در دهه‌های اخیر لبنان تاریخ پرفراز و نشیبی را در تاریخ سیاسی خود دیده است. از شروع استقلال این کشور تا آغاز جنگ داخلی میان احزاب راست افراطی با چب‌ها و کمونیست و اشغال نظامی از سوی نظامیان صهیونیست که موجب به وجود آمدن برخی از جریان‌های سیاسی-نظامی جدید شد.

جریان‌های شیعی جنبش امل و جنبش حزب‌الله دقیقا بر اصل مبارزه با اشغالگری صهیونیستی پی‌ریزی شدند و مستقل از کشور‌هایی هستند که دائما در امور داخلی لبنان دخالت می‌کنند. اما تنها جریان‌های شیعی در این کشور تاثیرگذار نیستند. اهل سنت و مسیحیت نیز ائتلاف‌هایی دارند که بر افکار عمومی و آینده‌ی لبنان تاثیر به سزایی دارند.

جنبش التیار المستقبل، اصلی‌ترین جنبش سنی مذهب در لبنان

التیار المستقبل (جریان آینده) لبنان در سال ۱۹۹۵ از سوی «رفیق الحریری» نخست‌وزیر ترور شده لبنان تاسیس شد. پس از ترور رفیق الحریری در سال ۲۰۰۵ پسرش سعد الحریری ریاست این جریان سیاسی را بر عهده گرفت.

در سال ۲۰۰۵ این جریان سیاسی لبنانی تعداد کرسی‌های زیادی را در پارلمان بدست آورد. اوج پیروزی‌های جریان المستقبل در سال ۲۰۰۹ بود که توانست از مجموع ۱۲۸ کرسی در پارلمان به تنهایی ۳۵ کرسی را بدست بیاورد. در آخرین انتخابات لبنان در سال ۲۰۱۸ با شکست در مقابل جنبش‌های شیعی امل و حزب‌الله توانست تنها ۲۱ نماینده به پارلمان لبنان بفرستد.

این جریان در ائتلاف ۱۴ مارس قرار دارد و در پارلمان لبنان احزابی، چون سوسیالیست ترقیخواه، و برخی از ائتلاف‌های راست‌گرای مسیحی روابط خوبی دارد. جریان المستقبل در اصول خود ادعا می‌کند به ۴ اصل پایبند است که این ۴ اصل شامل حریت و استقلال لبنان، نظام دموکراسی پارلمانی، توزیع ثروت عادلانه و عدم طائفه گرایی و مقابله با تجزیه و تقسیم لبنان هستند.

جریان المستقبل دارای شاخه‌هایی از قبیل جوانان، زنان، تعلیم و تربیت، رسانه، آزادیخواهی، ورزشی، کارگری است.‌ای جریان حضور قابل توجهی در رسانه‌های جهان عرب دارد.

سه کانال تلویزیونی ملی، ماهواره‌ای و خبری و رادیو الشرق که از برنامه‌های آن از بیروت و پاریس پخش می‌شود و همچنین روزنامه المستقبل و روزنامه‌هایی همچون النهار، اللواء که در توجیه سیاست‌های جریان المستقبل منتشر می‌شود متعلق به این جریان هستند. این جریان دارای یک سایت رسمی اینترنتی نیز می‌باشد.

سعد الحریری، سیاستمدار پرحاشیه لبنان که در سال ۲۰۱۸ در ریاض با فشار مقامات سعودی از مقام نخست‌وزیری لبنان استعفا کرد، چند ماه پیش نیز تایید کرد این گروه در انتخابات سال ۲۰۲۲ شرکت نکرده و آن را تحریم خواهد کرد. این اتفاق آینده‌ی جریان المستقبل را تحت تاثیر گذاشته است و برخی تردید‌هایی را علیه این جریان سیاسی که دائما درحال خط گرفتن از عربستان است، مطرح کردند.

حرکت توحید اسلامی لبنان یکی دیگر از ائتلاف‌های سنی در لبنان

جنبشی است که در سال ۱۹۸۲ میلادی توسط شیخ «سعید شعبان» تأسیس شد. او با پشتیبانی جریان‌های دینی اهل سنت اعم از اعضای جنبش جندالله به ریاست فواز حسین آغا، جنبش لبنان عربی به ریاست عصمت مراد و جنبش مثقاومت مردمی به ریاست خلیل عکاوی، قدرت نظامی نیرومندی در شهر طرابلس تشکیل داد. حرکت توحید اسلامی بر شهر طرابلس حاکمیت پیدا کرد و در سال ۱۹۸۴، در این شهر «امارت اسلامی» اعلام نمود. مخالفت نیرو‌های سوری مستقر در لبنان (برای پایان دادن به جنگ داخلی لبنان) با این جریان باعث کاهش نفوذ آنان شد. سوری‌ها توانستند طی در گیری با اعضای این جنبش بر تمامی طرابلس مسلط شوند و از فعالیت این جنبش بکاهند.

