به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد،  امام موسی بن جعفر (ع) به علت حلم و بردباری در مصائب و مشکلات و اینکه برابر بدگویی و فحاشی دشمنان خشم خود را کنترل و کظم غیظ می‌کردند به کاظم مشهور شدند. 

امام کاظم(ع) در دوران  پر از مشکلات و گرفتاری هم چون چراغی فروزان می‌توانند اسوه و الگوی مناسبی برای مردم به‌خصوص جوانان باشند که در برابر هر واکنش و برخورد نامناسب صبر و بردباری را پیشه کنند.

زندگی امروزه به دلایل گوناگونی، فشار زیادی را به مردم وارد می‌کند که اگر این فشارها کنترل و مهار نشوند عواقب ناگواری را برای مردم به بار می‌آورد.

فشارهای اقتصادی، بی عدالتی های اجتماعی، فاصله طبقاتی و مهم‌تر از همه این‌ها خلف وعده مسئولین در انجام وظایف خود که باعث ایجاد خشم و عصبانیت فروخورده‌ای در مردم شده که اگر این خشم به روش‌های مناسب کنترل نشود با کوچک‌ترین جرقه باعث رها شدن آن شده و منجر به حوادث ناگوار و خطرناکی می‌شود؛ که عواقب آن بسیار تلخ و موجب یأس و سرخوردگی در سطح جامعه می‌شود.

به همین علت می‌بایست ضمن برطرف کردن مشکلات و نابسامانی ها که باعث بالا نرفتن عصبانیت و خشم در بین مردم شده، الگوی مناسب برای کنترل خشم و بردباری در مشکلات برای جامعه تعریف کرد که بهترین الگو در این خصوص امام کاظم(ع) می‌باشند که در طول عمر با برکت خود یک‌بار هم با کسی درشتی یا از روی خشم برخورد نکردند.

بیشتر بخوانید

• امام موسی کاظم(ع)؛ مردی از تبار خورشید برای اجابتی از جنس نور

کاظم الغیظ، امام بردبار ما 

امام (ع) همچون چراغی راه گشا و کارساز هستند و هرکس می‌تواند با توجه به ظرفیت و استعداد خاص خویش، در پیش آمدهای مختلف فردی و اجتماعی از آنها الگو بگیرد.

صفت فرو بردن خشم، در سیره تمام ائمه اطهار(ع) آشکار بود، اما در وجود امام کاظم(ع)، تبلوری ویژه داشت. با آنکه دشمنان، ظلم های زیادی به امام(ع) روا داشتند، اما ایشان هرگز لب به نفرین نگشودند. «ابن اثیر» تاریخ نویس اهل سنت نیز در این باره می‌گوید: «آن حضرت را کاظم نامیدند؛ چرا که همواره با فردی که به او بدی می کرد، با نرمی سخن می گفت و به او نیکی می‌کرد.»

شواهد تاریخی از کظم غیظ امام موسی(ع) روایت می‌کند که در جلسه‌ای امام مشغول درس و بحث با شاگردان‌شان بودند. در این جمع مردی که عداوت شدیدی با موسی بن جعفر و ائمه معصومین(ع) داشت بلند می‌شود و به امام موسی کاظم(ع) و امیرالمؤمنین توهین می‌کند.

امام به سخنان این مرد گوش فرا می‌دهد و هیچ چیزی نمی‌گوید. شاگردان امام از این حرکت ناراحت و عصبانی می‌شوند و می‌گویند آقا اجازه دهید ایشان را تنبیه کنیم. امام در خطاب به شاگردان می‌فرماید ساکت باشید جواب آن مرد را خودم می‌دهم.

آن مرد توهین‌هایش که به اتمام رسید مجلس را ترک و راهی منزل شد. درس و بحث امام که تمام شد حضرت خطاب به شاگردانش فرمودند برویم نزد آن مردی که به ما توهین کرد و جواب این مرد را بدهیم.

امام همراه خود دو کیسه طلا هم همراه خودش آورد و با شاگردان راهی خانه آن مرد شدند و مردم دیدن در راه، امام این آیه « و َالْکَاظِمِینَ الْغَیْظَ وَالْعَافِینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» را زمزمه می‌کنند.

