به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، در حالی که مشاجرات میان ورشو و بروکسل بیش از گذشته افزایش یافته است و دادگاه لهستان معتقد است که مفاد دستورات اتحادیه اروپا و احکام قضایی این اتحادیه علیه قانون اصلی لهستان است، منابع خبری از احتمال خروج این کشور از اتحادیه اروپا و به اصطلاح «پُلگزیت» (Polexit) خبر داده‌اند.

«ماتئوش موراویکی» نخست‌وزیر لهستان اولین شخصی بود که این چالش را ایجاد کرد و آتش اختلافات این کشور با اتحادیه اروپا را برافروخت.

دادگاه لهستان پیش از این به تطابق نداشتن برخی قوانین اتحادیه اروپا با قوانین لهستان رأی داد و تقدم داشتن قوانین اتحادیه اروپا بر قوانین حقوقی خود را رد کرد.

پس از حکم دادگاه لهستان اعتراضاتی مردمی برای حمایت از اتحادیه اروپا شکل گرفت  و افراد در لهستان دست به تجمعی زدند تا مخالفت خود را با رأی دادگاه قانون اساسی لهستان بیان کنند.

لهستان که به همراه چند کشور کمونیستی سابق در سال ۲۰۰۴ به اتحادیه اروپا پیوست، بر سر دسترسی قوانین اتحادیه اروپا در سیستم قضایی این کشور با یکدیگر اختلاف نظر دارند.

اما نه ورشو و نه بروکسل هیچ گونه علاقه‌ای به جدایی از یکدیگر ندارند و به احتمال زیاد برای حل این اختلافات به مذاکرات سختی که ماه‌ها یا سال‌ها طول بکشد بسنده خواهند کرد.

کمیسیون اروپا نیز لهستان را به دلیل موضع گیری خود با مسدود کردن بودجه‌ای که قرار بود به عنوان بخشی از برنامه بهبود ویروس کرونا دریافت کند، مجازات کرده است.

این تصمیم چه پیامد‌ها و واکنش‌هایی را به همراه خواهد داشت؟

حکم دادگاه لهستان با محکومیت و انتقادات شدید از طرف اتحادیه اروپا و احزاب اصلی در پارلمان اروپا روبرو شد. کمیسیون اروپا اعلام کرد که این حکم نگرانی‌هایی جدی را ایجاد کرده و به لهستان هشدار داد که منتظر واکنش‌های بیشتر از طرف بروکسل باشد.

اتحادیه اروپا هرگز ندیده است که سیستم قضایی یک کشور عضو به این صراحت از اساس اتحادیه سرپیچی کند. مسلم است که این حکم بی‌سابقه بر روابط ورشو با بروکسل در آینده تأثیر به سزایی می‌گذارد.

کمیسیون اروپا نیز در هشداری به لهستان، اولتیماتوم برخورد قاطع و با تمام قدرت را ابلاغ کرده است. این نهاد اروپایی به احتمال زیاد چالشی حقوقی را آغاز می‌کند و همچنین تصمیم دارد تا طرح کمک به لهستان برای مقابله با ویروس کرونا به ارزش ۴۸ میلیارد پوند را به تعویق بیندازد.

قائم مقام رئیس پارلمان اروپا نیز اولتیماتوم شدیدی به لهستان داده و گفته است در صورتی‌ که ورشو از قوانین اتحادیه اروپا فاصله بگیرد، احتمال ممانعت از پرداخت بودجه اتحادیه اروپا به این کشور وجود دارد.

اتحادیه اروپا طیف وسیعی از ابزار‌های حقوقی، مالی و سیاسی در اختیار دارد تا به حکم لهستان پاسخ دهد.

کارشناسان این حکم را مورد انتقاد قرار داده و معتقدند که این تصمیم در یک دادگاه غیرقانونی و غیرمستقل گرفته شده است. یک حقوقدان معتقد است که دادگاه قانون اساسی در لهستان به طور گسترده‌ای یک دادگاه وابسته و دست نشانده دولت لهستان است؛ بنابراین این دادگاه حقیقی و قانونی نیست و کاری را که حزب حاکم از او خواسته است انجام می‌دهد.»

کمیسیون اروپا هنوز میلیارد‌ها یورو به این کشور از صندوق بودجه بازیابی کرونا در اتحادیه اروپا پرداخت نکرده است و ممکن است به راحتی از پرداخت آن امتناع کند.

