پس از روی کار آمدن دولت سیزدهم و تاکید رئیس جمهور به سیاست خارجی چندجانبه و فراگیر، بیش از گذشته واژه پیمان پولی دو جانبه بر سر زبان‌ها افتاد.

گام‌های اولیه این موضوع را بانک مرکزی با راه‌اندازی نماد معاملاتی روبل در بازار متشکل ارز ایران برداشت و به گفته مدیر عامل بازار متشکل ارز ایران با اضافه شدن نماد معاملاتی جدید و آغاز معاملات جفت ارز روبل - ریال در بازار متشکل ارزی، صادرکنندگان ایرانی می‌توانند همانند دلار و یورو روبل‌های خود را با نرخ توافقی در این بازار عرضه نمایند.

آقای صالح آبادی رئیس کل بانک مرکزی از انعقاد پیمان پولی دو جانبه با سایر کشور‌های آسیایی هم خبر داد و معتقد است که این موضوع تنها به روبل روسیه محدود نمی‌شود. 

بیش از ۴۷ پیمان پولی میان کشور‌ها به امضا رسیده است

ریشه این پیمان‌های دوجانبه پولی به بحران‌های مالی در سال ۲۰۰۷ بازمی‌گردد. بروز این بحران مالی در سطح جهان، باعث گرایش کشور‌های مختلف به رویکرد جدیدی در ساختار تجارت بین‌المللی شد. کشور‌هایی که قبلاً از پول‌های رایج مانند دلار و یورو در مبادلات خود استفاده می‌کردند، روش جدیدی را برگزیدند که به «پیمان پولی دوجانبه» معروف شده است.

کشور‌های بسیاری در این پیمان‌های دوجانبه پولی نقش آفرینی کردند و براساس آمار‌های در دست، بیش از ۴۷ پیمان پولی میان کشور‌ها به امضا رسیده است و به جای استفاده از یک پول واسط مانند دلار و یورو، از پول کشور‌های مبدأ و مقصد تجارت استفاده می‌شود و دیگر دلار واسط تجاری نیست.

از مزایای این پیمان دو جانبه پولی می‌توان به افزایش قدرت چانه زنی ایران در گفتگو‌های بین‌المللی، کاهش فشار‌های ناشی از تحریم‌های بانکی، کاهش تورم به دلیل افت درخواست برای ارز‌های خارجی و مدیریت بازار ارز اشاره کرد. از طرفی دیگر تجار داخلی می‌توانند با استفاده از این پیمان‌های پولی مبادلات خود را تسهیل بخشند و در سریعترین زمان به پول‌های خود دسترسی داشته باشند و این اتفاق می‌تواند که رکود تورمی موجود در اقتصاد کشور را تغییر دهد.

پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه هزینه مراودات تجاری را کاهش می‌دهد

در خصوص مزایای پیمان‌های پولی دوجانبه برای صنعت و تولیدملی، آقای حجت‌الله فرزانی کارشناس اقتصادی می گوید: در بحث پیمان‌های پولی دو جانبه باید مراودات تجاری میان دو کشور به شکل متوازن باشد. اگر در این پیمان دوجانبه به صورت یک طرفه اقداماتی صورت گیرد به هیچ عنوان مفید نخواهد بود. زیرا اگر تنها واردکننده کالایی از یک کشور باشیم سبب بی رمقیی آن کشور نسبت به این پیمان می‌شود.

او گفت: اگر پیمان پولی دوجانبه یا چندجانبه را با کشور‌های متعددی منعقد کنیم قطعا میزان مراودات دو کشور هم افزایش خواهدیافت، زیرا هزینه مراودات کاهش می‌یابد به این صورت که دیگر نیاز نیست ریال را به دلار و یا یورو تبدیل کنیم. این اتفاق بسیاری از موانع را از سر راه تجارت کشور برمی‌دارد به خصوص کشور ما که با تحریم‌های ظالمانه آمریکا دست و پنجه نرم می‌کند.

به گفته فرزانی، روسیه هم با کشور‌های هم پیمان خود شبکه بانکی را ایجاد کرده و کشور ما با استفاده از این فرصت می‌تواند به جایگاه تجاری و بانکی خود ارتقا بخشد و وصول درآمد‌های حاصل از صادرات خود را به دست بیاورد و وارد کشور کند تا سرمایه در گردش تولیدکننده روندی صعودی به خود گیرد. این افزایش سرمایه در گردش مستقیما بر روی تولید اثر خواهد گذاشت و به تبع این پیمان‌ها کمک شایانی به صنعت و درآمد‌های ملی می‌کند.

کارشناس اقتصادی گفت: در سالیان گذشته به این دلیل که تحریم‌های ظالمانه وارد اقتصاد کشور شد و از تبادلات بانکی با سایر کشور‌های جهان دور بودیم و به شکل سنتی بانک‌ها را اداره می‌کردیم هنوز با الزامات بین‌المللی آشنایی خاصی نداریم و همواره این موضوع سبب مشکل آفرینی‌های زیادی می‌شود.

او گفت: لازم است که در حال حاضر این پیمان‌ها را پیش ببریم و آن‌ها را توسعه دهیم و البته این پیمان‌ها نافی موضوع دیگری نیست و اگر با تحریم هم رو به رو نباشیم باز این پیمان پولی دوجانبه برای اقتصاد کشور مفید و موثر است.