رقابت ناسالم پالایشگاه‌های روغن سازی با پارافین سازان/ انحراف مسیر عرضه پارافین خارج از بورس

سید محسن ضوئی رئیس کمیسیون فرآورده‌های پارافین اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران (اوپکس) در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار کرد: در سال‌های ۸۲ و ۸۳ یعنی زمانی که تصمیم به واگذاری شرکت‌های دولتی به بخش خصوصی گرفته شد، دولت مصوبه‌ای را ابلاغ کرد که بر اساس آن، تمامی واحد‌های تولیدی محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی، ضمن الزام به رعایت ضوابط و قوانین موجود، موظف به تسری فرمول قیمت خرید خوراکشان به واحد‌های پایین دستی شدند.

او افزود: متاسفانه قانون گذار در آن زمان این مسئله را در نظر نگرفته که اگر این مصوبه اجرایی نشود، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ یعنی اگر واحد‌های واگذار شده‌ فرآورده‌های نفتی، تامین خوراک مجموعه‌های پایین دستی را انجام ندادند یا فرمول قیمت گذاری را رعایت نکردند، چه تنبیه یا راهکاری وجود خواهد داشت؟

این فعال صنعت پارافین کشور ادامه داد: چهار پالایشگاه تولید روغن که وظیفه تامین خوراک مجموعه‌های پارافین را بر عهده دارند، موضع خود را بسته به شرایط تغییر می‌دهند؛ یعنی، بر اساس نوع منافع، گاهی خود را تابع قوانین دولتی و گاهی تابع قوانین بخش خصوصی معرفی می‌کنند.

او گفت: به طور مثال، اگر مشکلات تحریمی زیاد شود، برای آن‌ها صرفه دارد که کالای خود را در داخل کشور عرضه کنند، اما اگر چنین مشکلاتی وجود نداشته باشد، چون منفعت آن‌ها به صادرات است، به جای توجه به نیاز داخلی، صادرات را در اولویت خود قرار می‌دهند.

ضوئی ضمن تاکید بر اینکه پالایشگاه‌های تامین کننده مواد اولیه صنعت پارافین، منافع خود را نسبت به منافع صنایع پایین دستی کشور و بعضا منافع ملی ترجیح می‌دهند، افزود: چهار پالایشگاه ایرانول، بهران، پارس و سپاهان، به عنوان پالایشگاه‌های روغن سازی ایران، خوراک خود را از پالایشگاه‌های اصلی کشور به صورت لوبکات دریافت می‌کنند. یعنی برش‌های مختلف فورفورال اکستراکت (RPO)، بیس اویل (Base Oil)، اسلک وکس (Slack Wax) و پترولاتوم (petrolatum) را از لوبکات می‌گیرند که در این بین، اسلک وکس به عنوان خوراک کارخانه‌های پارافین سازی است.

ورود پالایشگاه‌های روغن سازی به عرصه تولید پارافین

او همچنین گفت: بخشی از بیس اویل تولیدی این چهار پالایشگاه، صادر و بخش دیگری از آن به کارخانه‌های کوچک تر روغن سازی تحویل می‌شود که آن‌ها نیز مانند صنعت پارافین، با این پالایشگاه‌ها مشکل دارند.

رئیس کمیسیون فرآورده‌های پارافین اتحادیه اوپکس در ادامه تاکید کرد: اگر روندی که این چهار پالایشگاه‌ در پیش گرفته اند، همین طور ادامه پیدا کند، شاید روزی تصمیم بگیرند که حتی به جای فروش روغن تولیدی به مغازه‌های تعویض روغنی، خودشان مجموعه‌های تعویض روغنی را ایجاد کنند تا سود بیشتری به دست بیاورند. یعنی با این طرز تفکر، مجموعه‌ای از کسب و کار‌های کوچک از بین خواهد رفت.

