دنیای امروز به علت چگونگی ساخت، نحوه توزیع قدرت و نقش یابی مناطق در معنای قدرت گیری کشورهای نوظهور از گذشته خود متفاوت شده و دیگر به مانند دهه‌های پیشین نمی توان از راهبردهای تک بعدی برای پیشبرد منافع ملی بهره برد.

در این وضعیت درحالی که دنیا از قطبیت واحد فاصله گرفته و به سمت یک جهان چندقطبی حرکت می‌کند الزامات جدید ایجاب می کند تا از همه کشورها در مناطق مختلف برای توسعه و پیشرفت استفاده کرد.

 چنین رویکردی علاوه بر تشکیل ایرانی قوی می تواند به ادغام اقتصادی ایران در جهان و بازدارندگی در مقابل تهدیدات روزافزون که تحریم ها نیز از نمونه های آن هستند، بیانجامد.

دنیا از جهان تک قطبی به رهبری آمریکا فاصله گرفته و درحال حرکت به سمت «چندجانبه‌گرایی اقتصادی» است 

با روی کار آمدن دولت سیزدهم پیش‌بینی می‌شد که ایران با شرایط و وضعیت نوینی در سیاست خارجی روبه رو شده و جهت‌گیری سیاست خارجی کشورمان متمرکز بر «چندجانبه‌گرایی اقتصادی»، تقویت «سیاست همسایگی» به معنی وسیع آن و تقویت حضور در سازمان‌های منطقه‌ای خواهد بود.

که البته همینگونه نیز شد و ایران با تبدیل عضویت ناظر به رسمی در سازمان همکاری‌های شانگهای، درخواست عضویت در گروه بریکس و شرکت رئیس جمهور کشورمان در اجلاس بریکس پلاس را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد.

حالا اما ایران به دنبال استفاده از یکی دیگر از این سازمان های بین المللی است که با داشتن ظرفیت های عظیم چندین سال است بلا استفاده و مغفول مانده است.

دو روز پیش بود که عبدالغدیر امام - دبیرکل سازمان همکاری اقتصادی هشت کشور در حال توسعه (موسوم به دی هشت) به تهران سفر کرد و با مهدی صفری - معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه دیدار و رایزنی کرد.

دبیرکل سازمان دی هشت همچنین به معرفی برخی برنامه های در دست انجام در حوزه های مرتبط با تجارت از جمله سیستم پرداخت و اتاق تهاتر دی هشت پرداخت و پیشنهاد کرد کشورهای عضو پروژه های مشترک منطقه ای را به اجرا گذارند.

ایران همکاری در حوزه های نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی و سایر تولیدات دانش بنیان را به دبیرکل گروه دی هشت پیشنهاد می‌کند

مهدی صفری نیز متقابلا به توانمندیها و دستاوردهای ایران در حوزه های مختلف نظیر نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی و سایر تولیدات دانش بنیان، کشاورزی و خدمات فنی و مهندسی پرداخت و آمادگی شرکتهای ایرانی برای اجرای پروژه های مختلف در کشورهای عضو دی هشت را اعلام کرد.

عبدالغدیر امام که دیروز عصر نیز با حجت‌الاسلام رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران دیدار کرد مورد توجه قرار گرفتن ظرفیت جمعیت برای کشورهای عضو سازمان «دی ۸» و افزایش تبادلات تجاری میان اعضا را دو رویکرد مهم مدیریتی خود از زمان تصدی دبیر کلی این سازمان عنوان کرد.

 رئیس جمهور نیز با تاکید بر اینکه سیاست ایران همکاری با سازمان‌های منطقه‌ای، بین المللی و کشورهای جهان است، گفت: ظرفیت‌های زیادی در کشورهای «دی ۸» برای افزایش تبادلات تجاری و ترانزیت کالا وجود دارد که مغفول مانده است.

حجت‌الاسلام رئیسی با بیان این انتقادات نسبت به کم کاری های صورت گرفته در روابط ایران و گروه دی هشت در سالیان گذشته پیشنهاد می‌دهد ایران دستاوردهای فناورانه و دانش‌بنیان خود را با دیگر کشور‌های «دی ۸» به اشتراک بگذارد.

