باشگاه خبرنگاران جوان - روز‌های سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم ماه رجب به نام ایام البیض معروف است که مومنان در این ایام به اعتکاف می‌روند.

اعتکاف فرصتی است برای همه ما که گناهان و آلودگی‌های خود را از بین ببریم و با نفس خودمان مبارزه کنیم. دلمان را نورانی و قلبمان را صفا ببخشیم و به روحمان جلا ببخشیم نورانیت بدهیم.

گفت و گوی ما با حجت‌الاسلام حسن عباسی درباره ایام اعتکاف را می‌خوانید.

آیا عمل اعتکاف در زمان قبل از پیامبر انجام می‌شد؟

اعتکاف به‌عنوان برجسته‌ترین مظهر بندگی در پیشگاه خدای متعال شمرده‌ شده است. این سنت یک سنت دیرینه و قدیمی است که قبل ‌از اسلام هم این حالات برای ارتباط با خدا انجام می‌شد. خدای سبحان در قرآن ۹ مرتبه پیرامون اعتکاف سخن گفته‌است.

با توجه به آیه ۱۲۵ سوره بقره که خداوند می‌فرماید:وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ
مقام ابراهیم را جایگاه پرستش خدا قرار دهید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که حرم مرا (از بت) بپردازید و پاکیزه دارید برای اهل ایمان که به طواف و اعتکاف حرم آیند و در آن نماز و طاعت خدا به جای آرند.

دو پیامبر مامور می‌شوند که خدمت کنند برای کسانی که اعتکاف می‌کنند. حضرت سلیمان علیه‌السلام اعتکاف داشته اند.

در روایات ذکر شده روش حضرت سلیمان این بود که در مسجد به مدت یک سال یا ۲ سال ۱ ماه یا ۲ ماه اعتکاف می‌فرمود و همان‌جا مشغول عبادت می‌شد. حضرت موسی ۴۰ شب در کوه طور با خدای خود مانوس بود و عبادت می‌کرد و به نوعی اعتکاف انجام می‌داد.
آیه ﴿وَ وٰاعَدْنٰا مُوسىٰ ثَلاٰثِینَ لَیْلَةً وَ أَتْمَمْنٰاهٰا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقٰاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً وَ قٰالَ مُوسىٰ لِأَخِیهِ هٰارُونَ اخْلُفْنِی فِی قَوْمِی وَ أَصْلِحْ وَ لاٰ تَتَّبِعْ سَبِیلَ الْمُفْسِدِینَ﴾

در ارتباط با حضرت موسی علیه‌السلام و ارتباطی که با خدا داشت در قرآن ذکر شده.

حضرت محمد (ص) در ماه مبارک رمضان اعتکاف می‌فرمودند و امام صادق علیه‌السلام فرمودند ۱۰ روز آخر ماه رمضان را عادت پیغمبر این بود که معتکف می‌شد و اعتکاف می‌کرد خانواده ایشان از جمله امام حسن و امام حسین علیه السلام هم همراه پیغمبر معتکف می‌شدند.

همه ائمه در کنار خانه‌ی خداوند اعتکاف می‌کردند. روایات متعددی پیرامون اهمیت اعتکاف ذکر شده که می‌فرمایند انسان وقتی معتکف می‌شود خداوند متعال تمام گناهان او را می‌بخشد و بدن او را بر آتش جهنم حرام می‌کند. در روایات ذکر شده که وقتی انسان معتکف می‌شود اعتکاف او بهتر از حج و عمره است و مانند این است که حج را به‌جا آورده‌است.

پیام اعتکاف چیست؟

اعتکاف برای تقرب به خدا است و کسی که مقرب به ذات حضرت حق است این را در عملکرد خود نشان دهد. در روایت ذکر شده امام حسن علیه‌السلام درحال اعتکاف بودند در مسجدالحرام شخصی نزدیک ایشان آمد و گفت من بدهکار هستم و الان می‌خواهند من را زندانی ببرند، امام حسن علیه‌السلام فرمودند: من اکنون با توجه به اینکه در مسجد معتکف هستم پولی برای پرداخت ندارم که شما بتوانید قرضتان را پرداخت کنید آن فرد گفت که اگر ممکن است سفارش من را به طلبکار کنید، چون ایشان از مریدان شما هستن و ممکن است به من مهلت دهند، حضرت بلافاصله کفش‌های خود را پوشید و آماده‌ی رفتن شدند، افرادی که اطراف حضرت بودند گفتند یابن رسول‌الله شما اعتکاف را فراموش کرده‌اید شما معتکف هستید و کسی که معتکف در مسجد الحرام است نباید از مسجد بیرون برود امام فرمودند: این مطلب را فراموش نکرده‌ام که معتکف هستم، ولی از پدرم شنیده‌ام که از رسول خدا حضرت محمد (ص) روایت فرمودند:هر کسی که برای رفع گرفتاری برادر مسلمان خودش تلاش کند مانند این است که ۹ هزار سال عبادت خدا مشغول شده و درحالی‌که روز‌ها را به‌روزه و شب‌ها مشغول نماز و دعا بوده.

