معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان گفت: پایش‌های میدانی و تحلیل تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که حدود ۹۸ درصد از پهنه تالاب گاوخونی خشک است.

وی با بیان اینکه در ۲۰ سال اخیر رهاسازی آب برای تامین حقابه کامل تالاب گاوخونی انجام نشده است، اظهار داشت: فقط در نیمه دوم سال ۹۸ حدود ۵۰ میلیون متر مکعب از حقابه تالاب در چند روز رهاسازی موقت آب از سد رودشتین تامین شد، اما دیگر هیچ رهاسازی آبی برای آن نداشتیم و امسال هم که چند نوبت آب زاینده رود برای شرق اصفهان رهاسازی شد، آبی به تالاب نرسید.

وی حقابه تالاب بین المللی گاوخونی در یک سال را ۱۷۶ میلیون متر مکعب برآورد کرد و گفت: در حال حاضر حدود ۱۰۰ لیتر بر ثانیه آب از محل زهاب کشاورزی و پساب از بالادست و ایستگاه شاخه کنار وارد تالاب می‌شود.

اکبری با بیان اینکه در زمانی که تالاب وضعیت آبی نرمال داشت، سالانه بطور میانگین حدود ۲۰ هزار قطعه پرنده از گونه‌های مختلف وارد تالاب می‌شد که در برخی سال‌ها به ۱۵۰ هزار قطعه می‌رسید، گفت: تعداد پرندگان در ۲ دهه گذشته به تدریج کاهش یافته و بر اساس سرشماری در سال گذشته به ۳۰۰ تا ۴۰۰ قطعه رسید.

به گفته وی، فلامینگو‌ها که از پرندگان شاخص مهاجری بودند که به تالاب گاوخونی اصفهان می‌آمدند در حال حاضر به تعداد بسیار کم وارد تالاب می‌شوند بطوریکه در ۲ سال گذشته حدود ۴۰۰ قطعه و پارسال حدود یکصد قطعه آن در تالاب گزارش شد درحالیکه در سال‌های وضعیت آبی نرمال به چند هزار قطعه می‌رسید.

اکبری ادامه داد: در پایین دست زاینده رود و بین سد رودشتین تا تالاب گاوخونی به فاصله حدود ۸۰ کیلومتر مقداری زهاب کشاورزی و پساب وجود دارد و بدلیل حداقل رطوبت موجود، تعدادی پرنده در آن محدوده به ویژه حدفاصل اژیه تا شاخه کنار وجود دارد.

وی با بیان اینکه اگر وضعیت خشکی تالاب به همین منوال ادامه یابد ممکن است تا یک ماه دیگر صد درصد آن خشک شود، تصریح کرد: اگر آبی به تالاب نرسد به کویر تبدیل می‌شود و بیابان زایی را به عنوان پدیده‌ای خطرناک توسعه داده و ارزش‌ها و کارکرد‌های واقعی خود را از دست می‌دهد و به محلی برای تهدید‌های جدی مانند غبارخیزی و توسعه بیابان تبدیل می‌شود.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان برخی از کارکرد‌های تالاب گاوخونی را تعدیل آب و هوا، کاهش اثرات فرونشست زمین، جلوگیری از سیلاب، حفاظت از ذخائر ژنتیکی و تنوع زیستی و مباحث گردشگری و تاریخی دانست و افزود: اگر تالاب خشک شود با توجه به موقعیت ویژه آن در فلات مرکزی، کارکرد‌های خود را از دست می‌دهد یا به حداقل می‌رسد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر حداقلی از کارکرد‌های تالاب مانند گردشگری آن وجود دارد، خاطرنشان کرد: نگاه ویژه‌ای در سطح ملی و استانی برای تامین حقابه تالاب گاوخونی شکل گرفته و امید است به نتایج خوبی منتج شود، زیرا می‌توان با هم افزایی و همکاری بین بخشی و متناسب با بارش، حجم آب و ذخیره منابع آبی، کسری از حقابه تالاب را تامین کرد.

اکبری افزود: اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان در پنج سال اخیر چهار طرح لایروبی بطور غیر پیوسته از سد رودشتین تا ورزنه و نزدیک تالاب به طول ۶۰ کیلومتر اجرا کرده که در استفاده بهینه از حداقل رطوبت موجود و ایجاد جریان آب به سمت تالاب موثر بوده است.

گاوخونی یکی از تالاب‌های بین المللی ایران است که در کنوانسیون رامسر در سال ۱۹۷۵ به ثبت رسید. این تالاب با وسعتی حدود ۴۷۶ کیلومتر مربع در انتهای مسیر رودخانه زاینده رود و در فاصله ۱۴۰ کیلومتری جنوب شرقی اصفهان قرار دارد. حداقل نیاز آبی زیست محیطی سالانه گاوخونی ۱۷۶ میلیون مترمکعب محاسبه و تعیین شده است. به دلیل محقق نشدن این حقابه، گاوخونی خشکیده و کارشناسان نسبت به فعال شدن کانون گردوغبار آن هشدار داده‌اند.

منبع:ایرنا