به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، ظهر یکی از روز‌های بارانی کرمان است که قرار است همراه با تعدادی از عوامل مجموعه آبزی پروری مهرکریمان راهی مزرعه پرورش ماهی شویم.
هوا سرد است و باران شب گذشته امکان تنفس را بهتر فراهم کرده است همراه با یک تیم تولید کننده تلویزیونی و دو نفر از تیم متخصص شیلات شاغل در شرکت آبزی پرور، راهی مزرعه می‌شویم.
مرکز شماره ۱۵ مهارت آموزی و توان افزایی زیرنظر سازمان نظام مهندسی کشاورزی ومنابع طبیعی کرمان که وظیفه اش تربیت مسئول فنی آبزی پروری است.
آقای کریمی مدیرعامل شرکت آبزی پرور و بانی این طرح است مدیر فعالی که پا به پای عوامل مجموعه کار می‌کند و از هیچ چیز حتی خم شدن وجمع کردن بچه ماهی که روی زمین بدون آب افتاده ابا ندارد.
مجموعه مزرعه از ۴ استخر ۶۰ مترمکعبی از جنس فایبرگلاس با روکش فلزی و سیستم‌های تهویه شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی به همراه تخلیه وگردش آب خاص تشکیل شده است.
حوضچه دراز سیمانی که بعدا متوجه می‌شوم کل آب موجود هفتگی این مجموعه است هیچ سنخیتی با مجموعه ندارد.
کریمی تحصیل کرده رشته سوخت هواپیما است، همراه با همسرش این مجموعه را با هزینه از جیب آن هم با گرفتن تسهیلات بانکی در شرایط تورم راه اندازی کرده است.
طرح بسیار جالب او هزینه تحقیقاتی ۳۵۰ میلیون تومانی داشته است، سفر دو نفره به چند کشور در حوزه شیلات و دیدن مزارع پرورش ماهی داخل کشور کوله باری از تجربه برای این زوج پرتلاش به ارمغان آورده است وماحصل آن تولید یک تن ماهی از آب با دبی یک لیتر درثانیه آن هم از آب خرده مالکی که یک روز در هفته است.
کار عجیبی که در خیلی از نقاط کشور با مقادیر بیشتر اجرا شده، اما شکست خورده است.
محیط مزرعه بسیار سرد و در حال حاضر پرورش قزل آلای رنگین کمان در دستور کار است، بین گفتگو‌ها صحبت از مسیر و بار می‌شود کنجکاو می‌شوم، اما ساعتی بعد می‌فهمم بار بچه ماهی قرار است به استخر وارد شود باید دیدنش جالب باشد.
این ایده چگونه شکل گرفت؟
ایده این کار ابتدا برحسب اینکه ما در مزرعه کشاورزی مان در هفته یک نوبت آب داشتیم همان یک نوبت هم کفاف کار کشاورزی مان را نمی‌داد، شکل گرفت.
می‌دیدیم در سطح روستا قنات ۵۰ سال است آبدهی دارد، اما هنوز هیچ توسعه کشاورزی دیده نشده متوجه شدم از این منابع آبی درست استفاده نشده به شکل دیمی وغرقابی استفاده شده است ما ابتدا درختان مان را آبیاری قطره‌ای کردیم دیدیم روش خوبی بود همیشه آب داشتیم در ادامه کار در این منطقه در استخر ذخیره کشاورزی مان که خیلی کوچک بود رهاسازی ماهی را انجام دادیم.
کریمی وقتی درباره آن روز‌ها صحبت می‌کند انگار خاطره شیرینی را مزه مزه می‌کند: درمنطقه کوه باداموئیه روستای هنوج ما هفته‌ای یک نوبت آب را در استخرذخیره کرده بودیم و در آن قزل آلا رهاکردیم، دیدیم رشد ماهی مناسب است و با توجه به اینکه هیچ دستگاه وهوادهی نبود، اما رشد خوبی داشتند استخرمان سیمانی بود که از قبل برای انجام کار‌های باغ بود.