بعد از این درگیری ها، نفوذ این جنبش کاهش پیدا کرد، ولی توسط فرزند مؤسس این جنبش شیخ «بلال شعبان» دوباره با تأثیرکمتری به میدان بازگشت. امروز هم جنبشی نزدیک به جریان حزب الله در بین اهل سنت لبنان به شمار می‌آید و از ائتلاف ۸ مارس است.

جماعت اسلامی لبنان

جماعت اسلامی لبنان از سال ۱۹۶۴ شکل گرفت. موسسان این گروه قبل از آن از اعضای برجسته‌ی «جماعت عبادالرحمن» بودند که محمد عمرالداعوق آن را در سال ۱۹۴۸ در بیروت در واکنش به شکست مسلمانان در «جنگ آزادی‌بخش» در برابر رژیم صهیونیستی تأسیس کرده بود. جماعت اسلامی یک گروه سنی مذهب است که به امر جهاد در مسئله‌ی فلسطین از بعد ایدئولوژیک می‌نگرد. استدلال جماعت اسلامی آن است که جنگی که در فلسطین آغاز شده است فقط بر ضد فلسطینیان نیست، بلکه جنگ بر ضد اسلام است. جنگی دینی و نبردی کامل است. از این رو، صرفا فلسطینی دیدن این جنگ نمی‌تواند پاسخ‌گوی امر مهم آزادی فلسطین شود.

این جنبش در دهه ۷۰ در سراسر مناطق سنی نشین لبنان نفوذ خود را توسعه داده و به تدریج وارد فعالیت‌های سیاسی شد بطوریکه در سال ۱۹۷۲ اولین نماینده وابسته به جماعت اسلامی لبنان وارد پارلمان این کشور شد.

در جریان جنگ‌های داخلی لبنان در سال ۱۹۷۵ جماعت اسلامی لبنان گروه شبه نظامی موسوم به مجاهدین تشکیل داد تا از مناطق طرابلس، بیروت و صیدا حمایت کند. پس از این جنگ نیرو‌های وابسته به جماعت اسلامی لبنان سلاح‌های خود را به نیرو‌های عربی تحویل دادند و مراکز نظامی خود را تعطیل کردند، اما با حمله ارتش صهیونیستی به لبنان در سال ۱۹۸۲ نیرو‌های وابسته به جماعت اسلامی این کشور مسلح شدند.

جنبش جماعت اسلامی بعد از ترور رفیق حریری سیاست اعتدال را میان دو جناح اصلی لبنان یعنی ۱۴ مارس و ۸ مارس در پیش گرفت. این جنبش با وجود احترام زیادی که به جایگاه عربستان سعودی می‌گذارد، به شدت از روش مقاومت و پایداری دفاع می‌کند. همچنین به تقریب میان مذاهب اعتقاد دارد و معتقد به همکاری میان تشیع و اهل سنت است.

جنبش العزم لبنان

بارزترین شخصیت جنبش العزم لبنان «نجیب میقاتی» نخست‌وزیر فعلی لبنان است. این جنبش در سال ۲۰۰۴ بدست میقاتی تاسیس شد. العزم بار‌ها اعلام کرده است رویکردی میانه نسبت به سایر گروه‌های لبنانی دارد.

جنبش العزم. در انتخابات سال ۲۰۰۵ شرکت نکرد، زیرا میقاتی در آن زمان نخست وزیر دولت لبنان بود، بنابراین ترجیح داد برای شفافیت بیشتر برگزاری انتخابات در این انتخابات شرکت نکند. این جنبش در سال ۲۰۱۸ توانست ۴ کرسی در پارلمان لبنان را بدست بیاورد.

سایر گروه‌های سیاسی سنی مذهب

جمعیت خیریه اسلامی، حزب آزادی عربی، حزب نجاد، حزب اتحاد، جنبش عربی لبنان و کنگره مردمی لبنان از جمله دیگر احزاب سنی هستند که حضور کم و بیش فعالی در عرصه تحولات سیاسی این کشور دارند.

تهیه و تنظیم: مینا عظیمی