به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از کرمان، سید کاظم نوبهار، عضو کانون مداحان بخش طغرالجرد گفت: محرم، عاشورا، حسینیه، خیمه‌ها، دسته‌جات و هیئت‌های عزاداری، نوحه‌ها و مرثیه ها، تعزیه‌ها و... شعار‌هایی هستند که با شعور حسینی در آمیخته شده و زندگی شیعه به طرز اسرارآمیزی با آن‌ها عجین شده است.

او افزود: فرزندی در محرم به دنیا می‌آید به یمن قدوم صاحب این ماه نامش را حسین، عباس، علی اکبر، زینب، رقیه و فاطمه می‌گذارند و این می‌شود مبدا تاریخ زندگی او و هر سال که از عمرش می‌گذرد، پابه پای بزرگ تر‌ها در مراسم محرم شرکت می‌کند تا این که در مجالس و‌ محافل اهلبیت (ع) بزرگ و بزرگ تر می‌شود.

نوبهار بیان داشت: طغرالجرد گوشه‌ای از این جغرافیای بزرگ به وسعت قلوب شیفتگان و شیعیان علوی است و به گواه تاریخ  آیین‌های برجای مانده در این منطقه، اصیل‌ترین و اثرگذارترین مراسم هستند. 

او تصریح کرد: سلسله مراتب و وظایف و مسئولیت‌های هر فرد و طایفه‌ای معلوم و سینه به سینه و نسل به نسل منتقل شده است.

عضو کانون مداحان بخش طغرالجرد افزود: حسینیه طغرالجرد به عنوان مرکز ثقل آیین های عزاداری محرم، دارای بخش‌های مختلفی از قبیل صفه سقاخانه، صفه چایخانه، صفه خوانین، صفه علم‌ها و اجاق وسط است.

نوبهار بیان داشت: در این حسینیه‌، عده‌ای در فصل زمستان، مسئول گرم کردن  آن با هیزم بوده اند و مسئول هر کدام از این قسمت‌ها شرح وظایفی هر چند نانوشته؛ ولی مورد قبول همگان داشته و هیچ کس در کار دیگری دخالت نمی‌کرد.

او تصریح کرد: به عنوان مثال: شرح وظیفه مسئول سقاخانه تهیه و آماده کردن مشک‌های آب و پر کردن ۲ سنگ آب بزرگ در سردر حسینیه بوده که امروز تنها یادگار بر جای مانده از آن تاریخ در حسینیه  وجود دارد. 

عضو کانون مداحان بخش طغرالجرد ادامه داد: عوامل سقاخانه با مشک‌هایی پر از آب و به وسیله جام‌های برنجی آب گوارا  را به دست عزاداران می دادند و آن‌ها را به یاد لب تشنه شهیدان کربلا سیراب کرده و بر قاتلان شهدا لعنت می‌فرستادند.

او بیان داشت: در آن زمان شبکه‌های آب شرب وجود نداشته و آب آشامیدنی مردم یا از آب انباری که در کنار مسجد و حسینیه ساخته شده بود و یا از قنوات موجود در روستا تهیه می‌شد.

نوبهار با بیان اینکه بنای حسینیه‌ قدیم نیز به سبک معماری آن روز دارای ۲ طبقه بوده که زمان برگزاری تعزیه عده‌ای به طبقه دوم رفته و نظاره گر تعزیه بودند، تصریح کرد: اشعار، مضامین و نقش‌های اجرا شده در تعزیه طغرالجرد دارای اصالت، عمق ادبی و حماسی بوده است. 

او افزود: هنوز افرادی کمتر از انگشتان یک دست از پیرغلامان تعزیه خوان در طغرالجرد هستند که وظیفه نسل حاضر است تا دیر نشده نسخه‌های شعری و خاطرات آن‌ها را ثبت کنند.

عضو کانون مداحان بخش طغرالجرد گفت: قدیمی‌ترین هیئت‌های عزاداری شامل هیئت عرب، هیئت یا دسته اجنیان، کاروان اسرا و هیئت جوش دور بود.

او بیان داشت: از حدود ۸۰ سال قبل با آمدن ابزار و آلات جدید از قبیل زنجیر، طبل و سنج، هیئت زنجیر زنی راه اندازی و این هئیت روز عاشورا با اخلاص و ارادت تمام به سالار شهیدان عزاداری می‌کنند.

نوبهار با بیان اینکه هم اکنون ده هیئت در طول دهه محرم و پس از آن مراسم، عزاداری دارند، به مراسم شب عاشورا که اوج عزاداری مردم طغرالجرد است،  اشاره کرد و گفت: در این شب، تمام مردم طغرالجرد و روستا‌های مجاور مقید هستند که شب عاشورای طغرالجرد را درک کنند. 

او ادامه داد: در این مراسم با توجه به فصلی که محرم در آن واقع شده بود، حدود ۲ ساعت بعد از نماز عشاء مراسم شروع می‌شود و  پس از سخنرانی و عزاداری، جوش دور یا جوش دوره آغاز می شود، مسئول هیئت و چند نفر اول صف سمت‌های موروثی داشته و کسی غیر از آن‌ها به خود اجازه ورود را نمی‌دهد.

عضو کانون مداحان بخش طغرالجرد گفت: این جوش که همراه با نوحه خوانی مخصوص و همراهی افراد هست جمعا ۴۹ دور به حسینیه می‌زنند که پس از هر ۷ دور، کمی استراحت و دوباره شروع هفت دور بعدی و پس از آن مراسم خواندن پوست آهو آغاز می شود که بر اساس یک سنت دیرینه برای تمام شهدا، علما، بزرگان، نقبا، خیران و صاحب منصبان عزاداری که دارفانی را وداع کردند، طلب فاتحه و آمرزش و برای زندگان طلب سلامتی و عافیت می‌شود.

او با بیان اینکه بعد از آن برای فاتحه خوانی به مزار اموات می‌روند، تصریح کرد: از نکات قابل توجه برنامه‌های شب عاشورا و روز عاشورا توجه به این نکته است که مراسم شب عاشورا به اذان صبح و مراسم روز عاشورا به اذان ظهر ختم می‌شود و عزاداران با خواندن نماز اول وقت این سنت حسنه سیدالشهدا را نیز زنده نگه می‌دارند.

نوبهار افزود: گرچه در ۲ سال گذشته به دلیل شیوع بیماری کرونا مراسم خلوت شده است؛ ولی همچنان همان سنت و آیین قدیم با رعایت دستورالعمل های بهداشتی اجرا می شود و ان شاءالله در سال های آینده با بهبودی شرایط این مراسم به مسیر سنتی و اصیل خود برخواهد گشت.

بخش طغرالجرد یکی از بخش‌های شهرستان کوهبنان در استان کرمان است.

گفت و گو  از صدیقه حاتمی 

انتهای پیام/ م