خانه صنایع دستی کرمانشاه، محل تلفیق هنر و خلاقیت و عشق است. در این مکان، صنعتگران و هنرمندان، با عشق ستودنی‌شان به خلق آثار چشم‌نواز مشغول‌اند. به سراغشان می‌روم تا از دغدغه‌ها و مشکلاتشان بپرسم.

مشکل اصلی در کرمانشاه فروش محصولات است

شاهین معتمدی، مردی میانسال با بیش از ۱۵ سال تجربه قلم‌زنی است. او قلم‌زنی را از پدر و پسرعمویش آموخته و با اساتید قلم‌زنی اصفهان در ارتباط است.

معتمدی می‌گوید: در کرمانشاه مشکل فروش داریم. فروشمان بسیار ناچیز است و اصلا به‌عنوان شغل نمی‌توان به قلم‌زنی  نگاه کرد. در نتیجه بیشتر تلاش من آموزش قلم زنی است؛ اینکه هنرآموزان صاحب درآمد بشوند یا نه به خودشان بستگی دارد اما بازاری برای فروش وجود ندارد.

معتمدی درباره علت فروش کم محصولات قلم‌زنی پاسخ می‌دهد: قلم زنی کاری تزئینی است و کاربردی نیست. در این شرایط که مردم به لحاظ مالی بسیار تحت فشار هستند، خرید کالاهای تزئینی گزینه آخر مردم است یا از گزینه های خریدشان حذف می‌شود؛ به همین جهت است که در جامعه‌ای همچون استان کرمانشاه که مشکلات مالی بسیار زیاد است، قلم زنی درآمد چندانی ندارد.

در این مدت، قلم‌زنی هم از عنایت کرونا بی‌بهره نبوده است؛ معتمدی در این باره می‌گوید: در دوران شیوع کرونا، هم گردشگران داخلی و هم خارجی بسیار کمتر شدند و به همین دلیل فروشمان بسیار کم شده است.

او در خصوص راه‌حل مشکل فروش محصولات می‌گوید: من معتقدم باید میراث فرهنگی و صنایع دستی به‌صورت امانی یا با خریداری محصولات صنایع دستی و نمایش این کالاها در کشورهای دیگر، در حوزه فروش این محصولات اقدام کنند.

معتمدی درباره تسهیلات و حمایت‌های میراث فرهنگی استان می‌گوید: غرفه ها را میراث فرهنگی با اجاره بسیار کم در اختیارمان قرار داده، اما بیشتر از این حمایتی وجود نداشته است. تنها راه حمایت از قلم زنی، ایجاد بازار فروش و گردش مالی برای صنعتگران است. 

در کار تولیدی حتی اگر درآمد نباشد، برکت هست

رویا رضایی، صنعتگر میناکار و سفال‌گر که اکنون به نقاشی روی ظروف چینی مشغول است، با رنگ‌های کوره‌ای و حرارتی چینی‌های ساده را به آثاری هنری تبدیل می‌کند.

او از سال ۸۶ تا کنون کار سفال و سرامیک انجام می‌دهد. رضایی زیبایی حرفه‌اش را در این می‌بیند که افراد دیگری هم در کنارش مشغول به‌کار هستند و از این طریق محلی برای کسب درآمد دیگران به‌وجود آورده است.

 او با تسهیلاتی که از میراث فرهنگی گرفته  یک سوله در اطراف شهر دایر کرده و در آن‌جا به تولید سرامیک و گِل سفال مشغول است.

رضایی می‌گوید: کار تولیدی این‌طور است که حتی اگر درآمد نباشد، برکت هست. کارم هنری ست و با زیبایی‌ها سر و کار دارم و از این بابت بسیار سپاسگزارم و به کارم عشق می‌وزرم. درست است که کار تولیدی سفال و سرامیک کمی سنگین و برای خانم‌ها سخت است اما بسیار برایم لذت‌بخش است. 

رضایی کرونا را عامل ضربه خوردن تمام تولیدی‌ها می‌داند و می‌گوید: خدارا شکر که اکنون این بیماری کنترل شده و مردم دارند به زندگی عادی برمی‌گردند و بازار ما دوباره رونق می‌گیرد.

ایجاد بازار فروش و گردش مالی؛ تنها حمایت ممکن از صنعتگران

محمد ثمری سال ۷۹ کار چوب را در آموزشگاه فنی و حرفه‌ای شروع کرده است. سال ۸۰ نفر اول مهارت‌های فنی بوده، پس از فارغ التحصیلی در رشته کامپیوتر متوجه می‌شود علاقه‌ای به این رشته ندارد، پس سراغ گرافیک رفته و سپس رشته پژوهش هنر را در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دنبال کرده است.

ثمری می‌گوید: کار اصلی من چوب است و تحصیلاتم کمک کرده است در این حرفه راحت‌تر پیشرفت کنم و به‌روز باشم؛ پبشنهادم به جوانان و نوجوانان این است که تنها به درس‌خواندن اکتفا نکنند. درس خواندن خیلی خوب است، اما یادگرفتن حرفه و کاربلد بودن ارجحیت دارد بر درس خواندن.

به گفته ثمری، اینکه شما فکر کنید درس می‌خوانید و بعد پشت میز می‌نشینید، این درس خواندن مفید نیست. درس خواندند زمانی خوب است که همراه با حرفه باشد. حالا اگر در این حرفه بتوانید کارفرما باشید و برای خودتان کار کنید خیلی خوب است. اگر درس خوانده باشید و منتظر باشید کسی برایتان کار تولید کند، این در درجه دوم قرار می گیرد.

ثمری در خصوص میزان درآمد در صنعت چوب، می‌گوید: من کار چوب را از سال ۷۷ شروع کردم، اما از سال ۸۰ به‌عنوان منبع درآمد به آن نگاه کردم. قبلا درآمدش هفته‌ای بود، اما کم کم در کارم رشد کردم و حالا مالک یک واحد صنعتی بزرگ در شهرک صنعتی هستم.  

ثمری درباره سختی فعالیتش می‌گوید: کار چوب کار سختی است. هم دقت بالایی می‌خواهد هم کار بدنی سختی است و سرپا بودن، فشار بدنی، نظافت کارگاه و ... را باید به جان بخری و مجموعا هم فعالیت بدنی بالایی دارد هم فعالیت ذهنی. روی این حساب کار چوب علاوه بر اینکه یک کار هنری و دلی است، اما کار سختی است و به‌سادگی به دست نمی‌آید.

به گفته ثمری، نجار شدن ۱۵ سال ممارست، شاگردی و تلمذ می‌خواهد و روی این حساب کسانی وارد این حوزه می‌شوند که دلشان را به دریا بزنند، صبر داشته باشند و بتوانند مشکلات و سختی‌هایش را تحمل کنند.

او می‌گوید: مساله اشتغال در این حوزه خوب نیست، چون کسانی که وارد این حوزه می‌شوند از آنجا که می‌خواهند ره صد ساله را یک شبه طی کنند، به نتیجه نمی‌رسند و خیلی زود خسته می‌شوند، اما کسانی که در این حرفه بمانند هم به شهرت می‌رسند و هم به ثروت.

گزارش از: طاهره پرتوی