جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا روز سه شنبه ممنوعیت واردات نفت از روسیه را اعلام کرد؛ تصمیمی که به باور تحلیلگران عواقب معناداری بر اقتصاد آمریکا خواهد داشت. بایدن در یک نشست خبری در کاخ سفید گفت: «ما واردات نفت و گاز و انرژی روسیه را ممنوع می‌کنیم. این طرح «شریان اصلی» اقتصاد روسیه را هدف قرار خواهد داد. بایدن همچنین اذعان کرد که این اقدام احتمالاً قیمت گاز را افزایش دهد. کارشناسان نیز معتقدند که این تصمیم قیمت‌ها را در پمپ بنزین‌های آمریکا بالا می‌برد. براساس این ممنوعیت که بر واردات نفت، گاز طبیعی مایع و زغال سنگ روسیه اعمال می‌شود، سرمایه گذاری‌های جدید واشنگتن در بخش انرژی روسیه ممنوع خواهد شد. در این گزارش، به سهم روسیه در بازار انرژی آمریکا، تاثیر تحریم بر حامل‌های انرژی، برنامه واشنگتن برای جبران تبعات این محدودیت و جایگزینی منابع انرژی روسیه با منابع ونزوئلا خواهیم پرداخت.

تاثیر تحریم روسیه بر اوضاع اقتصادی و سیاسی آمریکا

بر اساس گزارش انجمن تجاری تولیدکنندگان سوخت و پتروشیمی آمریکا (AFPM) در سال ۲۰۲۱، آمریکا به طور متوسط روزانه ۲۰۹ هزار بشکه نفت خام و ۵۰۰ هزار بشکه فرآورده‌های نفتی از روسیه وارد کرده است. این مقدار، سه درصد از واردات نفت خام آمریکا و یک درصد از کل نفت خام فرآوری شده پالایشگاه‌های این کشور را شامل می‌شود. واشنگتن در همان سال، ۶۱ درصد نفت خام خود را از کانادا، ۱۰ درصد از مکزیک و ۶ درصد از عربستان سعودی وارد کرده است. به عقیده تحلیلگران اقتصادی، تحریم واردات منابع انرژی از مسکو، تبعات زیادی برای آمریکا خواهد داشت. تروی وینسنت، تحلیلگر ارشد بازار گفت: سال گذشته حدود ۸ درصد از واردات نفت آمریکا از روسیه بوده است. «عمیر شریف»، موسس بنیاد Inflation Insights نیز معتقد است که مناقشه اوکراین و تحریم روسیه از سوی آمریکا به وضوح قیمت گاز را بالا می‌برد، به طوری که میانگین ملی قیمت گاز می‌تواند در ماه جاری به ۴.۵۰ دلار افزایش یابد.

افزایش قیمت جهانی نفت و گاز و به تبع آن افزایش قیمت‌ها در پمپ بنزین‌های آمریکا، تورم را افزایش و مصرف کنندگان را تحت فشار قرار خواهد داد. به گفته‌ی عمیر شریف، با توجه به جهش قیمت بنزین، تورم آمریکا می‌تواند در ماه مارس به ۸.۳ درصد برسد. این در حالی است که پیش از جنگ اوکراین، برآورده کارشناسان اقتصادی این بود که تا پایان سال جاری تورم به ۲.۷ درصد کاهش یابد.
افزایش قیمت بنزین برای دموکرات‌ها نیز می تواند مشکل آفرین باشد. با توجه به نزدیکی به انتخابات میان‌دوره‌ای، افزایش قیمت بنزین سدی محکم در برابر پیروزی این حزب تلقی می‌شود. جمهوری خواهان با علم به این موضوع، افزایش قیمت بنزین را اهرمی مهم برای حمله به دموکرات‌ها در نظر گرفته اند. در همین راستا، رونا مک دانیل، رئیس کمیته ملی جمهوری خواهان، روز سه شنبه در بیانیه‌ای گفت: «در دوران ریاست جمهوری جو بایدن، خانواده‌ها بیش از هر زمان دیگری نگران قیمت بنزین هستند.»
کاخ سفید مدعی است افزایش قیمت‌ها نتیجه اقدامات ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه است. بایدن به آزادسازی ذخایر جهانی نفت در صورت تشدید اوضاع نیز اشاره کرده است. تحلیلگران می‌گویند که بایدن برای فرار از این وضعیت قصد دارد تقصیر‌ را به گردن شرکت‌ها بیندازد.

(۱۰ کشور نخست تولیدکننده نفت)

تحریم مسکو چه تبعاتی برای اروپا دارد؟

اقتصاددانان بر این باورند که مقیاس پیامد‌های اقتصادی این تحریم تا حد زیادی به ساختار آن بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر اروپایی‌ها نیز واردات نفت و گاز روسیه را ممنوع کنند، احتمالاً تفاوت بزرگی در بازار‌های جهانی ایجاد خواهد کرد. ولی هنوز مشخص نیست که آیا این اتفاق می‌افتد یا اگر به واقعیت بپیوندد تا چه اندازه تاثیرگذار خواهد بود.

کارولین بین، اقتصاددان  پایگاه «کپیتال اکونومیکس»، در یادداشتی تحقیقاتی پیش از اعلام خبر ممنوعیت واردات نفت و گاز روسیه نوشت: ممنوعیت واردارت نفت و گاز در بسیاری از کشور‌ها «به شدت، عرضه انرژی در مقیاس جهانی را کاهش و قیمت کالا‌ها را افزایش می‌دهد». معیار جهانی نفت (نفت خام برنت) در این صورت به مرز ۱۶۰ دلار در هر بشکه خواهد رسید.
قیمت نفت خام برنت تا اواسط روز دیروز با حدود ۶ درصد افزایش به حدود ۱۳۰ دلار در هر بشکه رسید. این در حالی است که قیمت نفت برنت در پایان سال ۲۰۲۱ حدود ۷۸ دلار در هر بشکه بود.

