شهریور سال قبل بود که علی اکبر محرابیان وزیر نیرو وعده افزایش ظرفیت تولید برق تا ۳۰ هزار مگاوات برای ۴ سال آینده را داد. اما گویا مشکل فقط در کمبود تولید نیست. 

محمدمهدی زاهدی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، تیر امسال از ناترازی ۱۷ هزار مگاواتی شبکه تولید و توزیع برق کشور خبر داده و گفته بود  بخش قابل‌توجهی از ناترازی موجود میان تولید و مصرف برق در فصل تابستان به گرمای شدید هوا و وارد مدار شدن سامانه‌های سرمایشی بر می‌گردد که در مجموع مدیریت بار مصرف برق را به‌ویژه در این ایام ضروری می‌کند.

براساس آمار‌های سال ۱۳۹۶ کولر یکی از پر مصرف‌ترین وسایل سرمایشی بوده که بیش از ۷۰ درصد از خانواده‌های ایرانی در تابستان از آن استفاده می‌کنند.

الکتروموتور جایگزین موتور‌های قدیمی کولر

محمد توکلی فعال صنعتی و دانش بنیان در گفتگو با خبرنگار ما گفت: به طور کلی بیش از ۱۸ میلیون کولر آبی در ایران وجود دارد که اگر این تعداد، کم مصرف شوند، صرفه جویی ۹ هزار مگاواتی در شبکه توزیع برق کشور رقم می‌خورد.

او ادامه داد: به کارخانه‌های تولید کننده کولر باید ابلاغ شود که محصول با درجه انرژی پایین دیگر تولید نشود؛ موضوعی که در سال ۱۴۰۰ مصوب شد، اما اجرا و پیگیری نشد.

این فعال حوزه صنایع برق دانش بنیان، نصب الکتروموتور را راهکار صرفه جویی در مصرف برق کولر‌ها دانست و گفت: الکتروموتور مطابق با آخرین فناوری روز دنیاست و در تمام لوازم برقی امکان اضافه شدن دارد؛ مزیت الکتروموتور‌ها عمر بالا، صرفه جویی در مصرف انرژی و امکان نصب در تمام سامانه‌های برقی است.

توکلی با مقایسه مصرف برق کولر معمولی و کولر مجهز به الکتروموتور گفت: کولر معمولی در هر ساعت به طور میانگین، ۹۸۰ وات برق مصرف می‌کند، در صورتی که کولر دارای الکتروموتور ۳۱۰ وات مصرف می‌کند.

او توان فعلی تولید کولر دارای الکتروموتور را ۲۰ هزار دستگاه در سال اعلام و اضافه کرد: اگر بتوان ظرفیت تولید را تا۵۰۰ هزار دستگاه در سال رساند، با اختلاف قیمت هشت درصدی نسبت به موتور‌های معمولی، می‌توان این محصول را عرضه کرد، اما اکنون، اختلاف قیمت تقریباً ۶۰۰ هزار تومان است.

کاهش ۴۰ درصدی مصرف برق با نورگیر‌های خود تنظیم شونده

حمیدرضا توکلی از دیگر فعالان حوزه صنایع برق دانش بنیان است که با او گفتگو کردیم؛ او با بیان اینکه ۴۰ درصد از مصرف انرژی در ساختمان‌ها برای تامین روشنایی است، گفت: این در حالی است که با استفاده کمتر از روشنایی مصنوعی در طول روز به راحتی می‌توان مصرف انرژی را کاهش داد.

این فعال حوزه صنایع برق دانش بنیان بیان کرد: نورگیر‌های خود تنظیم شونده می‌تواند نور خورشید را به طبقه و اتاق‌هایی از یک ساختمان که از نور طبیعی در طول روز محروم هستند، انتقال دهد به طوریک ه نیازی به روشن کردن نور مصنوعی در طول روز نباشد.

توکلی افزود: طراحی یک ساختمان باید به شکلی باشد که در طول روز نیازی به روشن کردن لامپ نباشد، اما به دلیل شیوه ساخت و ساز، معمولا نیازمند نور مصنوعی در بنا‌ها هستیم.

او گفت: قرار است با همکاری شهرداری اصفهان در یکی از مراکز عمومی مثل قطار شهری یا پارکینگ‌های تاریک، سامانه نورگیر‌های خود تنظیم شونده، اجرا شود تا علاوه بر تامین نور طبیعی و کاهش مصرف، اهمیت صرفه جویی بین مردم نهادینه سازی شود.

این فعال حوزه صنایع برق دانش بنیان توضیح داد: قیمت هر دستگاه نورگیر خود تنظیم شونده به طور میانگین ۴۵ میلیون تومان است و براساس ابعاد ساختمان، تعداد طبقات و اتاق‌ها و... رقم اجرای سامانه در بنا تغییر می‌کند.

مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان اولویت اصلی ساختمان‌های جدید

نوید مسائلی مسئول واحد انرژی سازمان نظام مهندسی ساختمان اصفهان با بیان اینکه طراحی ساختمان‌ها متناسب با محیط زیست در اولویت است به خبرنگار ما گفت: برای حرکت به این سمت راه طولانی درپیش است.

او اظهار کرد: برنامه‌های پیش روی نظام مهندسی، اجرای مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در ساختمان‌های نوساز و مدیریت مصرف انرژی در ساختمان‌های موجود است؛ بر این اساس ۴۶۰ مهندس در استان با گذراندن دوره‌های آموزشی به عنوان بازرس انرژی آماده شده اند تا در بحث ممیزی انرژی در ساختمان‌ها ورود پیدا کنند.

