به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، علی شریعتی مقدم رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی خراسان رضوی در کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی مشهد گفت: کیفیت محصولات، از آن موضوعات مهمی است که حفظ بازار جهانی و اعتبار بخش صادرات کشاورزی ایران را تضمین می‌کند و بروز مسائلی از این دست باید به عنوان یک دغدغه جدی، مطرح و آسیب‌شناسی شود و برای آن چاره‌جویی صورت بگیرد.

او گفت:  انجمن‌ها و سازمان‌های مردم نهادی که در حوزه تامین سموم فعالیت می‌کنند، در سالهای اخیر بار‌ها این موضوع را مطرح می‌کردند که تخصیص ارز به آن‌ها اغلب به موقع انجام نمی‌گیرد؛ لذا سموم تقلبی در بازار بیشتر شده است. از سوی دیگر به دلیل پاندمی کرونا بسیاری از بازار‌های پیشرفته، حد مجاز سموم را در بعضی محصولات کشاورزی کاهش داده اند و حساسیت در این حوزه‌ها بیشتر شده است.

رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: حال تولیدکننده، صادرکننده و وزارت جهاد کشاورزی باید نهایت همکاری را برای خروج از این چالش داشته باشند. قاعدتا ما باید در میان‌مدت و بلندمدت به سمت تولیدات ارگانیک و کشت‌های حفاظتی حرکت کنیم.

بیشتر بخوانید

• لزوم ایجاد سامانه‌ تایید صدور مجوز برای کارخانجات خوراک دام خراسان رضوی

شریعتی مقدم گفت: تقاضا برای محصولات ارگانیک در بازار‌های جهانی بالاست و بنابراین تولیدمان به هر میزان که باشد، کشش بازار برای آن وجود دارد؛ لذا اینکه صرفا محصول تولیدی ارگانیک باشد، کفایت نمی‌کند و برای توسعه تولید صادرات محور در این بخش، باید تاییدیه و نتیجه آزمایشات دقیق نیز در کانون توجه قرار بگیرد.

او گفت: در اکثر موضوعات مانند سموم و صرفه جویی و مدیریت آب، احتیاج به همکاری و هماهنگی بین بخشی وجود دارد و تولیدکننده، صادرکننده، وزارت جهاد کشاورزی، بخش استاندارد و قرنطینه و ... باید در این حوزه همراهی لازم را به عمل آورند.

این عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: در خصوص استفاده از سموم و کود‌ها نیز باید به سراغ انواع کم خطر و سازگار با محیط زیست حرکت کنیم. حتی برخی از سموم در تولیدات ارگانیک قابلیت استفاده دارند که باید این محصولات جایگزین سموم پُرخطر شوند. خراسان رضوی به عنوان استان پیشرو باید این موضوع را به نحو اَحسن مدیریت کند.

شریعتی مقدم گفت: صدور گواهی‌نامه و ارائه تسهیلات راهکار کنترل سموم است؛ لذا از وزارت بهداشت به عنوان کنترل‌کننده سموم نمی‌توان در این حوزه انتظار خاصی داشت؛ لذا باید هدف‌مان توسعه تولید محصول ارگانیک باشد. متاسفانه در حال حاضر در برخی محصولات تا ۱۰ برابر حد مجاز از سموم استفاده می‌شود چنانکه در برخی محصولات تا ۹۰ درصد مرجوعی داشتیم که باید در این خصوص تدابیر جدی اندیشیده شود.

رئیس کمیسیون کشاورزی و آب اتاق بازرگانی خراسان رضوی گفت: ما باید در سال‌های بعد برنامه‌هایی در حوزه گیاهان دارویی از جمله زعفران داشته باشیم. در حال حاضر بازار محصولاتی مانند زیره را از نظر اقتصادی از دست داده ایم و از این رو باید برنامه‌ای کوتاه مدت تدوین کنیم تا تولیدکننده بر این مساله واقف شود که طی سال آینده چه میزان کشت می‌تواند داشته باشد؟

شریعتی مقدم گفت: متاسفانه بعضا تولیدکننده و صادرکننده را در مقابل یکدیگر قرار می‌دهند که این اقدام بسیار ناپسند است، چرا که تولیدکننده زحمت می‌کشد، در مقابل صادرات محصولات کشاورزی نیز یکی از دشوارترین فعالیت هاست.

