همه خبرنگاران و رسانه‌ها بر این امر اذعان دارند که اولین اصل برای فعالیت در این حیطه رعایت امانتداری در ثبت و انتشار اخبار است. امانتداری در ثبت و انتشار خبر یعنی روایتی را از اتفاقی که رخ داده، بیان کرده و منتشر کنیم که به معنی کامل بیان کننده واقعیت ماجرا باشد بدون کم و کاست. هرچند در مقام عمل بسیاری از رسانه‌ها به این اصل پایبند نیستند.

نگاهی به رسانه‌های فارسی زبان غربی که به اعتراف خود غربی‌ها نوک حمله عملیات روانی ایشان است، به وضوح نشان می‌دهد که جز دشمنی و غرض ورزی با ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی ایران هدفی را دنبال نمی‌کنند و بی اخلاقی در کار خبر را به سرحد ممکن رسانده‌اند که آخرین نمونه آن رفتار این رسانه‌ها همچون بی‌بی‌سی فارسی، صدای آمریکا، تلویزیون ماهواره‌ای منوتو و ... در رابطه با انعکاس اخبار حادثه متروپل آبادان است.

ماجرای غم انگیز متروپل آبادان دارای چندین بُعد است. ساختمانی به آن عظمت فروریخته است و در درجه اول مهمترین بُعد آن انسان‌هایی هستند که زیر تلی از بتون و آهن قرار گرفته‌اند و نیاز به کمک دارند. بُعد دیگر آن پیگیری قضایی کوتاهی در مسائل فنی ساخت این مجتمع بزرگ است.

بُعد دیگر آن مردمی هستند که از چنین اتفاق بزرگ شوکه شده‌اند، از غم از دست دادن عزیزان و همشهری‌های خود ناراحت هستند، احساساتشان غلیان کرده و عصبانی‌اند. بٌعد دیگر این واقعه امکان سوء استفاده از فرصت ایجاد شده برای دستبرد به فروشگاه‌هایی است که در اثر ریزش بخشی از ساختمان متروپل راه دسترسی به آنجا فراهم شده و پلیس باید مانع از چنین اتفاقی شده و امنیت را برقرار کند. بُعد دیگر آن فعالیت بی وقفه و شبانه روزی نیرو‌های امدادی و خدماتی و پشتیبانی این نیرو‌ها است و ابعاد دیگری که برای این حادثه متصور است.

حال اگر یک خبرگزاری بخواهد این حادثه را روایت کند و اگر بخواهد پایبند به اصل امانتداری باشد و خود را نسبت به انتقال صحیح و واقعی این خبر متعهد و مسئول بداند باید در اخبار خود همه این ابعاد را پوشش دهد. اما اگر یک خبرگزاری تنها بخشی و تعدادی از این ابعاد را پوشش داده و به مابقی توجهی نکند، نه تنها خدمتی به جامعه بشری ارائه نداده است بلکه به خاطر سوءتفاهم‌های پیش آمده (که احتمالا این خبرگزاری با پوشش ندادن همه ابعاد واقعه به دنبال پیش آمدن همین سوء تفاهم‌ها است) و انتقال ناقص و اشتباه خبر، به جامعه خیانت کرده است.

همچنین گاهی یک خبرگزاری و یک رسانه از جنبه‌های مختلف به یک واقعه می‌پردازد، اما به جای این که بدون جانبداری آن را بیان کرده، برای مخاطب خود ارزش قائل شده و قضاوت در مورد آن واقعه را به خود مخاطب بسپارد، تلاش می‌کند با به کار بردن ادبیاتی خاص، آن حسی را که خود می‌خواهد و آن برداشتی را که خود می‌خواهد مخاطب پیدا کند، به او منتقل می‌کند.

به عنوان مثال در مورد یک حرکت مردمی علیه نظام حاکم در یک کشور هم می‌توان بدون جانب داری خبری را منتشر کرد و گفت حرکتی مردمی علیه دولت شکل گرفته است، هم می‌توان خبر را طوری منتشر کرد که فضا را به نفع گروه‌های خواستار براندازی درآورد مانند این که گفته شود انقلاب و یا قیام مردمی علیه حاکمیت کشور رخ داده است و هم می‌توان بلعکس خبر را طوری روایت کرد که فضا به نفع حکومت شود و گفت شورش‌هایی علیه نظام حاکم به وقع پیوسته است.

