دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی طی گزارشی به ضرورت نظارت سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بر طراحی سؤال‌های کنکور سراسری پرداخت.

در این گزارش آمده است: یکی از مسائلی که هر ساله داوطلبان آزمون‌های سراسری ورود به دانشگاه‌ها و سایر مؤسسه‌های آموزشی و پژوهشی مطرح می‌کنند، شبهه طراحی سؤال‌های آزمون سراسری خارج از محتوای کتب درسی است. این موضوع موجب نارضایتی و دل‌نگرانی‌های داوطلبان آزمون و خانواده‌های آنان را فراهم و بازتاب‌های گسترده‌ای در جامعه پیدا می‌کند. البته، سازمان سنجش آموزش کشور همواره بر این نکته تأکید داشته است که سؤال‌ها از محتوای کتب درسی آموزش و پرورش طراحی شده‌اند و داوطلبان در صورت درک عمیق مطالب درسی به پاسخگویی به سؤال‌ها قادرند. طرف دیگر این ماجرا وزارتخانه آموزش و پرورش است که ادعای داوطلبان را مبنی بر اینکه برخی از سؤال‌ها خارج از محتوای کتب درسی طراحی شده‌اند تأیید می‌کند.

این گزارش می‌افزاید: این در حالی است که بین «سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی» به عنوان متولی کتاب‌های درسی رسمی و «سازمان سنجش آموزش کشور» مذاکرات و توافقاتی در خصوص تعیین و معرفی منابع آزمون وجود داشته است. این موضوع در گزارش حاضر بررسی شده است.

در بخش دیگری از این گزارش تصریح شده: همان طور که در گزارش آمده است، طراحی سؤال‌های آزمون سراسری خارج از محتوای کتب درسی مصوب موجب کم‌ارزش شدن محتوای کتاب‌ها، دورشدن مدارس از اهداف آموزشی و تربیتی، بی‌انگیزگی دانش‌آموزان در توجه به کتاب‌های درسی و جایگزین شدن کتاب‌های کمک درسی و ... می‌شود. همچنین، اگرچه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بر اساس سند تحول و برنامه درسی ملی و نیز قانون تشکیل این سازمان، متولی اصلی برنامه درسی و نظارت بر آن است، اما نظرات و پیشنهاد‌های این سازمان در خصوص سؤال‌های آزمون سراسری فاقد ضمانت اجرایی لازم است و سازمان سنجش ملزم به رعایت آن‌ها نیست.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس تصریح شده: پیشنهاد می‌شود متن ذیل به عنوان یک تبصره به ماده (۵) «قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب ۱۳۹۲» الحاق شود: عنوان طرح: طرح الحاق یک تبصره به ماده (۵) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب ۱۳۹۲. متن زیر به عنوان تبصره «۶» به ماده (۵) قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور مصوب ۱۳۹۲ الحاق می‌شود:

تبصره «۶» سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی به عنوان مرجع تطبیق و تشخیص سؤالات موضوع این آزمون با برنامه درسی ملی و محتوای کتب درسی، تعیین می‌شود. سازمان سنجش آموزش کشور مکلف است در طراحی سؤالات نظرات و پیشنهادات این سازمان را اعمال نماید. همچنین، سازمان مکلف است پس از برگزاری آزمون نسبت به حذف سؤالات دارای اشکال به تشخیص «سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی» و اعمال تأثیر مثبت آن‌ها اقدام نماید. سؤالات دارای اشکال ظرف مدت حداکثر ۱۰ روز پس از برگزاری آزمون توسط سازمان به صورت عمومی منتشر می‌شود.