نقل و انتقالات در سراسر دنیا فصل تابستان و زمستان آغاز می‌شود و هر سال افزایش نامحسوسی را در سراسر جهان شاهد هستیم.

اگر شاخه اقتصادی نقل و انتقالات را بررسی کنیم شاید این مقوله در دسته اقتصاد خُرد قرار بگیرد یعنی اقتصاد خرد چگونگی تعامل بین بازیگران خُرد در بازار‌های منفرد را بررسی می‌کند که البته این موضوع با فرض کمیابی واحد‌های مبادله پذیر دستخوش نوسان است.

نقش‌های تعیین کننده در بازار نقل و انتقالاتی شاید ۲ عامل اصلی دارد که اولین آن مرغوبیت بازیکن است که آن هم تحت تاثیر عوامل درون تیمی و برون تیمی قابل افزایش است.

دومین موضوع قابل بحث در این بازار میزان تقاضا است که تعیین می‌کند که آیا چه میزان افزایش قیمت برای این مرغوبیت لحاظ خواهد شد که این دومی منجر به اتفاقاتی است که باعث سیر صعودی ارقام می‌شود و عامل این تقاضا اگر چه به ظاهر مرغوبیت و میزان مهارت بازیکن است، اما این دلال‌ها و مدیران برنامه هستند که این ارقام را به دلخواه تغییر می‌دهند و عاملی برای تورم در بازار خاص این واحد خواهد شد و این روند در ادامه روند افزاینده و نامنظم افزایش قیمت‌ها تورم و در دوره‌های بعدی به رکود اقتصادی منجر می‌شود.

شاید سوال پیش بیاید که مگر در تمام دنیا این افزایش قیمت در نقل و انتقالات وجود ندارد، اما نکته مهم این است که درآمد زایی باشگاه‌ها می‌تواند این معضل را از بین ببرد و به نوعی به یک داد و ستد پر رونق تبدیل کند و موارد فوق در فوتبال ما به دلیل منابع محدود درآمدی است و شاید نسبت به عرف نقل انتقالات در دنیا تفاوت عمده‌ای دارد.

بیشتر بخوانید

• ولخرجی به سبک صنعتی‌ها/ ماجرای پول مفت و علف خرس!

اما دلال‌ها و مدیران برنامه از روش‌های خاصی برای بازار گرمی استفاده می‌کنند در ابتدا باید به موضوع گرمی بازار اشاره کرد.

تعداد محدود بازیکنان با کیفیت،  عامل اصلی گرمی بازار نقل و انتقالات هستند.  یعنی منابع محدود تیم‌ها را وارد بازی رقابتی می‌کند و دلیل اصلی این اتفاق کاهش تولید بازیکن در تیم‌های پایه‌ به نسبت سال‌های گذشته است.

گرمی این بازار با شگرد‌های خاص به بازار گرمی تبدیل شده است و بازیکنان به راحتی با استفاده از ابزار‌های مختلفی، چون دلال‌ها و مدیران برنامه و با سلاح رسانه صفر قرارداد‌ها را هر روز افزایش می‌دهند و این ارقام امروز برای معمولی‌ترین بازیکنان به بیش از چند میلیارد تومان رسیده است.

نقش دلالان در افزایش قیمت بازیکنان 

حسین عبدی پیشکسوت پرسپولیس گفت: نقش دلالان  را در بازار نقل و انتقالات خیلی پررنگ می‌بینم. به هر حال این هنر دلالان است که بازیکن را با قیمت بالا جابه جا می‌کنند. خیلی از بازیکنان با دلالان قرارداد دارند و آن‌ها بازیکنان را به تیم‌های مختلف انتقال می‌دهند.

به گفته حسین بادامکی بازیکن سابق تیم فوتبال پرسپولیس، دلال‌ها به منافع خود فکر می‌کنند. آن‌ها مالیاتی نمی‌دهند و برای بیشتر شدن کمیسیون خود قیمت بازیکنان را بالا برده‌اند. کیفیت بازیکنان ما نسبت به پارسال پایین آمده  و شاهد کاهش سطح کیفی مسابقات لیگ برتر فوتبال هستیم.  

واژه میلیارد تومان در شرایط فعلی اقتصادی کشور و در قشر متوسط به پایین کلمه بیگانه است. آیا فوتبال با تمام جذابیت هایش دریافتی‌های معقولی نسبت به عموم مردم دارد؟ فوتبال در ذات خود یک تفریح است که معمولا هفته‌ای چند ساعت می‌تواند سرگرمی ایجاد کند و البته در کنار آن به تندرستی و سلامت افراد کمک می‌کند.

تفاوت فوتبال در کوچه و خیابان و فوتبال حرفه‌ای در نوع تمرینات و میزان زمانی است که برای آن صرف می‌شود پس به نوعی ماهیت تفریحی آن را زیر سئوال نمی‌برد. مقایسه کنید با فردی که به عنوان یک کارگر ساده در کارخانجات و یا ... روزانه ۸ الی ۱۰ ساعت فعالیت می‌کند.