مرد اهانت کننده در خانه نبود امام سراغ زمینش را گرفتند آن شخص مشغول کار در زمین بود، دید امام موسی کاظم به همراه شاگردانش به سوی او می‌آیند. شخص یقین کرد که امام می‌خواهد انتقام بگیرد و امام از دور سلام داد تا شخص آرامش پیدا کند.

امام آن شخص را بغل کرد و صورتش را بوسید و خطاب به او گفتند من به دیدار شما آمدم ولی شما در کلاس من آمدید به من توهین کردید. اگر این عیب‌ها در من است خدا من را بیامرزد و ببخشد و از گناهم درگذرد اگر این عیب‌ها در من نیست و تو دروغ گفتی خدا تو را ببخشد.

آن مرد وقتی حلم، بردباری امام را دید تا آن لحظه از دشمنان سر سخت اهل‌بیت (ع) بود صدایش بلند شد گفت: «الله اعلم حیث یجعل رسالته؛ خدا داناست که شما اهل‌بیت چقدر آقا و بزرگوارید که شما را جزو رسالت قرار داد.»

کظم غیظ؛ فضیلتی مورد تایید ائمه(ع)

کظم غیظ یا کنترل خشم در روایات اسلامی به عنوان فضیلتی اخلاقی و مورد تأکید ائمه اطهار(ع) قرار گرفته است. کلینی در الکافی در کتاب ایمان و کفر ۱۳ روایت را در مورد کظم غیظ آورده است.

بیشتر بخوانید

• مشهد مسرور در سالروز میلاد امام موسی کاظم (ع)
• معرفی ۷ عنوان کتاب برای آشنایی با سبک و سیره امام هفتم (ع)
• اعلام ویژه برنامه‌های شام میلاد امام موسی کاظم در حرم رضوی

در دعای مکارم الاخلاقِ صحیفه سجادیه به کظم غیظ اشاره شده است و در روایات مختلف عزت و بزرگی، رهایی از عذاب الهی و جلب رضایت خداوند از جمله آثار کظم غیظ یاد می‌شود.

رسول خدا صلی الله علیه و آله در حدیث «مناهی» که منقول از امام صادق از پدرانش (ع) است، می‌فرمایند:
«وَمَنْ کظَمَ غَیظاً وَهُوَ یقْدِرُ عَلی انْفاذِهِ وحَلُمَ عَنْهُ اعْطاهُ اللَّهُ اجْر شَهیدٍ»

کسی که خشمی را فرو نشاند در حالی‌که توان اعمال آن را دارد، و بردباری از آن ورزد، خداوند اجر شهید به وی عطا می‌فرماید.

امام صادق (ع) نیز در این باره می‌فرمایند: شخصی به حضور پیامبر رسید و عرض کرد مرا به چیزی تعلیم بفرما، حضرت فرمودند: برو و خشم مگیر، آن شخص در جواب گفت: همین مرا بس است و به جانب طایفه خویش رهسپار شد، ناگهان در میان قومش جنگی به پا شد. آن‌ها سلاح بر تن کردند و در مقابل هم صف کشیدند.

وی نیز اسلحه پوشید و در صف دسته خود ایستاد، چیزی نگذشت که به یاد فرمایش پیامبر خدا افتاد، اسلحه را کنار انداخت، از دسته خود جدا شد و نزد صف مقابلشان رفت و گفت: هر کدام از شما بی نشانه و بی علامت از ضارب، جراحتی برداشته اید، دیه آن با من است و اگر ضارب را می‌شناسید از خود وی قصاص کنید. آن‌ها که دشمن خود را چنین جوانمرد دیدند عفو کردند و گفتند: ما به این جریمه سزاوارتریم، سپس صلح نمودند و کینه‌ها از میان رفت.

امام موسی بن جعفر(ع)، دریایی از صبر

حجت الاسلام والمسلمین سید مهدی واعظ موسوی کارشناس مذهبی درباره کنترل خشم می‌گوید: خداوند متعال در نهاد انسان غریزه خشم را قرار داده است و به همین دلیل وجود خشم در انسان چیز بدی نیست؛ بلکه باید این خصلت در انسان کنترل و مدیریت شود.

او می‌افزاید: به تعبیر مرحوم نراقی که در کتاب معراج السعاده می‌فرمایند خشم مانند آتش است؛ اگر به درستی مدیریت شود مفید واقع می‌شود ولی اگر خشم را رها کنی همانند آتش سوزان تمام عالم را می‌سوزاند.

