آمار حاکی از آن است که بر اساس تعداد پروانه‌های ساختمانی و کاربری تعریف‌شده برای پروانه‌ها، در بهار امسال ۸۲۳۷ واحد مسکونی برآورد شده است درحالی‌که در بهار سال گذشته تعداد واحد‌های مسکونی برآورد شده بر اساس تعداد پروانه‌های ساختمانی ۱۱۷۱۵ واحد مسکونی بوده است؛ بنابراین در بهار امسال تعداد واحد‌های مسکونی نیز نسبت به بهار سال گذشته کاهش ۴۱ درصدی داشته است.

کاهش ۵۵ درصدی مساخت زیربنایی ساخت‌وسازعلاوه بر این مساحت زیربنا در پروانه‌های احداث ساختمان برحسب مورد استفاده ساختمان در بهار امسال برای شهر‌های خراسان رضوی معادل یک‌میلیون و ۳۳۲ هزار و ۸۹۸ مترمربع بود و در بهار سال گذشته مساحت زیربنا در پروانه‌های ساختمانی استان معادل دو میلیون و ۵۱ هزار و ۵۱۲ مترمربع بوده است که این آمار نشان می‌دهد مساحت زیربنای ساخت‌وساز در شهر‌های استان در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته بیش از ۵۵ درصد کاهش یافته است درحالی‌که برای کل شهر‌های کشور از ۲۰ میلیون مترمربع در بهار سال گذشته به ۱۷ میلیون مترمربع در بهار امسال رسیده که بیانگر کاهش ۲۰ درصدی است.

علاوه بر این نسبت کل مساحت زیربنای مسکونی از کل مساحت ساخت‌وساز تعریف‌شده در بهار سال گذشته برای استان خراسان رضوی حدود ۸۰ درصد بوده یعنی ۵۰ درصد زیربنای ساخت‌وساز استان در بهار سال گذشته با کاربری مسکونی تعریف‌شده بود که این نسبت در بهار امسال به ۷۰ درصد تنزل پیداکرده است.۲ دلیل اصلی کاهش ساخت‌وساز معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان در تحلیل علل کاهش ساخت‌وساز در بهار امسال دو دلیل عمده را بازگو می‌کند.

محمدعلی منصوری معاون راه و شهرسازی خراسان رضوی گفت:  ابتدا باید بین ساخت مسکن توسط دولت و بخش خصوصی تفاوت قائل بود و آن چه در آمار منتشر شده مربوط به عملکرد بخش خصوصی است، اما دو دلیل عمده در ریزش ساخت‌وساز بهار امسال مؤثر بوده.

او افزود: ابتدا این که از اواسط سال گذشته ما شاهد رشد و افزایش شدید قیمت مصالح ساختمانی در کشور بودیم این مسئله به‌طور مستقیم بر ساخت و ساز کشور تأثیر گذشت، زیرا قیمت تمام‌شده ساختمان برای سازندگان افزایش داشته به همین دلیل میزان تقاضای پروانه ساختمان در کشور و استان کاهش یافت و این شیب از تابستان سال گذشته شروع شده و تا بهار امسال هم ادامه داشته است.

معاون راه و شهرسازی خراسان رضوی عامل دوم را کاهش تقاضای مسکن اعلام کرد و ادامه داد: وقتی هزینه‌های تمام‌شده ساخت‌وساز افزایش می‌یابد طبیعتاً قیمت واحد‌های مسکونی هم افزایش می‌یابد که این مسئله در موج دوم ساخت‌وساز خود را نشان می‌دهد که «تقاضای خرید» واحد‌های مسکونی کاهش می‌یابد.

منصوری بیان کرد: درنتیجه کاهش تقاضا به دلیل بالا بودن قیمت شاهد کاهش تقاضای پروانه ساخت از سوی سازندگان هستیم. به‌رغم این که از تابستان سال گذشته دولت تلاش‌های زیادی کرد تا با برخی مشوق‌ها مانند بخشودگی‌ها و مدیریت قیمت مصالح انگیزه برای ساخت‌وساز را افزایش دهد، اما تأثیر سیاست‌های تشویقی دولت را می‌توانیم از تابستان امسال ببینیم.

او تصریح کرد: در ۱۰ استان صدور پروانه ساختمان افزایش داشته استاین اظهارات معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی در حالی است که داده‌های مرکز آمار کشور نشان می‌دهد حداقل در ۱۰ استان کشور ما شاهد افزایش صدور در تعداد پروانه‌های ساختمانی بودیم که نمونه بارز آن استان اصفهان است که بعد از تهران بالاترین میزان ساخت‌وساز را در کشور داراست و برعکس استان‌های تهران و خراسان رضوی تعداد پروانه‌های ساختمانی اصفهان در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته افزایش داشته است؛ بنابراین می‌توان اذعان کرد اجرای برخی سیاست‌های تشویقی در برخی شهر‌های کشور موفق بوده و در برخی شهر‌های کشور مانند استان خراسان رضوی موفق عمل‌نکرده است و نیازمند جدیت بیشتر متولیان این حوزه برای حمایت از ساخت‌وساز در استان است.

منبع: خراسان