رقم ۵ میلیارد تومان برای یک بازیکن در طول یک فصل یعنی ماهی ۴۱۶ میلیون تومان و در مقابل کارگر ساده یک کارخانه حدود ۱۰ برابر در سال بیشتر است. پاسخ این سئوال در سال‌ای اخیر با یک جواب همراه بوده است: «عمر قهرمانی و ورزش حرفه‌ای کوتاه است و باید درآمد بیشتری داشته باشد و شاید مصدومیت احتمالی عمر ورزش حرفه‌ای را کوتاه کند».

آیا در مشاغل دیگر احتمال مصدومیت وجود ندارد؟ در مشاغل دیگر کشور افراد بالای ۳۰ سال تازه می‌توانند شغلی برای خود دست و پا کنند و آمار بیکاری این موضوع را تایید می‌کند و این در حالی است که بازیکن حرفه‌ای فوتبال اگر در ۳۲ سالگی هم با میلیارد‌ها تومان پول بازنشست شود تازه به فرض اینکه در دنیای مربیگری نباشد باز هم می‌تواند شغلی مناسب برای خود دست و پا کند.
‌
می‌شناسیم فوتبالیست‌هایی را که از همین درآمد فوتبال برای خود فعالیت‌های اقتصادی راه اندازی کردند و در چند سال سرمایه خود را چندین برابر کردند. بازیکنان فوتبال در سال‌های اخیر راه درآمد بیشتر را یاد گرفتند و ارزش پولی که دریافت می‌کنند به مراتب بیشتر از ارزش فنی آن‌ها در زمین است و به جز دلالان و مدیران برنامه ضلع سومی هم در این ماجرا وجود دارد.

مدیران عامل تیم‌های و هواداران در سوی دیگر این ماجرا قرار دارند و رقابت برای جذب بازیکن هر روز رقم را بالاتر می‌برد. به عنوان مثال سال گذشته بازیکنی به یکی از باشگاه‌های پر طرفدار تهرانی مراجعه کرد و ساعتی بعد باشگاه رقیب رقم را افزایش داد و در یک ساعت بالای یکی، ۲ میلیارد تومان در آمد فقط به عشق رنگ‌ها و شاید بهتر بگوییم بازی با رنگ‌ها در کمتر از یک ساعت به جیب بازیکن می‌رود.

قیمت بازیکنان غیرمنطقی است 

امیر حاج رضایی کارشناس فوتبال گفت:  قیمت بازیکنان غیر منطقی است. اگر از جامعه فوتبال خارج شویم و نگاه خود را گسترده‌تر کنیم متوجه می‌شویم قیمت‌هایی واقعی نیستند؟ من فکر می‌کنم یک جور فرصت طلبی ایجاد شده است. بازیکنان متوجه شده اند که با زیاده خواهی می‌توانند پول بیشتری به دست آورند. وقتی به این موضوع فکر می‌کنم ناخودآگاه به یک قیاس کشیده می‌شوم. وقتی بازیکنان این روز‌های فوتبال را با بازیکنان دهه ۶۰ و حتی نسل خودم مقایسه می‌کنم می‌بینم به غیر از چند مورد استثناء بازیکنان امروزی سطح کیفی پایین تری دارند.

حاج رضایی گفت: با دیدن افزایش قیمت‌ها واقعا متحیر می‌شوم. وقتی از طریق رسانه‌ها متوجه می‌شوم فلان بازیکنی که فوتبالش را دیده ام چه قیمتی دارد. بخشی از این اتفاق تحت تاثیر مدیریت ضعیف است که به راحتی تسلیم می‌شود. بخشی دیگر این موضوع به این مربوط می‌شود که ما آکادمی نداریم که بازیکن تولید کند. با بالا رفتن تعداد بازیکن خوب در بازار نقل و انتقالات قیمت‌ها نیز شکسته خواهد شد و این افراد دیگر نمی‌توانند چنین قیمت‌های نجومی را برای خودشان تعیین کنند.

 کارشناس فوتبال درباره اینکه تیم‌های دولتی در این افزایش قیمت‌ها تاثیر دارند یا خیر، گفت: تیم‌های دولتی دلشان برای کسی نمی‌سوزد و این پول را از دولت می‌گیرند و به بازیکنان تزریق می‌کنند. بخش خصوصی نمی‌تواند پا به پای دولتی‌ها پیش بروند. این اتفاق می‌تواند توسط باشگاه‌هایی که به عنوان مثال پشتوانه‌ای مانند شرکت‌های خودروسازی و یا صنایع سنگین هستند رخ دهد.

حاج رضایی  گفت: وقتی بازیکن وارد زمین می‌شود همه متوجه می‌شوند که او کیفیت لازم را ندارد. بحث در مورد این موضوع می‌تواند گسترش پیدا کند و از کارشناسان اقتصادی سوال شود که دلیل این اتفاق چیست. ما در زندگی روزمره خود گاهی اوقات با دیدن این قیمت‌ها حیرت زده می‌شویم. همه چیز به هم وصل است و یکسری فرصت طلب چه در فوتبال و چه در جامعه در حال سوء استفاده از این موضوع هستند. انگار هیچ نظارتی روی این اتفاقات وجود ندارد.