این کارشناس مذهبی ادامه می‌دهد: هنر امام موسی کاظم(ع) در مدیریت خشم خود بود و ایشان می‌توانستند خشم خود را فرو بنشانند و این خشم فروخفته تبدیل به کینه نشود.

واعظ موسوی بیان می‌کند: کظم غیظ به گونه است که بستگی به دریای وجود افراد داد؛ انسان های عادی که به درجه ی ایمان و یقین ائمه اطهار نرسیده اند، نمی توانند مانند آنها کظم غیظ کنند و خشم خود را کنترل کنند. به گفته روانشاسان اگر اینها بخواهند مانند امام کظم غیظ کنند آسیب های روانی می‌بینند.

او تصریح می‌کند: امام کاظم روحش مانند اقیانوسی بی‌انتهاست و همین نامنتاهی بودن روح ایشان باعث می‌شود که خشم خود را فروخورند تا هیچ‌گونه آسیبی  از لحاظ روحی به ایشان وارد نشود.

این کارشناس مذهبی با اشاره به اینکه جوانان باید در کنترل خشم خود از امام الگو بگیرند، تاکید می‌کند: اگر جوانان می‌خواهند مانند امام کاظم(ع) موفق به کنترل خشم خود شوند باید سطح توقع خود را از حالت عادی خیلی پایین‌تر بیاورند.

واعظ موسوی اظهار می‌کند: تحمل و توقع دو سویه ی یک ترازو هستند اگر جوانان توقع خود را پایین بیاورند تحمل و صبر آن‌ها بیش از پیش بیشتر می‌شود و بعدها می‌توانند به مرحله کظم غیظ مانند امام (ع) نزدیک شوند.

 سالروز میلاد امام کاظم هفت صفر یا ۲۰ ذی الحجه؟

از روز میلاد امام موسی کاظم (ع) روایات مختلفی بیان شده است که در این روایات برخی تاریخ هفتم صفر و برخی دیگر بیستم ماه ذی‌الحجه را تاریخ ولادت این بزرگوار بیان کرده‌اند.

مدارک تاریخی درباره سالروز ولادت امام موسی (ع) اینگونه نقل کرده‌اند که: 

امام عسکری(ع) فرمودند: امام کاظم (ع) در ابواء بین مکه و مدینه در ماه ذی‌الحجه سال ۱۲۷ هجری به دنیا آمدند.

 ابوبصیر نیز می‌گوید در سالی که حضرت امام موسی بن جعفر (ع) متولد شدند من در خدمت امام صادق علیه السلام به سفر حج رفتم.

با بررسی‌های فراوان، علما تاریخ بیستم ذی الحجه را به عنوان تاریخ ولادت امام کاظم(ع) تایید کردند.

امام موسی کاظم (ع) از همان کودکی در مجلس درس پدر، که مؤسس و رئیس دانشگاه جعفری است، شرکت و جان خود را از سرچشمه علوم و معارف اصیل اسلامی سیراب می‌کردند و در بحث های علمی شرکت می‌جستند و در عین ناباوری اطرافیان، فردی کهنه کار و قوی، اهل بحث و منطق و قادر به اثبات مباحث دشوار و معضل علمی بود و این موجب محبوبیت آن حضرت نزد امام جعفر صادق (ع) و اصحاب گردیده بود.

امام موسی کاظم(ع) شخصیت بسیار بزرگی که راویان شیعه و سنی از فضائل ایشان در منابع خود سخنان بسیاری نقل کرده‌اند.

ابن طلحه، عالم بزرگ اهل تسنن این چنین درباره امام می‌گوید: «او امامی بزرگ قدر، عظیم الشأن، بسیار متهجّد، اهل جدیت در کوشش، کسی که کرامات او آشکار و به عبادت مشهور، و به طاعت مواظب بود. شب‌ها را در حال سجود و قیام سپری می‌کرد و روزها را با صدقه و روزه می‌گذرانید و به خاطر شدت حلم و گذشتی که نسبت به جسارت کنندگان به خود داشت، کاظم خوانده می شد.»

گزارشگر: فاطمه بک زاده

انتهای پیام//ف.ب