تکنیک‌های دیگر خبری نیز هستند که در اختیار رسانه‌ها قرار دارند و رسانه‌ها از این طریق می‌توانند احساس و مفهومی را بر اساس آن چه می‌خواهند به جامعه مخاطبین خود منتقل کنند مانند این که با انتشار رگباری اخبار راجع به یک موضوع نه چندان مهمی آن را بسیار مهم جلوه دهند.‌
می‌خواهیم نگاهی به نحوه پوشش واقعه متروپل آبادان در بخش فارسی خبرگزاری بی‌بی‌سی بیاندازیم. برای این منظور از آن جا که عمده مخاطبان از طریق شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها اخبار را دنبال می‌کنند، در ابتدا اخباری که در کانال تلگرامی بی‌بی‌سی در مورد واقعه متروپل منتشر شده است را لیست می‌کنیم تا ببینیم آیا این رسانه از روی صداقت و برای خدمت به جامعه جهانی و فارسی زبانان این اخبار را پوشش می‌دهد یا اغراض دیگری را در سر می‌پروراند.

اخبار منتشر شده در کانال تلگرامی بی‌بی‌سی فارسی به ترتیب از آغاز وقوع حادثه متروپل عبارتند از: (ساعت ۱۴:۵۷ روز حادثه و انتشار یک پست معمولی) سخنگوی اورژانس ایران می‌گوید ریزش ساختمان ۱۰ طبقه اداری- تجاری “متروپل” در آبادان دست کم یک کشته و چهار مجروح به جا گذاشته است – (ساعت ۱۶:۴۱ رو حادثه گویا بی‌بی‌سی تازه متوجه شده است چه اتفاقی افتاده است) برج متروپل آبادان فرو ریخت، چند کشته و ده‌ها زخمی، معلوم نیست چند نفر زیر آوار هستند

(ساعت ۱۷:۰۷ انتشار ویدئوی سرخط خبر‌های تلویزیون بی‌بی‌سی و اولین تصویر به نمایش داده شده در این ویدئو هیاهوی اطراف ساختمان متروپل) – (ساعت ۱۷:۳۲ روز حادثه در چهارمین پست، کانال این خبرگزاری در حالی که هنوز ابعاد واقعه را بیان نکرده مستقیماً به چیزی پرداخته که کلید واژه فتنه گری‌های این چند سال غرب بوده است یعنی واژه «تجمع اعتراضی») ویدیو‌هایی در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود که نشان می‌دهد مردم در تجمع اعتراضی، شعار می‌دهند: “عزاعزاست امروز، روزعزاست امروز، آبادان بی‌صاحب، صاحب عزاست امروز”. – (ساعت ۱۷:۳۲ روز حادثه انتشار فیلمی مبهم که هر کس آن را ببیند در ابتدا گمان می‌کند با واقعه‌ای در حد زلزله بم روبرو شده است و تیتر) تصاویری از امداد و نجات افرادی که امروز زیر آوار ساختمان متروپل آبادان گرفتار شده‌اند در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود.

(ساعت ۱۷:۴۱ انتشار تصویری از ساختمان فروریخته متروپل که در مرکز آن یک نیروی نظامی در حال هدایت مردم است و تیتر) بر اساس آخرین اخباری که معاون استاندار خوزستان و فرماندار ویژه آبادان اعلام کرده، ریزش ساختمان تجاری متروپل در این شهر تاکنون پنج کشته و ۲۷ زخمی برجا گذاشته است. – (ساعت ۱۷:۵۰ یک گفتگوی ویدئویی) برج متروپل، بزرگترین ساختمان اداری – تجاری آبادان فرو ریخت. – (ساعت ۱۶:۰۵ انتشار یک ویدئو) تصاویری از حادثه امروز فروریختن ساختمان متروپل در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که نشان می‌دهد چندین خودرو زیر آوار مانده‌اند. – (ساعت ۱۸:۳۹ انتشار گزارشی تصویری) ساختمان تجاری متروپل ۱۰ طبقه داشته و در مرکز آبادان قرار دارد و گفته می‌شود هنوز افتتاح نشده است. – (ساعت ۲۱:۱۲) شش کشته؛ درباره حادثه آبادان چه می‌دانیم؟

(ساعت ۲۲:۰۵) معاون امداد و نجات هلال احمر خوزستان گفت تعداد کشته‌های حادثه فروریختن ساختمان متروپل آبادان به شش نفر رسید. – (ساعت ۲۲:۳۹ دوباره انتشار ویدئویی با کلید واژه اعتراض) بعدازظهر امروز ظهر پس از فروریختن ساختمان متروپل آبادان تعدادی از مردم خشمگین با مشاهده شهردار آبادان به او اعتراض کردند. – (ساعت ۲۰:۵۰ انتشار یک ویدئوی دیگر) در تصاویر ارسالی برای بی‌بی‌سی مشاهدات یکی از نیرو‌های امدادی از وضعیت ساختمان فروریخته متروپل آبادان دیده می‌شود. – (ساعت ۲۳:۱۱ انتشار تصاویر ماهواره‌ای از محل حادثه) – (ساعت ۲۳:۳۱ انتشار یک گزارش ویدئویی که در آن علاوه بر القای وضعیتی سیاه‌تر از آن چه در واقعیت است تلاش شده است به خاطر جایزه‌ای که به عبدالباقی در دولت روحانی به عنوان کارآفرین برتر داده شده است پای نظام به این خیانت فنی کشیده شود)