او با اشاره به اینکه چهار پالایشگاه روغن سازی، اکنون این طرز تفکر را درباره کارخانه‌های تولیدی پارافین اجرایی کرده اند، اظهار کرد: چند واحد تولیدی در این زمینه که در وثیقه بوده اند، به دلیل بدهی به این پالایشگاه‌ها، به تملک آن‌ها در آمده اند. اکنون نیز پالایشگاه‌ها که مواد اولیه در دست خودشان است، بدون هیچ محدودیتی به کارخانه‌های پارافین جامدی که به تملک در آورده اند، مواد اولیه می‌دهند. این مسئله به معنای آن است که تولیدکننده اسلک وکس، تبدیل به تولیدکننده پارافین شده و با واحد‌های پارافین سازی رقابت می‌کند!

عرضه مواد اولیه صنعت پارافین دارای انحصار است

این فعال صنعت پارافین با اشاره به اینکه واحد‌های پارافین سازی موجود در کشور همگی با مجوز وزارت صمت مشغول به فعالیت هستند، گفت: حتی از وزارت صمت، سازمان تعزیرات حکومتی و سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نیز، نتوانستیم کمکی در این زمینه دریافت کنیم. به همین دلیل، دو سالی می‌شود که به شورای رقابت کشور مراجعه کرده ایم.

او تصریح کرد: شورای ملی رقابت نحوه عرضه ماده اولیه صنعت پارافین یعنی اسلک وکس را بررسی کرد و به این نتیجه رسید که این عرضه، دارای انحصار است. به همین منظور به موضوع ورود کرد و چندین جلسه را با این پالایشگاه‌ها و اتحادیه صادر کنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی و همین طور تعاونی تولیدکنندگان پارافین برگزار کرد.

ضوئی بیان کرد: در نتیجه بررسی‌های کارشناسی طی این جلسات پیرامون ضریب قیمت گذاری اسلک وکس، شورای ملی رقابت مصوبه شماره ۴۳۶ را صادر کرد که مورد اعتراض پالایشگاه‌ها قرار گرفت. بررسی‌های مجدد نیز صورت گرفت و در نهایت، مصوبه شماره ۴۶۳ صادر شد که طبق آن مصوبه، این پالایشگاه‌ها ملزم به فروش تمامی عرضه داخلی اسلک وکس خود از طریق بورس کالا بر اساس ضرایب اعلامی شورای ملی رقابت شدند.

بیشتر بخوانید:

• بازی باخت-باخت پالایشگاه‌های خصوصی در تبدیل پارافین دارویی به مازوت

نقض مصوبه شورای ملی رقابت توسط چهار پالایشگاه روغن سازی

او ادامه داد: در این مصوبه، فقط تمام عرضه داخلی در نظر گرفته شده و در عرضه صادراتی، دست این پالایشگاه‌ها باز مانده است. به همین منوال، اکنون پالایشگاه ها روش جدیدی پیدا کرده اند؛ به این صورت که عرضه خود را به صورت صادراتی انجام می‌دهند و به خریدار داخلی می‌گویند که اجازه خرید از این عرضه صادراتی را دارد!

این فعال صنعت پارافین گفت: یعنی تولیدکننده داخلی اکنون همان عرضه صادراتی را خریداری می‌کند و پالایشگاه‌ها از اجرای مصوبه شورای ملی رقابت طفره می‌روند. شورای رقابت نیز به همین دلیل، چهار پالایشگاه مذکور را با حداکثر میزانی که قانون اجازه ‌می‌دهد، جریمه کرده است اما این جریمه، ارزش چندانی برای پالایشگاه‌های روغن سازی ندارد.

تصویر دستور شورای رقابت مبنی بر انحصاری بودن عرضه اسلک وکس و جریمه چهار پالایشگاه روغن سازی به علت تخلف

فروش مواد اولیه پارافین ساز‌های وابسته به پالایشگاه‌ها، خارج از مسیر بورس!