سیاستمداران سراسر اروپا از حکم دادگاه قانون اساسی لهستان نیز ابراز نگرانی کردند و آن را باعث تضعیف اتحادیه دانستند.

اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا پس از صدور این حکم دربیانیه‌ای اظهار کرد که از این تصمیم لهستان عمیقا نگران است و تمام توان خود را برای اطمینان از تقدم قوانین اتحادیه اروپا به کار خواهد بست.

ژان آسلبورن، وزیر امور خارجه لوکزامبورگ نیز این اقدام لهستان را بازی با آتش عنوان کرده و گفته است: «تقدم قوانین اتحادیه برای عضویت در آن ضروری است. اگر این اصل شکسته شود، اروپایی که ما می‌شناسیم، دیگر وجود نخواهد داشت.»

دیوید ساسولی، رئیس پارلمان اروپا نیز در توییتی نوشت: «حکم دادگاه لهستان نمی‌تواند بدون عواقب باقی بماند. تقدم قوانین اتحادیه بلامنازع است و نقض آن به معنای به چالش کشیدن یکی از اصول بنیادی اتحادیه ماست.»

مونیکا هلمایر، عضو پارلمان اروپا از گروه راست میانه مردم اروپا هم گفت: «اگر قوانین حقوقی اروپا دیگر پذیرفته نشوند، ممکن است لهستان از مبالغ هنگفت بودجه اتحادیه اروپا دیگر سودی نبرد.»

آیا واقعاً لهستان از اتحادیه اروپا خارج می‌شود؟

بر اساس نظرسنجی‌های انجام شده، حکم دادگاه لهستان منجر به شکاف چشمگیری مانند برگزیت نخواهد شد، به ویژه از آنجا که اکثریت بزرگی از لهستانی‌ها می‌خواهند در اتحادیه بمانند اما این حکم می‌تواند درگیری‌های طولانی مدت بین بروکسل و حزب حاکم محافظه کار لهستان را موجب شود.

در اینجا دلایلی وجود دارد که چرا لهستان ممکن است از اتحادیه خارج شود و چرا ممکن است در اتحادیه بماند:

دلایلی که احتمال خروج لهستان از اتحادیه اروپا را پر رنگ می‌کند، عبارتند است از: ۱. ارزش‌های دولت لهستان با بسیاری از کشور‌های دیگر اتحادیه اروپا هماهنگ نیست ۲. در میان برخی از حامیان دولت احساسات ضد اتحادیه اروپا افزایش یافته است ۳. حضور در اتحادیه اروپا ممکن است همراستا با منافع بلندمدت کاچینسکی،  رهبر حزب حاکم قانون و عدالت که عملا کنترل لهستان دست آن است، نباشد.

از طرفی دلایل دیگری نیز وجود دارد که احتمال ماندن در اتحادیه اروپا را پر رنگ‌تر می‌کند. از جمله اینکه اتحادیه اروپا برخلاف دولت لهستان، در بین مردم این کشور بسیار محبوب است و در همه پرسی الحاق به اتحادیه در سال ۲۰۰۳، ۷۴ درصد از رای دهندگان از پیوستن به اتحادیه اروپا حمایت کردند.

دلیل دیگر ترس از بحران اقتصادی در این کشور است. برگزیت ثابت کرد که جدا کردن اقتصاد یک کشور عضو از بقیه بازار واحد اتحادیه اروپا چقدر دشوار است. در مورد لهستان، چنین اقدامی بسیار فاجعه بار خواهد بود. در حالی که انگلیس ششمین اقتصاد بزرگ جهان است، لهستان بیست و دومین اقتصاد وابسته به اتحادیه اروپاست. خروج از اتحادیه اروپا و ایجاد موانع تعرفه‌ای و تجاری، اقتصاد‌ این کشو را به بحران و نابودی می‌کشاند.

دلیل سوم این است که لهستان تجربیات بدی از تنهایی و انزوا در جهان دارد. ورشو امن‌ترین دوران خود را در چهار قرن اخیر سپری می‌کند. روابط این کشور با ناتو و اتحادیه اروپا آن را به اصطلاح در برابر نفوذ روسیه ایمن کرده است. اما اگر لهستان از اتحادیه جدا شود به گذشته و سیاست خشن اروپای مرکزی باز خواهد گشت.

