باشگاه خبرنگاران جوان یزد - با توجه به برگشت خوردن محصولات کشاورزی صادراتی به کشور نگرانی در مردم ایجاد شده و بحث سموم و استفاده از آن به بحث روز تبدیل شده است.

به همین منظور با دکتر بهادر حاج محمدی فوق دکتری سم شناسی مواد غذایی و بازرس انجمن بهداشت مواد غذایی وزارت بهداشت و همچنین مدیر گروه بهداشت مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی یزد به گفت و گو نشسته ایم.

با توجه به محصولات گلخانه‌ای که در بازار وجود دارد، چه میزان موادغذایی در حال حاضر سالم و ارگانیک است؟

کشاورزی ارگانیک بهترین نوع کشت است، اما کشاورزی ارگانیک پرهزینه است و جواب گوی نیاز جامعه نیست. در حال حاضر برای ارتقاء تولیدات غذایی و حفظ امنیت آن از سموم آفت‌کش و کود‌های شیمیایی استفاده می‌شود و نباید از واژه سم ترسید. سموم کشاورزی کمک به کاهش بسیاری از بیماری‌ها می‌کند و استفاده بیش از حد سموم خطرناک است.

یک سری از محصولات صادراتی کشاورزی کشور به خاطر سموم مرجوع شده اند. چه راهکار‌هایی برای جلوگیری از تکرار این مسائل دارید؟

چند محموله کیوی، سیب زمینی یا فلفل دلمه از برخی از کشور‌های مقصد مرجوع شده و کشاورزان می‌توانند باقیمانده سموم را در آن‌ها کاهش دهند و برخی موارد واقعا قابل اجتناب است. سموم آفت کش بسیار متنوع هستند و بحثی به اسم دوره کارنس یا زمان وقفه وجود دارد که به حداقل فاصله زمانی بین آخرین سم پاشی و برداشت محصول گفته می‌شود. فرض کنید سم دلتامترین دوره کارنس آن پنج روز است یعنی کشاورز بعد از آخرین سم پاشی حداقل پنج روز صبر می‌کند تا محصول را برداشت کند که در این مدت سم بسته به محصول، نوع آن و شرایط اقلیمی تجزیه می‌شود.

حالا بنا به دلایلی این فرایند رعایت نمی‌شود و سم در محصول باقی می‌ماند؛ لذا به همین دلیل محموله‌ها مرجوع می‌شوند و استفاده کردن زیاد از این سموم خطرناک است. برخی کشاورزان گله دارند که سموم وارداتی از برخی کشور‌ها در سال‌های اخیر افت کیفیت پیدا کرده و برای افزایش کارایی آفت‌کش‌ها از غلظت‌های بیش از حد استاندارد استفاده می‌کنند با این تصور که کارایی را افزایش دهند، لذا این موضوع از دلایل باقی ماندن سموم کشاورزی در محصولات است.

چگونه می‌توان اثرات سم بر روی محصولات مصرفی موجود در بازار را کاهش داد؟

دو نوع آلودگی سیستماتیک و غیر سیستماتیک وجود دارد که در شکل غیر سیستماتیک پوسته گیاه درگیر می‌شود. اگر این شکل آلودگی ایجاد شد دو راه برای ارتقاء ایمنی وکاهش سموم میوه و صیفی جات وجود دارد که شامل پوست‌گیری و شست و شو است. در روش شست و شو آب نمک با غلظت دو درصد یعنی یک عد قاشق چای خوری نمک یا نیم فنجان سرکه در یک لیتر آب توصیه می‌شود.

اما اگر سمی از ریشه گیاه جذب و بافت داخلی گیاه را درگیر کند در این صورت می‌توان با پختن، برخی از سموم را کاهش داد. پختن، اثر نسبی در تجزیه سموم آفت‌کش دارد. از طرف دیگر خشک کردن میوه مثل زردآلو در کاهش سموم باقیمانده موثر است.

سموم قابل اطمینان برای کشاورزی چیست تا موجب اطمینان خاطر مردم در استفاده از محصولات کشاورزی شود؟

کشاورزان باید سموم را طبق اطلاعات روی برچسب سموم استفاده کنند و دوره وقفه قبل از برداشت انجام شود. همچنین می‌توانند از مراکز سم فروشی رسمی و مجاز زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی تهیه کنند.

در فضای مجازی افرادی که متخصص نیستند اقدام به فروش سم می‌کنند و ضروری است اطمینان حاصل شود که تخصص لازم وجود دارد. همچنین نگهداری فله‌ای و غلط سموم، تجزیه پذیری سم را کاهش می‌دهد که خطرناک است.

نقش مسئولان در مدیریت بحران‌هایی که با سلامت مواد غذایی سر وکار دارد، چیست؟

مسئولین و مدیران ناظر با پایش مستمر و نمونه‌برداری‌های ممتد می‌توانند اطمینان مصرف‌کنندگان را افزایش دهند و باید به مردم حق داد نگران سلامت خود و خانواده شان باشند. از این رو مسئولان باید به طور جدی و مستمر نظارت داشته باشند.

در شبکه‌های اجتماعی مواردی از مصرف سموم در محصولات اعلام می‌شود که پایه علمی ندارد و آسیب‌هایی به همراه دارد و ایجاد اضطراب می‌کند. اضطراب بی مورد استرس زا است و عوارض استرس از سم‌های آفت‌کش بیشتر است.

مراجع رسمی وزرات بهداشت و وزارت جهاد کشاورزی باید در این موضوع وارد شوند و اطلاع رسانی کنند. رسانه ملی و جراید معتبر باید منبع قرار گیرند و فضای مجازی و افرادی که تخصص ندارند، نباید حق اظهارنظر رسمی را داشته باشند. همچنین مسئولان لازم است یکنواخت و هماهنگ اطلاع رسانی کنند.

چگونه مردم محصولات بی‌کیفیت و آلوده به سموم را می‌توانند شناسایی کنند؟

سموم باقیمانده در محصولات موجب مخاطرات شیمیایی می‌شود و اگر سموم کشاورزی باعث تلخ و بدمزه شدن گیاه یا تغییر ظاهر می‌شد کمک شایانی در تشخیص آلودگی می‌کرد، اما این اتفاق نمی‌افتد و برخلاف عوامل میکروبی که باعث زرد و پلاسیده شدن محصول می‌شود، عوامل شیمیایی تغییرات مشهودی برای مصرف کننده ایجاد نمی‌کند و راه تشخیص آن در آزمایشگاه است.

انتهای پیام/