مسئول واحد انرژی سازمان نظام مهندسی ساختمان اصفهان، افزود: این بازرسان انرژی پس از ارزیابی معماری و تاسیسات الکتریکی و مکانیکی ساختمان‌های موجود، نقاط ضعف یا قوت این ساختمان‌ها را مشخص می‌کنند تا در مسیر بهره‌وری انرژی اقدام شود.

مسائلی با بیان اینکه مدیریت انرژی در ساختمان‌های نوساز، اولویت اصلی مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان است گفت: بر این اساس مهندسان معماری، الکترونیک و مکانیک باید در نقشه هایشان الزامات این مبحث را لحاظ کنند؛ این الزامات از عایق سازی پوسته خارجی ساختمان تا تجیهزات کاهنده مصرف انرژی همچنین سامانه‌های روشنایی متناسب با محیط زیست را شامل می‌شود.

او ادامه داد: مسیر رسیدن به ساختمان‌های سبز و پایدار طولانی است، چون حتی اگر مبحث ۱۹ اجباری هم شود تازمانی که قیمت حامل‌های انرژی واقعی نشود خیلی نمی‌توان دراین حوزه موفق بود.

عایق سازی پوسته خارجی ساختمان‌ها در صورت همکاری شهرداری

مسئول واحد انرژی سازمان نظام مهندسی ساختمان اصفهان، تشریح کرد: برای مثال، در ساختمانی هم که طبق اصول پایداری انرژی ساخته شود تا وقتی انرژی‌های تجدید پذیر صرفه اقتصادی برای آن نداشته باشد، عملاً کارایی بنا از دست می‌رود.

مسائلی با یادآوری اینکه مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان در دهه ۸۰ الزام و ابلاغ شد، اما همچنان در کل کشور اجرانشده گفت: طرح‌های دانشجویی که در زمینه انرژی‌های نو و ساختمان‌های سبز اجرا می‌شود تا زمانی که مقررات در سطح ملی اجرا نشود، راه به جایی نمی‌برد.

او پیش بینی کرد  اگر شهرداری و دیگر دستگاه‌های نظارتی همراهی کنند، عایق سازی پوسته خارجی ساختمان‌ها دست کم تا سه ماه آینده در طراحی نقشه‌ها اعمال می‌شود.

نصب پنل‌های خورشیدی، پر هزینه، اما به صرفه

مسئول واحد انرژی سازمان نظام مهندسی ساختمان اصفهان، با بیان اینکه شرکت توزیع برق زیر بار خانه‌هایی با نیروگاه خورشیدی که برقش به کامل از طریق پنل‌های خورشیدی تامین شود، نمی‌رود گفت: تمام پنل‌های نصب شده بر پشت بام ساختمان‌ها باید به شبکه توزیع برق متصل باشند. علاوه بر این عدم اتصال به شبکه توزیع برق برای مالکان آن پنل‌ها سود آنچنانی ندارد.

مسائلی افزود: بهایی که شرکت توزیع برق به مالکان این نیروگاه‌ها می‌پردازد تقریباً پنج برابر قیمتی است که آن‌ها به ازای خرید برق به این شرکت می‌پردازند به این ترتیب که قیمت هر کیلووات ساعت برق شرکت توزیع برق۲۰۰تومان است، اما مالک پنل خورشیدی می‌تواند این میزان را به قیمت ۱۰۰۰تومان به شرکت برق بفروشد.

بیشترین پنل‌های خورشیدی کشور، بر پشت بام منازل اصفهانی‌ها

سیدمحمدرضا نوحی سخنگوی صنعت برق اصفهان با بیان اینکه در کل کشور نزدیک به ۵۰۰ مگاوات نیروگاه خورشیدی ایجاد شده گفت: اصفهان رتبه اول نصب پنل‌های خورشیدی در پشت بام منازل مسکونی را در کشور دارد.

او به خبرنگار ما گفت: وزیر نیرو برنامه۳۰ هزار مگاواتی تامین برق را تاچهارسال آینده کلید زده که شامل۱۰هزار مگاوات نیروگاه تجدید پذیر، تولید۱۰ هزار مگاوات برق در صنایع برای تامین نیازشان و ۱۰ هزار مگاوات مربوط به ارتقای ظرفیت نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی و افزایش بازدهی نیروگاه‌هاست.

سخنگوی صنعت برق اصفهان افزود: صنایع کوچک با ساخت نیروگاه‌های خود تامین علاوه بر تامین برق خود می‌توانند مازاد آن را به وزارت نیرو بفروشند.

نوحی با بیان اینکه هر مشترک تا دوبرابر رقم ثبت شده روی کنتور خود می‌تواند نیروگاه خورشیدی نصب کند گفت: وزارت نیرو هرکیلووات برق را با قیمت حدود ۱۴۵۰تومان خریداری می‌کند؛ یعنی یک نیروگاه ۱۰ کیلوواتی خورشیدی که روی پشت بام نصب شود، پس از سه تا چهار سال بازگشت سرمایه دارد.

او ادامه داد: یک نیروگاه ۱۰ کیلوواتی که با متوسط قیمت ۲۰۰ میلیون تومان راه اندازی می‌شود، ماهیانه ۴ میلیون تومان درآمد برای خانواده به ارمغان می‌آورد.

افزایش مصرف برق در روز‌های گرم تابستان و شب‌های سرد زمستان

همچنین نیاز بیشتر به برق با گسترش صنایع و تنوع نیاز‌های جامعه این باور را تقویت می‌کند که با وجود همه طرح‌های دولتی برای تولید بیشتر برق باید راهکار‌هایی را اجرایی کرد که فراتر از توصیه به خاموش کردن لامپ‌های اضافی باشد. در واقع باید به سمت و سویی حرکت کرد که مصرف برق از اساس، در منازل و مکان‌های عمومی، بهینه باشد.

گزارش از مهران اسماعیلی