رئیس کمیسیون فرآورده‌های پارافین اتحادیه اوپکس در بخش دیگر سخنان خود، اظهار کرد: بررسی سود سالیانه این چهار پالایشگاه در ۱۰ سال گذشته، به اعداد نجومی می‌رسد که مدارک آن نیز در سایت کدال موجود است. این پالایشگاه‌ها مدعی هستند که به دولت کمک می‌کنند، اما با روشی که در پیش گرفته اند، تعداد ۱۲۰ کارخانه پارافین، اکنون به حدود ۳۰ کارخانه کاهش یافته است که آن‌ها نیز، در حال تعدیل کارگران و در شرف تعطیلی قرار گرفته اند.

او اضافه کرد: امروز تولیدکنندگان پارافین، مواد اولیه و خوراک کارخانه‌های خود را در اختیار ندارند. عرضه این خوراک فقط در بورس صورت می‌گیرد و آن هم به صورت قطره چکانی به بازار تزریق می‌شود که در نهایت، رقابت ناسالم به وجود می‌آید؛ به طوری که، گاهی باعث افزایش قیمت تا ۸۰ درصد ارزش پایه می‌شود.

این فعال صنعت پارافین گفت: این در حالی است که به طور مثال، پالایشگاه سپاهان که دو کارخانه پارافین را تملک کرده، بدون محدودیت به آن‌ها خوراک می‌دهد. یعنی این دو واحد بابت خوراک هزینه‌ای نمی‌پردازند و ۹ درصد نیز بابت مالیات بر ارزش افزوده، نسبت به سایر تولیدکنندگان پارافین، پیشی گرفته اند.

او تاکید کرد: این مسئله دقیقا مغایر با مصوبه شورای رقابت است، زیرا در این مصوبه گفته شده که تمام کارخانه‌ها، باید از طریق بورس خوراک خود را دریافت کنند، اما به مجموعه‌های وابسته به این پالایشگاه‌ها، بدون طی کردن مسیر بورس، خوراک تعلق می‌گیرد.

بازارهای صادراتی در حال از دست رفتن هستند

ضوئی در بخش دیگر سخنان خود در مورد میزان نیاز داخلی و بازار صادراتی صنعت پارافین نیز توضیح داد: به دلیل نوع فرهنگ مردم کشور ما که اعتقاد زیادی به استفاده از شمع به جزء در مراسمات خاص را ندارند، نیاز داخلی رقم بالایی ندارد، اما در اروپا، کشور‌های جنوب شرقی آسیا، آمریکای لاتین و هند، این کالا به میزان بالایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

رئیس کمیسیون فرآورده‌های پارافین اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفتی، همچنین اظهار کرد: پارافین به جزء برای تولید شمع، در صنعت کبریت، چوب، پارچه بافی و ایزولاسیون نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. صنایع دیگری نیز وجود دارند که از پارافین استفاده می‌کنند، اما به طور کلی، مشکلی از نظر تامین بازار داخلی نداریم و بحث اصلی بر سر صادرات و ارزآوری حاصل از آن است.

او تصریح کرد: بازار‌های صادراتی که با زحمت فراوانی طی ۲۰ سال گذشته ایجاد شده اند، با این کار پالایشگاه‌ها، در حال از بین رفتن هستند. اکنون پارافین و مشتقات آن در بهترین شرایط، سالیانه حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیون دلار ارزآوری دارند که در صورت تامین خوراک کارخانجات پارافین، این رقم تا چهار برابر، قابل افزایش خواهد بود.

ضوئی در پایان بیان کرد: به دلیل وابستگی این چهار پالایشگاه به برخی نهاد‌های خاص، قدرت تولیدکنندگان پارافین جهت احقاق حقوق از دست رفته خود کافی نیست؛ بنابراین، تنها راه ممکن برای حل مشکل، ورود دستگاه‌های نظارتی، امنیتی، دادستانی و قوه قضائیه به منظور بررسی کامل و دقیق این موضوع است. موضوعی که متاسفانه در اثر وجود رفتار‌های غیراخلاقیِ اقتصادی و همین طور، وجود منافع شخصی مخالف با منافع ملی به وجود آمده است.

انتهای پیام/