چه شد که به فکر توسعه پرورش ماهی افتادید؟
به همراه همسرم تحقیقات مان را شروع کردیم علاوه برکل ایران چند کشورخارجی را گشتیم، معضلات ومزایای پرورش ماهی را پیدا کردیم و بعد طرح تکثیرماهی را با استفاده ازیک لیترآب در ثانیه که در هفته یک روز نوبتی به ما می‌رسید آغاز کردیم.
استخر‌هایی که برای طرح درنظر گرفتیم دقیقا یکی از معایبی که کشف کرده بودیم داشت! استخر‌های سیمانی و یا جنس‌های دیگر و آلودگی شیمیایی در تولید ماهی دخیل بود ما سعی کردیم با استفاده از جنس خاصی شبیه فایبرگلاس این عیب را در استخر رفع کنیم و تمام آفات و آلودگی تکثیر ماهی را حذف کنیم.
به نظر می‌آید ایده خوب شما ازسطح استان فراتر رفته است؟
بله اکنون مرکزما مرکز نمونه کشوری تولید ماهی است و از سراسر ایران از این استخر‌ها بازدید می‌کنند، مرکز شیلات ایران نیز بازدیدی از این مرکز انجام داده و مراکز تحقیقاتی نیز درخواست بازدید داشته اند وحتی برخی مراکز درخواست اجرای این طرح را در میزان آبی که در دسترس دارند برای ما مطرح کرده اند.
در نمایشگاه شیلات ایران نیز طرح مان بازدید زیادی داشته است و منجر به پیشنهادات کاری زیادی شد، بازدیدهای زیادی از طرح ما توسط مسئولین شده است و در حال اخذ مدارک ایزو برای این طرح هستیم.
اقدام بعدی شما بعد از راه اندازی این مرکز چه بود؟
با استفاده از مجموعه‌ای از دانش آموختگان رشته‌های مختلف شیلات این مرکز را توسعه دادیم و استانداردسازی‌های علمی را شروع کردیم.
ما از سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی درخواست مجوز آموزشی کردیم و مجوز مرکزمهارت آموزی وتوان افزایی شیلات کرمان را گرفتیم ودانش آموختگان کشاورزی علاقمند به آبزی پروری را در اینجا پذیرش کردیم و دوره‌های تخصصی آبزی پروری را برگزار می کنیم و توانستیم دیدگاه بهره برداران وسرمایه گذاران حوزه شیلات را تغییر دهیم، به زودی اولین مسئول فنی‌های شیلات به مجموعه‌های تولید شیلات وارد می‌شوند و می‌تواند تحولی بزرگ در شیلات کرمان ایجاد کند پیش بینی من این است که می‌توانیم افق شیلات استان درپایان ۱۴۰۰ را ارتقا دهیم.
هر حوضچه یک سرمایه گذاری است؟
هر یک از حوضچه‌ها حالا قابلیت تولید ۲ تن ماهی قزل آلا رنگین کمان را دارند، ما حتی از آب خروجی این پرورش ماهی می‌توانیم در تولید محصولات کشاورزی استفاده کنیم و خوشبختانه روی گلخانه‌های هیدروپونیک نیز این آب خروجی مانند کود بسیار عالی عمل کرده است، در پرورش صیفی جات، یونجه و درختان میوه اثر بسیارخوب و تجربه شده‌ای داشته، ادعا داریم که ارگانیک‌ترین گوشت ماهی قزل آلا در مزرعه ما پرورش داده می‌شود.
علت این ممتاز بودن کار شما به پشتوانه تحقیقاتی برمی گردد؟
ما در بحث تحقیقات به روش‌ها بیشتر توجه می‌کردیم در مهندسی سازه خوشبختانه توانستیم روش‌هایی پیدا کنیم که با مهندسی معکوس در مزرعه طرح را پایلوت انجام دادیم هرچند هزینه بالایی برای ما داشت، اما خوشحالیم که در نهایت آن شکل نهایی که بدست آوردیم را با هزینه خیلی کم در اختیار مزرعه دار قرار می‌دهیم.
مگر استخر اولیه و پایلوت کار به چه شکل بود؟
در روستای هنوج در نزدیکی شهر کرمان با سرمایه ۱۰۰ میلیون یک استخر کشاورزی خیلی کوچک در ابعاد ۱۰ در ۱۲ مترمکعب ایجاد کردیم.