رئیس جمهور در دیدار با عبدالغدیر امام تاکید می‌کند ظرفیت‌های تجاری و ترانزیتی کشورهای دی ۸ مغفول مانده است

در واقع آنچه از این دیدار حاصل شد این بود که در شرایطی که آمریکا نمی‌خواهد کشورهای در حال توسعه رشد کنند و علاقه مند است این کشورها به هر نحوی به نظام سلطه وابستگی داشته باشند، اعضای این سازمان تلاش کنند ضمن فعال‌سازی ظرفیت‌های خود تبادلات تجاری بین کشورهای عضو را افزایش دهند.

اما گروه دی هشت چه ظرفیت‌های مغفولی برای همکاری دارد که مسئولان سیاست خارجی ما در سال‌های گذشته از توجه به آن غفلت کرده اند؟

گروه D8 در طول مدت زمان دو دهه، به تدریج به بستری ارزشمند برای ارتقای همکاری های اقتصادی مؤثر بین اعضای آن تبدیل شده است.

سازمان همکاری اقتصادی هشت کشور در حال توسعه (دی هشت) مرکب از هشت کشور مسلمان در حال توسعه شامل بنگلادش، مصر، اندونزی، جمهوری اسلامی ایران، مالزی، نیجریه، پاکستان و ترکیه است که با هدف ارتقا سطح توسعه و رفاه کشورهای عضو و کسب جایگاه والا در نظام اقتصادی جهان در سال ۱۳۷۶ به پیشنهاد نجم الدین اربکان (رهبر حزب اسلام‌گرای رفاه و نخست وزیر وقت ترکیه) پایه گذاری شد و مقر این سازمان در استانبول است.

تصویری  از اولین اجلاس سران دی هشت با حضور مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی رئیس جمهور اسبق کشورمان

نخستین اجلاس سران دی هشت با حضور سه رئیس جمهور از جمله مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی، و چهار نخست‌وزیر و یک وزیر خارجه در خرداد ۱۳۷۶ در شهر استانبول ترکیه برگزار شد.

ساختار گروه دی هشت سه سطح دارد که شامل اجلاس‌های سران (که هر دوسال یکبار برگزار می‌شود) شورا و کمیسیون می‌شود.

شورا اصلی‌ترین نهاد تصمیم ساز متشکل از وزاری خارجه سازمان و کمیسیون نیز نهاد مرکب از نمایندگان (کمیسیونرهای) اعضا است.

همچنین بر اساس تصمیم پنجمین اجلاس سران در اندونزی (۲۰۰۶) ساختار دبیرخانه هم شامل دبیرکل، رئیس دبیرخانه و اقتصاددان است.

اما مهمترین مسئله این است که ۱۵ درصد از کل منابع نفتی جهان و ۲۳ درصد از کل گاز جهان در اختیار اعضای این گروه است.

هشت کشور عضو دی هشت با بازاری نزدیک به ۱ میلیارد نفر ظرفیتی عظیم اما مغفول مانده برای ایران امروز

مجموع جمعیت ۸ کشور عضو این گروه نزدیک به ۱ میلیارد نفر است و با وجود آن که در مجموع٬ حجم مالی اقتصاد این کشورها نزدیک به ۴ هزار میلیارد دلار است.

 اما میزان مبادلات تجاری اعضا در داخل گروه با همدیگر٬ به رقمی معادل ۱۱۰ میلیارد دلار رسیده و و متوسط نرخ رشد سالانه نیز ۶ درصد است.

 با این حال، هدف تجارت داخلی بین اعضای گروه D8، ۵۰۰ میلیارد دلار است که دستیابی به این هدف نیازمند تسهیلات مناسب است.

حال که گزارش‌های اقتصادی اخیر صندوق بین المللی پول پیش‌بینی کرده نرخ رشد پایین و رکود برای اقتصاد جهانی به وقوع بپیوندد، تردیدی نیست که در چنین شرایطی، بیش از هر زمانی برای کشوری همچون ایران ضرورت دارد تا چندجانبه گرایی اقتصادی و بازرگانی را در چارچوب سازمان های بین المللی نظیر دی هشت ارتقا داده و تقویت نماید.