امیرمومنان، حضرت علی(ع) به همسر و فرزندان خود احترام می گذاشتند و اسناد متعددی به این موضوع اشاره می کنند؛ به طوری که در کتاب «من لایحضره الفقیه» نوشته شده است: «در کار‌های خانه از قبیل پاک کردن عدس، جارو و دستاس کردن به همسر خود کمک می‌کردند.» و در «بحارالأنوار» تأکید شده است: «با نگاه به همسرشان، تمام غم و اندوه‌های دل حضرت برطرف می‌شد.» و در «الکافی» بیان شده است: «حضرت علی (ع)، طراوت زن را که مانند گل است وابسته به نوع باغبانی مرد می‌دانستند.» و در «المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء» به حیا و غیرت داشتن امیرمومنان (ع) درمورد همسر خود، حضرت زهرا (س) اشاره شده و در «نهج البلاغه» با اشاره به مسئولیت پذیری حضرت علی (ع)، نوشته شده است: «در تأمین هزینه‌های زندگی در مقابل همسرشان مسئولیت پذیر بودند.» و در این خصوص، در «الاحتجاج یا احتجاج طبرسی» نقل شده است: «در انجام وظایفشان در مقابل همسر، سستی نکرده و در حدّ قدرت و توان، انجام داده اند.» و در «کشف الغمة فی معرفة الائمة» تأکید شده است که امیر مومنان (ع) هرگز باعث خشمگینی حضرت زهرا (س) نشدند و او را به انجام هیچ کاری اجبار نکردند.

حضرت امیرالمومنین (ع) شیوه‌های خوبی برای تربیت فرزندان خود داشتند؛ به طوری که در کتاب «نهج البلاغه» از ایشان نقل شده است: «فرزندان خود را به عادات و آداب خود مجبور نکنید؛ زیرا آن‌ها برای زمانی غیر از زمان شما خلق شده اند.» و یا در «شرح ابن‌ابی‌الحدید» تأکید شده است: «نصیحت کردن فرزندت در خصوص دیگران، باعث کوبیدن شخصیت او می‌شود.» و یا در همین کتاب نقل شده است: «هرگاه نوجوانی را ملامت کردی توجیهی برای گناهش بگذار، تا سختگیری تو، او را به لجبازی وا ندارد.» و در «غرر الحکم» نوشته شده است: «زیاده روی در ملامت کردن فرزند، شعله لجاجت او را روشن می‌کند.»