به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از گرگان، نامش "تازه گل" است، می‌گوید زمانی که به دنیا آمده فصل بهار بوده و گل‌ها تازه شکفته شده بودند و بر اساس رسوم و سنت‌های قوم ترکمن که نام‌های فرزندشان را برگرفته از محیط پیرامون خود انتخاب می‌کنند نام تازه گل را برایش انتخاب می‌کنند.

قرار گرفتن در هفته "ثبت احوال"  بهانه‌ای شد تا به فرهنگ نامگزینی قوم ترکمن بپردازیم.

اراز محمد سارلی پژوهشگر فرهنگ ترکمن در این باره گفت: فرهنگ نامگذاری در بین ترکمن‌ها فرهنگی با قدمتی دیرینه است که برای کودک تازه متولد شده با رسومی باشکوه برگزار می‌شود.

او ادامه داد: در نخستین اقدام، یک روحانی یا فردی متدین، اذان و اقامه در گوش نوزاد می‌خواند تا به عنوان کودکی مسلمان آوای شهادتین در روحش جاری شود و بعد نام انتخاب شده اش را در گوشش چندین بار تکرار می‌کند.

سارلی گفت: ترکمن‌ها برای نامگذاری از اِلمان‌های مختلف استفاده می‌کنند مثلا از طبیعت الهام می‌گیرند یا از دین مبین اسلام و شخصیت‌های اسطوره‌ای و حماسی. نکته مهم این است که یک نام در بین ترکمن‌ها به فراموشی سپرده نمی‌شود و بعد از وفات پدر بزرگ بر روی نوه گذاشته می‌شود و به همین دلیل هنوز هم اسم زنان و مردان قدیم ترکمن تداوم دارد.

او ادامه داد: ممکن است این نامگذاری‌ها بر اساس روز یا ماه تولد انتخاب شود، مثلا کسی که روز جمعه متولد می‌شود به او جمعه گلدی می‌گویند یا اگر در ماه رمضان به دنیا بیاید "اراز گلدی" یا "اراز محمد" نامگذاری می‌شود.

سارلی گفت: نام‌های اسلامی و مذهبی بیشترین کاربرد را در نامگذاری‌های قوم ترکمن دارد و در نامگذاری‌ها از اسامی استفاده می‌شود که بیشترین جایگاه را در باور ترکمن‌ها دارند.

مشهد قلی قزل پژوهشگر و نویسنده کتاب "فرهنگ نام‌های ترکمنی" درباره نامگذاری در بین قوم ترکمن گفت: در قوم ترکمن برخی کودکان زمانی که به دنیا می‌آیند نام خود را همراه خود می‌آورند به عنوان مثال نوزادانی که به هنگام بارش باران متولد می‌شوند نامشان "یاغمیر"، "یاغیش" و "یاغین" به معنای باران گذاشته می‌شود، این شیوه نامگذاری در زمان‌های وقوع طوفان و بارش برف هم صدق می‌کند.

او ادامه داد: ترکمن‌ها برای نامگذاری اطفال خود از مناظر طبیعی حول محل سکونت خود هم استفاده می‌کنند. به عنوان مثال "داغ خان" به معنی خان همچون کوه، "اورمان" به معنی جنگل، "آرنا" به معنی روند.

قزل گفت: والدینی که فرزندان آن‌ها پس از تولد فوت می‌کردند برای بقای عمر سایر فرزندان خود به خانواده سادات و شیوخ متوسل می‌شدند و نام فرزندان خود را از این خانواده‌ها طلب می‌کردند، مثل "خوجه دردی"، "سید گلدی" یا "شیخ بی بی" و "ایشان بردی".

این پژوهشگر فرهنگ ترکمن گفت: نوزاد در رحم مادر پرده نازکی به دور خود دارد و ممکن است نوزاد با همین پرده به دنیا بیاید، این پرده نازک به زبان ترکمنی "توواق" نام دارد، در این صورت نام هایی، چون "توواق بی بی"، "توواق سلطان"، "توواق گل" برای دختران انتخاب می‌کنند و معتقدند در زندگی اش محجوب به حیا خواهد بود.

او ادامه داد: برای نوزادانی که در ماه محرم به دنیا می‌آیند پیشوند عاشور انتخاب می‌شود یا در هنگام تولد نوزاد اگر از اعضای خانواده و یا همسایگان و اقوام کسی به زیارت حج و یا زیارت امام رضا (ع) رفته باشد پیشوند حاجی یا مشهدی در کنار نام نوزاد قرار می‌گیرد.

قزل گفت: اسامی گیاهان، برخی حیوانات مهم در قوم ترکمن، کشور محل تولد، جواهر گرانبها و... هم نقش مهمی در نامگذاری نوزادان دارند.

از بحث نامگذاری که عبور کنیم به بحث ثبت این نام‌ها در ثبت احوال و گرفتن شناسنامه برای نوزادان می‌رسیم.

از آنجایی که بسیاری از اسامی ترکمن‌ها در فرهنگ زبان فارسی وجود ندارند سازمان ثبت احوال با تشکیل کارگروهی برای اسامی پیشنهادی این چنینی تصمیم گیری می‌کند.

آنه طواق گلشاهی عضو"کمیته نام" اداره کل ثبت احوال گلستان در این باره گفت: زمانی که خانواده نامی برای فرزند تازه متولد شده خود انتخاب می‌کنند و این نام در بین لیست نام‌های مورد تایید ثبت احوال نیست باید درخواست بررسی این نام به سازمان ثبت احوال ارسال شود.

او ادامه داد: همراه با نامه درخواست بررسی نام، باید مستندات مربوط به نام انتخابی، ریشه برگرفته شده نام از آن و معنی آن برای بررسی، ضمیمه درخواست نامه شود.

گلشاهی ادامه داد: در اداره کل ثبت احوال "کمیته نام" متشکل از مدیرکل ثبت احوال، معاون اسناد هویتی، ۲ استاد زبان ادبیات فارسی یا ترکمنی تشکیل می‌شود و اگر نام پیشنهادی با دستورالعمل‌ها مغایر نبود تایید می‌شود.

او گفت: نامی که در کمیته تصویب می‌شود در فرهنگ نام ثبت احوال اضافه می‌شود.

علاوه بر قوم ترکمن اقوام دیگری هم هستند که در نامگذاری فرزندان خود از رسومی خاص پیروی می‌کنند. توجه به این آداب و رسوم در هنگام نامگذاری فرزندان علاوه بر حفظ اصالت یک قوم به زنده نگه داشتن ریشه‌های فرهنگ یک منطقه هم کمک می‌کند.

گزارش از مونا محمد قاسمی

انتهای پیام/ق