ساعت‌های اتمی به همراه ابزار اندازه‌گیری‌های نجومی نشان می‌دهند که طول یک روز به طور ناگهانی در حال طولانی‌تر شدن است و دانشمندان هیچ دلیل برای توجیه این اتفاق ندارند.

بر اساس گزارش phys، این مسئله نه تنها بر اندازه گیری زمان بر روی سیاره، بلکه بر مواردی مانند GPS و سایر فناوری‌هایی که بر زندگی مدرن ما حاکم هستند نیز تأثیرات قابل توجهی می‌گذارد.

در طول چند دهه گذشته چرخش زمین به دور محور خود که طول روز را تعیین می‌کند، سرعت گرفته است. این روند روز‌های ما را کوتاهتر کرده است. در واقع، در ژوئن ۲۰۲۲ رکورد کوتاه‌ترین روز در حدود نیم قرن گذشته به ثبت رسید. اما علیرغم این رکورد، از سال ۲۰۲۰ این افزایش سرعت ثابت به طرز عجیبی به کاهش سرعت تبدیل شده و روز‌ها دوباره طولانی‌تر شده اند. دلیل این اتفاق هنوز هم برای دانشمندان یک راز است.

در حالی که ساعت‌های ما روز را دقیقا ۲۴ ساعت نشان می‌دهند، اما زمان واقعی که طول می‌کشد تا زمین یک بار به دور بچرخد کمی متفاوت است. تغییرات در این میزان، طی دوره‌های میلیون‌ها ساله یا گاهی هم آنی رخ می‌دهد. حتی زلزله‌ها و حوادثی نظیر طوفان نیز می‌توانند در طول شبانه روز نقش داشته باشند. برای مثال گفته می‌شود زمین لرزه بزرگ توهوکو در سال ۲۰۱۱ در ژاپن به بزرگی ۸.۹ ریشتر چرخش زمین را به اندازه ۱.۸ میکروثانیه سرعت بخشیده است.

سیاره همیشه در حال تغییر

در طی میلیون‌ها سال، چرخش زمین به دلیل اثرات اصطکاک مرتبط با جزر و مد‌های ناشی از ماه کاهش یافته است. این فرآیند در هر قرن حدود ۲.۳ میلی ثانیه به طول هر روز اضافه می‌کند. چند میلیارد سال پیش یک روز زمینی حدودا ۱۹ ساعت بود.

در ۲۰ هزار سال گذشته، فرآیند دیگری در جهت مخالف عمل کرده است و به چرخش زمین را سرعت بخشیده است. با پایان آخرین عصر یخبندان، ذوب شدن صفحات یخی قطبی فشار سطحی را کاهش داد و گوشته زمین به طور پیوسته به سمت قطب‌ها حرکت کرد. سرعت چرخش سیاره ما نیز زمانی افزایش می‌یابد که این توده گوشته به محور زمین نزدیک‌تر می‌شود و این فرآیند حدود ۰.۶ میلی ثانیه در هر قرن از طول روز کوتاه می‌کند. جدای از این تغییرات در مقیاس بزرگ، در دوره‌های کوتاه تر، آب و هوا نیز تأثیرات مهمی بر چرخش زمین دارند و باعث ایجاد تغییرات در هر دو جهت می‌شوند. چرخه‌های جزر و مدی، جرمی را در اطراف سیاره جابه‌جا می‌کنند و باعث تغییراتی در طول روز تا یک میلی‌ثانیه در هر جهت می‌شوند.

چرا سرعت زمین ناگهان کند می‌شود؟

علیرغم اینکه زمین در ۲۹ ژوئن ۲۰۲۲ به کوتاه‌ترین روز خود رسیده است، به نظر می‌رسد روند افزایش و کاهش طول روز از سال ۲۰۲۰ از کوتاه شدن به سمت طولانی شدن تغییر کرده است. این تغییر در ۵۰ سال گذشته بی سابقه بوده است. دلیل این تغییر مشخص نیست. تغییرات در سیستم‌های آب و هوا یا رویداد‌های پشت سر هم لانینا باشد ممکن است عواملی باشند که در این تغییر دخیل هستند. البته این موارد قبلا هم رخ داده بودند.

دانشمندان حدس می‌زنند که این تغییر مرموز اخیر در سرعت چرخش سیاره مربوط به پدیده‌ای به نام «لرزش چندلر» باشد. انحرافی کوچک در محور چرخش زمین با دوره‌ای حدودا ۴۳۰ روزه.

بیشتر بخوانید

• اگر ماه به یک دوم فاصله کنونی اش با زمین برسد، چه اتفاقی می‌افتد؟