آنا وویچیک، محقق آکادمی علوم لهستان معتقد است: «به دلیل اینکه ۹۰ درصد لهستانی‌ها خواهان ماندن در اتحادیه اروپا هستند، دولت این کشور نیز می خواهد که در اتحادیه بماند، اما در عین حال می‌خواهند قوانین خود را از قوانین اتحادیه اروپا جدا کنند.»

همچنین یاروسلاو کاچینسکی، رئیس حزب حاکم لهستان قبلاً در این باره گفته بود که هیچ پلگزیتی وجود نخواهد داشت. مقامات قصد خروج از اتحادیه اروپا را ندارند، فقط می‌خواهند دخالت اتحادیه اروپا در قانون اساسی لهستان پایان یابد.

با این حال، ریچارد ترلکی، نایب رئیس مجلس لهستان خواستار راه حلی جدی برای اختلافات ورشو و بروکسل شده و خروج انگلیس از اتحادیه اروپا را اثباتی بر دیکتاتوری بروکراسی بروکسل عنوان کرده است.

لوران پچ، استاد حقوق اروپا در دانشگاه میدلسکس این حکم را با حمله هسته‌ای به نظم حقوقی اتحادیه اروپا مقایسه کرده است.

نگرانی آن‌ها این است که لفاظی‌های دولت لهستان، اتحادیه اروپا را به عنوان یک عامل بیگانه و غیردوست تلقی کند و در نهایت باعث خدشه‌دار شدن رابطه این کشور با اتحادیه و سرانجام باعث خروج لهستان از بروکسل شود.

توماش گرودزکی، رئیس مجلس سنای تحت کنترل مخالفان در یک سخنرانی اظهار کرد که دولت  نمی تواند بدون درخواست و موافقت مردم از اتحادیه اروپا خارج شود.

از سوی وزرا و سیاستمداران ارشد وابسته به ائتلاف راست گرا و همچنین متحدان رسانه‌ای آن‌ها هم لحن ضد بروکسلی به طور فزاینده‌ای وجود دارد.

یاراچفسکی یک استاد دانشگاه رشته حقوق در این باره توضیح داد: «به محض انتشار حکم، قضات لهستانی باید بین نقض قوانین اتحادیه اروپا یا نافرمانی از قانون اساسی کشورشان یکی را انتخاب کنند؛ بنابراین اگر قوانین اتحادیه اروپا را نقض نکنند، طبق معاهدات، آن‌ها تحت پیگرد‌های قانونی قرار خواهند گرفت و مجازات خواهند شد.»

او در ادامه خروج لهستان از اتحادیه اروپا را فروپاشی نظم حقوقی این اتحادیه عنوان کرد و گفت: «آنچه من فکر می‌کنم ممکن است رخ دهد نوعی پلگزیت قانونی است، حذف لهستان از بخش‌هایی از حوزه حقوقی اتحادیه اروپا آن را به کشوری تبدیل می‌کند که به طور کامل به عنوان یک کشور در اتحادیه اروپا حضور ندارد و این ممکن است منجر به یک وضعیت بسیار مخرب برای اتحادیه اروپا، دولت و مردم لهستان شود.»

تهیه و تنظیم: فاطمه دخیلی

منابع:

نگرانی های «پُلگزیت» اعتراضات گسترده طرفدار اتحادیه اروپا در لهستان را برانگیخت

https://apnews.com/article/european-union-donald-tusk-warsaw-poznan-poland-1717ea69c77c45b45eea383622ec1757

پُلگزیت: بیم آن می رود که لهستان پس از حکم دادگاه از اتحادیه اروپا خارج شود

https://www.standard.co.uk/news/world/poland-leave-eu-polexit-b959638.html

دلایل خروج و عدم خروج لهستان از اتحادیه اروپا

https://www.politico.eu/article/polexit-poland-veto-kaczynski-morawiecki-polexit-brexit-eu/

آیا حمله هسته ای لهستان به نظم قانونی اتحادیه اروپا منجر به خروج این کشور از اتحادیه می شود؟

https://www.euronews.com/2021/10/08/polexit-will-poland-s-nuclear-strike-on-eu-s-legal-order-lead-to-the-country-quitting-the-

Polexit چیست و چرا اتحادیه اروپا نگران آن است؟

https://www.indy100.com/news/polexit-poland-eu-law-brexit-b1935424

انتهای پیام/