افراط و تفریط در استفاده از سموم

در ادامه غلامحسین ساربان، معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: خراسان رضوی یک میلیون هکتار سطح مزارع کشاورزی دارد و حدود ۵۰۰ تن حشره کش مصرف می‌کنیم، با این حال اعداد و ارقام حاکی از آن است که سرانه مصرف سموم و حشره کش‌های ما نسبت به دنیا بسیار پایین‌تر است و حتی مدعی آن هستیم که یک سوم اروپا از سموم و حشره کش‌ها استفاده می‌کنیم.

او گفت: متاسفانه چالش فعلی ما ناشی از افراط و تفریط در استفاده از سموم و حشره کش‌ها است. سموم در سطح استان کنترل می‌شود و تقریبا هر شهرستان ۲ آزمایشگاه کاربرد سموم دارند و تنها نکته‌ای که در این میان رعایت نمی‌شود افراط و تفریط در استفاده از سموم است.

معاونت بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: امسال نیز به شدت بارندگی کاهش پیدا کرده است، امسال در برنامه‌های کشت پاییزه ۲۵ شهرستان، ظرف ۱۴ روز حضور داشتیم و در بازدید‌ها تاکید کردیم که هیچ سطحی بیشتر از آب موجود کشت نشود.

ساربان گفت: در حال حاضر سختگیری‌ها در بحث افزایش بهره وری آب در حوزه کشاورزی جدی شده و اقداماتی انجام گرفته است، متاسفانه طی سال‌های اخیر بارش بسیار کم شده است و لذا برای کشت محصولات خاص، برنامه‌های ویژه و پیشنهادات خوبی را به فعالان بخش کشاورزی استان ارائه داده ایم.

در بخش دیگری از نشست پریسا مردانی، مدیر عامل اتحادیه گیاهان دارویی خراسان رضوی گفت: برنامه جدی برای کنترل سموم و تولید محصول ارگانیک وجود دارد و فقط باید بر اجرای این برنامه‌ها تاکید شود و نظارت‌های جدی نیاز است تا اعتبار ایران در بازار‌های صادراتی از بین نرود.

ضرورت گرفتن مشوق‌هایی برای تولید ارگانیک

در ادامه مهرداد میرحسینی، نایب رئیس انجمن ارگانیک خراسان رضوی گفت: در حوزه گلخانه‌ها از سازمان جهاد کشاورزی مجوز گرفته ایم تا از متراژ مشخصی (به بالاتر)، آزمایش سموم و حد مجاز را الزامی کنیم در غیر این صورت، پروانه برای آن واحد صادر نشود. اگر این مسائل جدی تلقی نشود، بخش کشت و کار گلخانه‌ای ما نیز در آتیه به همین چالش‌ها دچار خواهد شد.

او گفت: باید مشوق‌هایی مانند ارائه تسهیلات، صدور پروانه و مجوز برای واحد‌هایی که تولید ارگانیک دارند، در نظر گرفته شود. گلخانه‌ها بیش از ۵ هزار متر این الزام را در رعایت استفاده از حد نرمال سموم دارند؛ لذا انتظار می‌رود این مبحث در سطح ملی در حوزه گلخانه‌ها نیز مورد پیگیری قرار بگیرد و این مورد الزامی شود.

میرحسینی گفت: میزان استفاده از سموم چه برای صادرات و چه برای تامین نیاز داخلی باید کنترل شود، نکته قابل توجه آن است که باید در خصوص جایگزین‌های سموم خطرناک، مطالعات و تلاش‌های بیشتری صورت بگیرد.

در بخش دیگری از این نشست جعفر جوادی، مدیر آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی گفت: بر روی تولید محصولات سالم مطالعات و اقدامات بسیاری انجام گرفته است. محصول سالم با استاندارد‌های بین المللی قابلیت صادرات دارد. یکی از سختگیرانه‌ترین استاندارد‌ها در حوزه محصول کشاورزی مربوط به کشور آلمان است، با این حال برخی از شهرستان‌ها در مقطعی، محصول خربزه را بدون مرجوع شدن به آلمان صادر کرده اند؛ لذا صادرات محصول کشاورزی به خارج امکان پذیر بوده، اما نکته قابل توجه آن است که سیاست گذاری متفاوتی در محصولات ارگانیک نسبت به سایر محصولات وجود ندارد.

او گفت: کسی که می‌خواهد محصول ارگانیک تولید کند باید هزینه‌ای را تقبل کند و قطعا باید بیماری‌ها و آفات به روش دیگر کنترل شود؛ لذا دستگاه‌های متولی و سیاستگذار باید برای تولید محصولات ارگانیک انگیزه و مشوق‌هایی را ایجاد نمایند که این مساله قطعا بسیار تاثیرگذار خواهد بود.