هنوز مشخص نیست که چند کشور ممنوعیت مشابهی را علیه مسکو اتخاذ خواهند کرد. کاخ سفید نشان داد که می‌تواند به طور جداگانه در جلوگیری از واردات نفت روسیه وارد عمل شود. بایدن به وضعیت فعلی شرکای اروپایی و همراهی آن‌ها با این تصمیم اشاره کرد و گفت: «بسیاری از متحدان و شرکای اروپایی ما ممکن است در موقعیتی نباشند که به ما بپیوندند، اما متحدان ما هدف مشترکی دارند. اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی خود به انرژی روسیه باید اقدام کند.»

انگلیس نیز دیروز اعلام کرد که اقدامات خود را برای ممنوعیت واردات محصولات انرژی روسیه انجام خواهد داد. کواسی کوارتنگ، وزیر بازرگانی و انرژی این کشور گفت که واردات نفت و محصولات نفتی روسیه را تا پایان سال ۲۰۲۲ به تدریج متوقف خواهد کرد.

فرانک ریستر، وزیر تجارت خارجی فرانسه، روز دوشنبه در مصاحبه‌ای رادیویی گفت که همه گزینه‌های فرانسه روی میز است. دفتر امانوئل ماکرون، رئیس‌جمهور فرانسه نیز شامگاه سه‌شنبه اعلام کرد که این کشور باید قبل از برداشتن هر گامی با اتحادیه اروپا هماهنگ شود. مکرون تاکید کرد که اروپا باید اتکای خود به روسیه را کاهش دهد.
در حالی که ایتالیا بسیار به گاز روسیه وابسته است، دولت این کشور گفته است که اگر اتحادیه اروپا تصمیم به قطع مصرف گاز و نفت روسیه بگیرد، ایتالیا با این تصمیم مخالفتی نخواهد کرد. آنچه مسلم است، تحریم منابع انرژی روسیه، قاره سبز را وارد چالش جدیدی خواهد کرد.

راه حل واشنگتن برای خروج از بحران تامین سوخت

گزارش موسسه تولیدکنندگان سوخت و پتروشیمی آمریکا (AFPM) نشان می‌دهد که واردات نفت خام روسیه از سال ۲۰۱۹، زمانی که واشنگتن تحریم‌هایی را علیه صنعت نفت ونزوئلا اعمال کرد، افزایش یافته است. پالایشگاه‌های آمریکا سال گذشته و پس از طوفان آیدا که تولید نفت در خلیج مکزیک را مختل کرد، واردات نفت از روسیه را به طور موقت افزایش دادند.

اتکای آمریکا به منابع انرژی روسیه پس از درگیری‌های مسکو و کی‌یف به خطر افتاده است. در صورت تحریم مسکو، فارغ از افزایش قیمت‌ها و تورم، موقعیت سیاسی بایدن نیز زیر سوال خواهد رفت.

افزایش تورم، جایگاه رئیس جمهور را در آستانه انتخابات میان دوره‌ای نوامبر تضعیف می‌کند. این شرایط، دولت بایدن را به فکر از سرگیری روابط با ونزوئلا انداخته است.

اواخر هفته گذشته، بایدن مقاماتی را برای دیدار با نیکلاس مادورو، رئیس جمهور ونزوئلا به کاراکاس فرستاد. دیپلمات‌های سوئیسی، مدیر ارشد نیمکره غربی شورای امنیت ملی و سفیر آمریکا در ونزوئلا مستقیماً با مادورو ملاقات کردند. طی پنج سال گذشته هیچ ملاقاتی بین آمریکا و ونزوئلا در سطوح بالا وجود نداشته است. تا قبل از حمله اخیر روسیه به اوکراین، دولت بایدن به طور مداوم پیشنهاد می‌کرد که مادورو باید نه با واشنگتن، بلکه با مخالفان ونزوئلا مذاکره کند.
تحریم‌های بی‌سابقه کشور‌های غربی که با هدف منزوی کردن ولادیمیر پوتین انجام شده، نگاه‌ها را به سمت کاراکاس به عنوان مقصد جدید تامین نفت و گاز برده است. واشنگتن که نفت ونزوئلا را از سال ۲۰۱۹ تحریم کرده، اکنون درصدد است برای جبران وابستگی به مسکو، تحریم‌های این کشور آمریکای جنوبی را لغو کند.
توافق آمریکا و ونزوئلا قطعه‌ای مهم در پازل تحریم انرژی روسیه خواهد بود. نفت ونزوئلا تا حد زیادی جایگزین مناسبی برای نفت روسیه خواهد بود. بیشتر صنایع پالایش نفت در ساحل خلیج آمریکا برای تولید نفت خام سنگین ونزوئلا ساخته شده است. 

نتایج سفر هیئت آمریکایی به کاراکاس هنوز مشخص نیست، اما آمریکایی‌ها از تمایل خود به همکاری و دستیابی به منابع نفت و گاز طبیعی سخن می‌گویند.

ترجمه و تنظیم: عباس نوری

منابع:

https://www.nytimes.com/۲۰۲۲/۰۳/۰۸/business/economy/russian-oil-ban-economy.html
https://www.cbsnews.com/news/russian-oil-ban-heres-what-it-would-mean-for-consumers/
https://www.aljazeera.com/news/۲۰۲۲/۳/۳/how-much-oil-does-the-us-import-from-russia
https://foreignpolicy.com/۲۰۲۲/۰۳/۰۸/venezuela-maduro-sanctions-oil-deal-russia-war-ukraine-democracy geopolitics/