در ابتدای کار، اینجا بیشتر بحث تحقیقاتی و پایلوت عملی طرح مان بود تا بتوانیم میزان تولید را با توجه به سطح ارتفاع بسنجیم.
ما بار اول ظرفیت تولید در ذهن مان نبود بیشتر روی این فکر می‌کردیم که کارعیب یابی شود و تولید گوشت را با توجه به میزان تغذیه‌ای که ماهی‌ها داشتند سنجیدیم تا بهتر بتوانیم نمونه کارمان را به دیگران معرفی کنیم، در سیستم کار گردش یک لیتر آب تازه و ۹ لیتر آب درحال چرخش را تعریف می‌کنیم و در یک استخر که ۵۵ مترمکعب گنجایش و حجم داشته باشد با یک لیتر آب در ثانیه هر مترمکعب توان تولید ۱۸ کیلو ماهی را دارد که در مجموع هر ۶ ماه یک بار یک تن ماهی از آن برداشت می‌شود.
روش شما حتی کمکی است برای بالا بردن سرانه مصرف ماهی؟
ما حدود ۵ هزار حلقه چاه در استان کرمان داریم اگر هرکدام یک تن ماهی تولید کنند می‌تواند آمار استان را تغییر دهد و با ظرفیت بسیار بالای تولید ماهی دراستان شرایط مصرف هم تغییر می‌کند.
البته نگرانی بزرگی که در همه بازار‌ها وجود دارد شامل شیلات هم می‌شود و آن هم حضور دلالان در بازار ماهی و تقلب‌هایی که حتی درحوزه پرورش ماهی ایجاد می‌کنند.
شما طرح خود اشتغالی هم برای این نوع تولید تعریف کرده اید؟
در طرح خوداشتغالی با پتانسیل و زمین با مساحت کمترنیز طرح ارائه شده است، ۱۲۰ میلیون تومان پول ۱۰۰ مترزمین اگر وجود داشته باشد می‌تواند به تولید یک تن ماهی بیانجامد وحتی این تولید را می‌توان هر ۶ ماه یک بار انجام داد، اکنون ۱۲۰ میلیون تومان برای کار خود اشتغالی عدد بزرگی نیست بلکه شروع مسیر اشتغال زایی است حتی درمناطقی که آب شور شده باشد می‌توان نوع ماهی را تغییر داد ودستگاه‌ها واستخر‌هایی که ما به مزرعه داران ارائه می‌کنیم فرق خواهد کرد.
مزرعه هوای سردی دارد، رمضان نگهبان ماهی هاست برای آن‌ها غذا آورده وماهی‌ها با چنان ولع واشتیاقی برای قاپیدن دانه‌های غذایی به هوا می‌پرند که تصویر بسیار زیبایی همراه با سر وصدای فراوان ایجاد می‌کنند، همه بینندگان این صحنه مخصوصا مدیر پروژه لبخند به لب این صحنه را نگاه می‌کنند، اینجا مزرعه‌ای پر از شور زندگی است واین ماهی‌های ۳۰۰ تا ۷۰۰ گرمی به اندازه یک بچه انسان بازیگوشی وشیطنت دارند.
مصاحبه تمام شده است، ولی من پای رفتن ندارم، با صدای زنگ حیاط آقای کریمی سریع خود را به پشت درب رسانده وشخصا در را برای ورود بچه ماهی‌هایی که تازه از منطقه سرد لاله زار رسیده اند باز می‌کند، سطل‌های آب پر از بچه ماهی جابجا می‌شوند وحوضچه خالی از ماهی کم کم با حضور بچه ماهی‌ها پراز نشاطی آبی وزلال می‌شود، یک بچه ماهی بازیگوش جست وخیز کنان از سطح انتقال آب بیرون پریده و مدیرپروژه مانند غواصی مهربان ، روی زمین زانو زده ومهربانانه او را به سطل آب می‌رساند.
گزارش مرضیه السادات حسینی راد
انتهای پیام/ح