نحوه توزیع سموم

حمیدرضا شریفی، رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی خراسان رضوی گفت: نحوه توزیع سموم در داروخانه‌های گیاه پزشکی، یکی از مشکلات اساسی ما به شمار می‌آید. در حال حاضر سازمان نظام مهندسی کشاورزی مجوز داروخانه‌های گیاه پزشکی را صادر می‌کند که تاکنون حدود ۲۷۶ واحد در این بخش در استان ما ایجاد شده، اما فقط ۱۳۶ مورد آن مجوز فنی دارند.

او گفت: مشکل اساسی دیگر آن است که این داروخانه‌ها صنف خاصی نداشته و اکثرا تحت نظارت صنف آرایشگران هستند و ارگانی وجود ندارد که بر عملکرد این واحد‌ها نظارت کند. ابزار نظام مهندسی و حفظ نباتات، برای بازرسی داروخانه‌های گیاه پزشکی کافی نیست و انواع داروها، سموم کشاورزی و کود‌ها در این داروخانه‌ها توزیع می‌شود که بعضا تاریخ مصرف گذشته و یا قاچاق هستند. باید دادستانی و سازمان صمت در بحث بازرسی، به این حوزه ورود پیدا کنند. اگر این داروخانه‌ها صنف مستقل داشته باشند، قطعا این اتحادیه مربوطه می‌تواند بر عملکرد اعضای خود نظارت کند.

رئیس سازمان نظام مهندسی کشاورزی خراسان رضوی گفت: دمای هوا در امسال بسیار بالا بود و این دما بالاتر از آستانه تحمل محصول زعفران بود. در جنوب استان، وجود همین دمای بالا به انضمام پاره‌ای مسائل دیگر، سبب کاهش برداشت زعفران شد.

شریفی گفت: ارزانی قیمت زعفران در سال‌های گذشته سبب شده تا کشاورزان کاشت این محصول را به دلیل نیاز به سرمایه گذاری بالا مدیریت کنند و لذا آنان از کشت این محصول به دلیل عدم توجیه اقتصادی دلسرد شده بودند. کاهش کشت، بهای این محصول را در فصل برداشت افزایش داد.

او گفت: استفاده از ظرفیت کشاورزی قراردادی به منظور ساماندهی بازار این محصول است و در حال حاضر صادرکنندگان توانمندی در حوزه زعفران فعال هستند که آن‌ها می‌توانند اقدامات خوبی را در حوزه تولید علمی زعفران فراهم کنند و در این زمینه، برگزاری سمینار‌های آموزشی موثر خواهد بود.

سیاست‌های کشاورزی منتج به وابستگی به خارج خواهد شد

در بخش دیگری از این نشست، چالش تامین نهاده‌ها برای فعالان حوزه دام و طیور مطرح شد. فرشید صراف، رئیس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی گفت: در حال حاضر با مشکل کمبود نهاده‌ها مواجه هستیم. نهاده‌ها با ارز ترجیحی وارد کشور می‌شوند، اما در نهایت کندی در تامین آن‌ها برای بخش تولیدی و مشکلاتی که در بحث تخصیص ایجاد می‌شود، چرخه تامین را با مشکل مواجه می‌کند که نتیجه آن گرانی علوفه آزاد و کشتن دام مولد است. معتقدیم که تداوم این مسئله نیز موجب کمبود شیر خام و گوشت قرمز در آینده خواهد شد.

او گفت: از طرفی با کاهش تولید و حذف بسیاری از گاوداری ها، صنایع بالادستی و پایین دستی ما که صنایع خوراک دام و صنایع لبنی هستند، به مشکل دچار خواهند شد. در نگاه کلی، نقص در یک حلقه از زنجیره تامین، تمام بخش‌های وابسته، اشتغال موجود در این حوزه، سرمایه گذاری‌های انجام گرفته و ... را به چالش دچار می‌کند و نیاز بازار هم پاسخ گفته نمی‌شود و پیش بینی این است که در آینده در تمامی این بخش‌ها به واردات نیازمند خواهیم شد.