(ساعت ۷:۵۷ صبح روز بعد اولین پست بی‌بی‌سی با انتشار پادکستی همراه است که در اولین خبر به متروپل آبادان پرداخته است) – (ساعت ۷:۵۷ دومین پست تلگرام این خبرگزاری مجددا پادکستی است از رادیو بی‌بی‌سی و دوباره اولین خبر آن حادثه متروپل آبادان است) – (ساعت ۱۲:۲۰ روز بعد از حادثه) فروریختن ساختمان متروپل آبادان؛ شمار جان باختگان به ۱۱ نفر افزایش یافت – (ساعت ۱۴:۴۷) در پی فروریختن ساختمان متروپل در آبادان و اعلام زخمی شدن ده‌ها نفر، بسیاری از شهروندان برای اهدای خون به مراکز انتقال مراجعه کرده‌اند. – (ساعت ۱۵:۳۰) فروریختن ساختمان متروپل در آبادان؛ هشدار برای شروع عملیات اصلی – (ساعت ۱۵:۵۴) فروریختن برج متروپل آبادان؛ دستگیری ‘۱۰ نفر’، مالک ساختمان ‘در بین جان‌باختگان’ – و … که شمار این اخبار به بیش از ۷۰ خبر می‌رسد و طبیعتا بررسی تک تک آن‌ها در یک گزارش نمی‌گنجد.

در روز‌های بعد نیز با همین شدت اخبار متروپل توسط بی‌بی‌سی انتشار داده شد که بیش از دو برابر کل اخبار دیگر این رسانه است و همان طور که مشاهده می‌شود در آن به دیگر ابعاد حادثه یا اصلا پرداخته نشده است یا خیلی کم رنگ پرداخته شده است مانند کمک‌های مردمی، اعزام گروه‌های مردمی و امدادی از نقاط مختلف کشور، راه اندازی موکب‌های مردمی برای پشتیبانی از امدادگران، تلاش شبانه روزی برای آواربرداری و ... و در عوض برخی ابعاد همان طور که از ابتدای خط خبری این رسانه معاند پیگیری می‌شد بیش از پیش برجسته شد مانند اعتراضات مردمی، حضور نیرو‌های امنیتی و از این قبیل که به واقع نشان دهنده خوی روباه صفتی رسانه وابسته به ملکه انگلیس است.

هرچند کوتاهی‌هایی در احداث این ساختمان صورت گرفته است، اما قطعاً هیچ کس نمی‌خواست چنین اتفاقی بیافتد و هیچ کس عمداً دست به چنین کاری نزد بلکه در نهایت یک حادثه بود که بر اساس کوتاهی و سودجویی سازنده این مجتمع تجاری پدید آمد.

اما در همین روز‌ها حادثه کشتار در مدرسه‌ای در تگزاس آمریکا رخ داد که در آن یک نفر اقدام به قتل عام ۲۱ کودک بی گناه آن‌ها کرد. حادثه‌ای که بار‌ها در آمریکا رخ می‌دهد. بی‌بی‌سی کل اخباری که برای این حادثه منتشر کرد به تعداد انگشتان دو دست هم نمی‌رسید؛ همین بی‌بی‌سی فارسی که در مورد متروپل طی این پنج روز بیش از ۷۰ خبر منتشر کرده است و همان طور هم که بیان شد در این اخبار آن چه دنبال شده است سیاه نمایی و القای ناامیدی و تحریک مردم است بدون این که ابعاد دیگر ماجرا بیان شود.

ارتباط دادن این واقعه و خیانت مهندسی صورت گرفته در آن به حکومت یکی از مهمترین سیاست‌های این رسانه در انتشار اخبار متروپل بود تا از این فرصت استفاده کند برای به خسابان کشاندن مردم و به راه انداختن موج دیگری از اعترضات بدون این که برای آن مهم باشد که این حفظ امنیت و آرامش است که می‌تواند به تسریع در امدادرسانی و آواربرداری و ایمن سازی باقیمانده ساختمان کمک کند.

منبع : دانا