در روایتی دیگر از امام رضا علیه‌السلام می‌خوانیم که فرمودند هر کس بتواند گره کار کسی را باز کند از روزه‌داری او و حتی از اعتکاف او در مسجدالحرام بالاتر است هدف و فلسفه اعتکاف تقرب به ذات حضرت حق است و توجه و رسیدگی به گرفتاری‌های مردم نیز است. این‌که انسان به جایی برود و معتکف شود و از حال بستگان، همسایگان و فامیلش غافل باشد این اعتکاف نفعی به حال او ندارد

با توجه به ایام کرونا آیا می‌شود در خانه معتکف شد؟

خلوت کردن با خدا در هر جا و در هر مکان می‌شود صورت بگیرد، می‌توانیم در هر جایی از خانه با خدای خود خلوت کنیم و ارتباط با خدا را برقرار کنیم و این یک ارتباط دلی است، اما این‌که من در خانه بنشینم و خانه را محل عبادت قرار دهم، چون یکی از اهداف اعتکاف تفکر است که در خانه بنشینم و فکر کنم چه کاری انجام دهند و چه کاری نباید انجام می‌دادم و اعمالی که در اعتکاف انجام می‌شود را در خانه انجام دهند مانند اعمال ام داوود می‌شود انسان این کار را انجام دهد و خیلی ثواب دارد و از خواندن این دعا‌ها و اعمال بهره مند می‌شود.

اما یکی از نکاتی که در ارتباط با اعتکاف ذکر شده و اصل اعتکاف است این است که انسان باید در مساجد اربعه معتکف شود مانند مسجدالنبی، مسجدالحرام، مسجد سهله و مسجد کوفه بعضی از مراجع گفته‌اند که اعتکاف در مساجد جامع شهر‌ها نیز اشکالی ندارد که انسان معتکف شود. در غیر این جا‌هایی که ذکر شد اگر اعتکاف به عنوان مثال در منزل انجام بگیرد اشکالی ندارد و خدای متعال به انسان ثواب می‌دهد، ولی اصل اعتکاف در مساجد است.

مسلماً یکی از جا‌هایی که ما می‌توانیم به امید ثواب معتکف شویم منزل خودمان است اکنون که شرایط اضطراری کشورمان ایجاب می‌کند که دور هم جمع نشویم به‌هرحال یک محلی را در منزل به‌عنوان محل عبادت خود قرار دهیم. خانه خود را به‌عنوان یک معبد در نظر بگیریم و اگر نتوانستیم به مساجد اربعه برویم و یا در مسجد جامع شهرمان معتکف شویم، قصدمان این است که با خدای خودمان رابطه داشته‌باشیم نه به‌عنوان اعتکاف به‌عنوان این‌که یک عمل عبادی انجام می‌دهیم و اکنون این چند روز را روزه بگیریم و به‌هرحال مشغول عبادت و دعا شویم. انسان در منزل به‌عنوان معتکف شناخته نمی‌شود، ولی به‌عنوان شخصی که عبادت می‌کند به حساب می‌آید و عملش خیلی ثواب دارد و در پیشگاه خداوند قابل‌قبول است.

اعتکاف چه برکاتی در زندگی افراد دارد؟

اعتکاف برکات زیادی برای انسان دارد که حداقلش ایجاد زمینه مناسب برای تفکر و خردورزی است، در محیط خلوت فکر می‌کنیم که چرا به دنیا آمده ایم و دلیل وجودمان در عالم هستی چیست؟ و به همه زندگی از بدو وجود تا مرگ فکر می‌کنیم، پس اعتکاف ایجاد زمینه‌ای مناسب برای تفکر و خردورزی است، دوم فراهم شدن زمینه توبه و بازگشت به سوی خداوند است. شلوغی‌های زندگی نمی‌گذارد که ما توبه کنیم و از خداوند استغفار کنیم همین‌که انسان در پیشگاه خداوند خلوت می‌کند این زمینه به وجود می‌آید که انسان توبه کند و در پیشگاه خداوند اشک بریزد، فراهم شدن زمینه توبه و بازگشت به خداوند دومین برکت اعتکاف است. نکته سوم هم این‌که انسان فرصت پیدا می‌کند با خداوند نیایش پیدا کند و نماز بخوانند و تلاوت قرآن و دعا داشته باشد، نکته چهارمی که وقتی انسان معتکف می‌شود یک فرصت کوتاهی برای او به وجود می‌آید که محاسبه نفس و خودسازی کند که حداقل این محاسبه نفس و خودسازی ۳ روز طول می‌کشد و انسان را از حاکمیت غریزه‌ها و عادت‌ها به اشتغالات معمول زندگی آزاد می‌کند.

اعتکاف زمینه ساز چه اعمالی است؟

اعتکاف برای این است که انسان برای رسیدن به ماه پرفیض رمضان آماده شود. درحقیقت اعتکاف و روزه گرفتن در این ایام یک دوره تمرین و مهارت است که انسان خودش را برای انجام واجبات و مستحبات ماه رمضان آماده کند حضرت محمد (ص) فرمودند:همه گناهان گذشته کسی که از روی ایمان و برای رسیدن به ثواب الهی معتکف شود توسط خداوند متعال آمرزیده می‌شود.

انتهای پیام/