رئیس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی گفت: با وجود تخصیص ارز ترجیحی به این بخش اثرات حمایتی برای مصرف کننده ایجاد نشده است، براساس ارزیابی ها، با فرض حذف ارز ترجیحی در سال ۹۷ بهای تمام شده شیر، ۵۰ الی ۶۰ درصد افزایش پیدا می‌کرد؛ لذا هر روز که بگذرد و ارزش پول ملی کاهش پیدا کند، وضعیت به مراتب اسفناک‌تر از شرایط فعلی خواهد شد.

صراف گفت: نسبت به تبعات تورمی حذف یکباره ارز ترجیحی برای کالا‌های اساسی و نهاده ها هشدار می دهم،  پیشنهاد ما این است که دولت به صورت پلکانی فاصله ارز ترجیحی را با ارز آزاد کم کند و سپس جو را از تخصیص ارز ترجیحی حذف نماید و فقط به ذرت و سویا ارز مذکور را اختصاص دهد.

او گفت: اگر ارز ترجیحی حذف شود براساس دلار ۲۷ هزار تومان (در مهرماه)، حدود ۱۰۰ درصد به بهای تمام شده شیر افزوده می‌شود و این رقم در خصوص گوشت حدود ۴۰ درصد بوده و از یک سو برای مصرف کننده و از سوی دیگر برای دامدار هزینه در پی دارد.

رئیس اتحادیه گاوداران صنعتی خراسان رضوی گفت: لذا در این رابطه چند پیشنهاد مطرح می‌شود؛ اول تامین نقدینگی برای دامداران از طریق بانک و یا بخشودگی تسهیلات و بحث دیگر، تامین یارانه مصرف است (که متاسفانه علی رغم تمام این مسائل، عزم جزمی برای تامین یارانه مذکور وجود ندارد). از طرفی برای کنترل بازار در بحث حذف ارز ترجیحی، باید ۶ ماه نهاده ذخیره سازی در کشور وجود داشته باشد وگرنه چالش‌های جدی هم در بخش تولید و هم در بازار رقم خواهد خورد.

وجود کارخانجات دام و طیور غیرمجاز یکی از مشکلات ماست

در ادامه محمدحسین سالار پیشه، دبیر انجمن صنفی کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان خراسان رضوی گفت: کمبود نهاده‌های دامی یک مشکل اساسی است و در کنار این مساله، افزایش قیمت نهاده‌ها از جمله جو و ... نیز از دیگر موضوعاتی به شمار می‌آید که منجر به کمبود نقدینگی برای تولیدکنندگان شده و از سوی دیگر کاهش تولید را رقم زده است. این روند، بعضی از کارخانجات را نیمه تعطیل نموده و برخی نیز حداکثر با یک سوم ظرفیت فعالیت می‌کنند.

او گفت: بیش از ۸۰ کارخانه خوراک دام در استان خراسان فعالیت دارند. در سال‌های گذشته زمینه بسیار مساعدی برای صادرات فراهم بوده، اما متاسفانه در حال حاضر از یکسو با ممنوعیت صادرات مواجه هستیم و از سوی دیگر کاهش تولید را تجربه می‌کنیم.

دبیر انجمن صنفی کارخانجات خوراک دام، طیور و آبزیان خراسان رضوی گفت: وجود کارخانجات دام و طیور غیرمجاز یکی از مشکلات دیگر ما به شمار می‌آید و سالیان سال است که پیگیر این قضیه هستیم. اوایل صحبت از تعطیلی این واحد‌ها بود، اما در حال حاضر به دنبال ساماندهی این واحد‌ها هستیم تا لااقل بر تولیدشان نظارتی صورت بگیرد. علی رغم آنکه مکاتبات بسیاری در این حوزه صورت گرفته و لیست کارگاه‌های غیرمجاز به مقامات نظارتی ارائه شده، اما متاسفانه هنوز اقدامی در خصوص ساماندهی آنان صورت نگرفته است.

سالار پیشه گفت: این واحد‌ها از یکسو سلامت دام و از سوی دیگر سلامت جامعه را به چالش دچار می‌کنند.

سالار پیشه، مشکل دیگر این بخش را بالا بودن هزینه‌های حمل و نقل و اخذ هزینه مازاد در قالب پشت بارنامه عنوان کرد و گفت: در این موضوع هم مکاتبات بسیاری انجام شده و مسئولان تقاضای مستندات دارند، اما اخذ این هزینه به صورت غیررسمی و بدون ارائه فاکتور انجام می‌گیرد و به رغم مرسوم بودن، باز هم با آن برخوردی نمی‌شود.

انتهای پیام//ف.ح.