حدودا سه سال پیش قطعه یک آزادراه تهران-شمال زیر بار ترافیک رفت. منطقه یک آزادراه تهران-شمال یکی از مناطق چهارگانه آزادراه مذکور که طول آن ۳۲ کیلومتر است. مسیر این قطعه از اتوبان همت بعد از تقاطع آزادگان آغاز می‌شود و تا دو راهی شهرستانک به جاده فعلی کرج-چالوس می‌پیوندد.

این منطقه یکی از مهم‌ترین قطعات آزادراه تهران-شمال است؛ به این دلیل که کل آزادراه تهران-شمال ۶۷ کیلومتر مسیر تهران-کرج-چالوس را کوتاه می‌کند که ۶۰ کیلومتر آن در منطقه یک اتفاق می‌افتد. این مسئله به لحاظ ترافیکی کمک شایانی به تردد می‌کند. ضمن این‌که بر اساساً برآوردهای صورت گرفته توسط مشاور پروژه سالانه ۸۶ میلیون لیتر سوخت صرفه‌جویی می‌شود.

کاهش تردد از محور تهران-کرج، کاهش آلودگی، ‌کوتاه شدن زمان سفر و عبور ایمن از دیگر ویژگی‌های افتتاح قطعه یک آزادراه تهران-شمال است.
یکی از روستاییان جاده کرج-چالوس می‌گوید: از بدو آغاز این طرح دائما با صدای انفجار مواجهیم و از طرفی خاک و آب روستا را آلوده می‌کنند.

زخم آزادراه بر محیط زیست

درحالی که قرار بود این آزادراه ضمن کاهش مصرف سوخت و ترافیک، از آلودگی‌های زیست محیطی بکاهد اما ظاهرا چندان هم برای طبیعت بی‌ضرر نبوده است.

معاون فنی حفاظت محیط زیست البرز گفت: احداث آزادراه تهران-شمال تخریب‌ها و آلودگی‌های زیادی را به محیط زیست البرز تحمیل کرده است.

آقای لشکری گفت: همه پیمانکاران و دست اندرکاران این طرح تخلف ندارند اما از چهار پیمانکار آن شکایت کرده ایم.

او می گوید: ورود آلاینده ها به آب، گرد و خاک از بین رفتن رستنی ها و غیرمجاز کار کردن برخی سنگ شکن ها از موضوعات شکایت ما است.

معاون فنی حفاظت محیط زیست البرز گفت: سال گذشته یک کارگاه در طرح آزادراه تهران-شمال پلمب و برای یک مسئول کارگاه قرار حبس تعزیری صادر شد.

او می گوید: توقع داریم که دست اندرکاران طرح آزادراه تهران-شمال به دنبال پایین آوردن هزینه و ایجاد راهی برای کاهش آسیب به محیط زیست باشند.

آقای لشکری گفت: جاده از ضرورت های تمدن و زندگی امروزی است اما باید پیوست های محیط زیستی آن نیز رعایت شود.

گفتنی است  ۹پیمانکار و حدود هزار و ۷۰۰ نفر به صورت مستقیم در طرح آزادراه تهران-شمال فعالیت می‌کنند.

هفت روستا، قربانیان طرح/ نظارت، کافی یا ناکافی؟

معاون شرکت احداث و بهره برداری آزادراه تهران-شمال گفت: هفت روستا از محدوده شهرستانک تا پیچ سرهنگ درگیر عملیات اجرایی ما هستند.

آقای سلیمان بیگی گفت: وقتی قرار است کارعمرانی انجام شود ممکن است معضلاتی را هم به همراه داشته باشد و امکان ندارد که طرحی مانند طرح ملی آزادراه تهران-شمال بدون مشکل باشد.

او می گوید: کل محور آزادراه تهران-شمال در منطقه حفاظت شده است و پیمانکاران سعی کردند که در حداقل فضا کار خود را انجام دهند حتی برخی منازل روستایی ها را برای سکونت اجاره کرده اند.

معاون شرکت احداث و بهره برداری آزادراه تهران-شمال گفت: آب منطقه ای، منابع طبیعی و محیط زیست دائما برکار ما نظارت دارند.

او می گوید: قبول دارم که وقتی عملیات حمل و نقل، انفجار و... انجام می شود برای ساکنان مشکلاتی را ایجاد می کند.

قطعه دوم آزادراه و هزینه‌های جدید

به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، قطعه دوم آزادراه تهران-شمال تا پایان سال زیربار ترافیک می رود.

خادمی گفت: در این مسیر ۲۲ کیلومتری دو هزار نفر در ۸۰ جبهه مشغول کار هستند.

او می گوید: خط شمال به جنوب قطعه دوم آزادراه تهران-شمال سال آینده افتتاح می‌شود و میزان اعتبار صرف شده از سال قبل تاکنون، در این قطعه ۲۰ هزار میلیارد ریال و نیمی از این اعتبار توسط دولت تأمین شده است.

معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: وجود معارض و مسائل زیست محیطی از جمله موانع پیش‌روی اجرای طرح‌های راهسازی است و اجرای طرح‌های راهسازی و پروژه‌های مربوط هزینه‌های کلانی درپی خواهد داشت.

انتظار می‌رود هنگام اجرای طرح قطعه دوم آزادراه تهران-شمال، عاملان تهدیدات که گلوی محیط زیست را می‌گیرد درنظر بگیرند.

پیوستی که یا نیست یا هست و اجرا نمی‌شود

درنظر گرفتن پیوست‌های زیست محیطی از ضرورت‌های اجرای طرح‌های خرد و کلان از جمله آزادراه تهران-شمال است. نمی‌دانیم این طرح دارای چنین پیوستی هست یا خیر که باتوجه به ملی بودن آن احتمال وجود پیوست بالاست اما ظاهرا آنچه محیط زیست را به قهقرا برده، بی‌توجهی به پیوست‌ها یا عدم اجرای آن است.

بنابراین آنچه که بیشتر از پیوست زیست محیطی مهم به نظر می‌رسد، نظارت دقیق و جدی مسئولان امر بر روند اجرای طرح است تا خدایی نکرده نفس محیط زیستی که نه برای ما و آنان بلکه ثروت کل این سرای همدلی است، به شماره نیفتد.

گزارشی از دانیال خلج